Αναζήτηση
Λογοκρίθηκε, πυροδότησε επεισόδια µεταξύ των θεατών και αστυνοµίας και οδήγησε σ’ ένα διαζύγιο και µια οικονοµική καταστροφή. Η ταινία «Συνοικία τ’ Ονειρο», που προβάλλεται ξανά 50 χρόνια µετά, έγινε για τον (σκηνοθέτη της) Αλέκο Αλεξανδράκη… εφιάλτης 
Κι αν η δεύτερη– η σταρ τηςFinos Films –εκπροσωπούσε την ελαφρά εκδοχή του ελληνικού κινηµατογράφου, η Γεωργούλη σιγοψιθύριζε το τραγουδάκι – ολίγον ειρωνικά; – σε µια ταινία που βρισκόταν στην άλλη άκρη του αισθητικού και ιδεολογικού άξονα. Η σκηνή που περιέγραψα ανήκει στην ταινία «Συνοικία τ’ Ονειρο».
Γυρίστηκε δύο χρόνια µετά το «Ξύλο βγήκε απ’ τον Παράδεισο», δηλαδή το 1961, και προκάλεσε θύελλα µε τη θεµατική της, αφού αποτύπωνε την Ελλάδα των συνοικιών µε τα τσίγκινα σπίτια, την ανέχεια και τους φτωχοδιάβολους. Εκείνη τη χρονιά λοιπόν, ο Αλέκος Αλεξανδράκης – κατόπιν παρότρυνσης της αριστερής Αλίκης Γεωργούλη µε την οποία είχαν παντρευτεί το 1957 – αποφασίζει να γυρίσει µια ταινία που θα αποτυπώνει τις αληθινές συνθήκες της τότε Ελλάδας – µακριά από τα φώτα του µαζικού κινηµατογράφου.
Η γειτονιά που επιλέγεται είναι η παραγκούπολη του Ασυρµάτου – σε αυτό το σηµείο ήταν ο ασύρµατος των Γερµανών στην Κατοχή – ανάµεσα σε Φιλοπάππου και Ανω Πετράλωνα.
Φροντιστής και διευθύντρια παραγωγής ήταν η Αλίκη Γεωργούλη καιγια τις ανάγκες της ταινίας έγινε κανονικό προσκλητήριο αριστερών. Το σενάριο συνέγραψαν ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης και ο συγγραφέας Κώστας Κοτζιάς. Τη µουσική της ταινίας, ο Μίκης Θεοδωράκης.
Στη φωτογραφία ήταν ο ∆ήµος Σακελλαρίου ενώ, εκτός του ίδιου του Αλεξανδράκη που έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο, έπαιξαν οι Αλέκα Παΐζη, Μάνος Κατράκης, Σαπφώ Νοταρά, Βάσος Ανδρονίδης και Θανάσης Μυλωνάς.
Μια λεπτοµέρεια µε ειδική σηµασία είναι πως τη σκηνογραφία επιµελήθηκε ακόµη ένας κυνηγηµένος – ιδεολογικά – της εποχής: ο Τάσος Ζωγράφος. Ο ίδιος – έφυγε πρόσφατα – αφηγείται στην αυτοβιογραφία του «Σκηνικό Ζωής»: «Ηλθε και µεβρήκε η Αλίκη Γεωργούλη στο στούντιο του Μανιάτη, όπου έκανα τα σκηνικά στον “Εφιάλτη”, σε σκηνοθεσία του Ερρίκου Ανδρέου. Η Αλίκη µού είπε πως ήθελε να κάνει µια ταινία που θα έδειχνε τα πράγµατα από την πλευρά µας, που θα έλεγε πέντε λόγια παραπάνω».
Το καθηµερινό ραντεβού των συντελεστών ήταν στην οδό Πατριάρχου Ιωακείµ, στο σπίτι της Γεωργούλη, κάθε απόγευµα και µόνο ο Μίκης δεν πολυπήγαινε.
«Για ρεπεράζ πήγαµε σε µια παραγκογειτονιά προσφύγων που υπήρχε τότε, τον Ασύρµατο, που βρισκόταν πάνω από ταΠετράλωνα και κάτω από του Φιλοπάππου» περιγράφει ο Τάσος Ζωγράφος. «Για τα εσωτερικά είχαµε κλείσει το στούντιο Αλφα, το καλύτερο τότε επάνω στα Μελίσσια».
Η «Συνοικία τ’ Ονειρο» δεν είναι η πρώτη ταινία ελληνικού νεορεαλισµού αλλά από τις σηµαντικότερες και µε αρκετά τέτοια έντονα στοιχεία. Είχε προηγηθεί εξάλλου το 1951 η «Νεκρή πολιτεία» του Φρίξου Ηλιάδη.
Η ταινία πάντως του Αλεξανδράκη σήκωσε θύελλα στον δύσκολο µετεµφυλιακό φόντο και χαρακτηρίστηκε ως φιλµ κοµµουνιστικήςπροπαγάνδας.
Λογοκρίθηκε µάλιστα, αφού στην ειδική προβολή για τους µορφωτικούς ακολούθους των πρεσβειών στο Ράδιο Σίτυ, έναςαστυνόµος κατέβασε τον γενικό διακόπτη στην καµπίνα του µηχανικού! Οι συντελεστές της ταινίας επισκέφθηκαν αµέσως µετά την Ελένη Βλάχου σταγραφεία της «Καθηµερινής» και της αφηγήθηκαντο περιστατικό. Εκείνη πήρε αµέσως τηλέφωνο τον Καλατζάκο, υπουργό ∆ηµόσιας Τάξης και οργισµένη τον έβρισε! Πάντως ο σάλος συνεχίστηκε. Μάλιστα δόθηκαν αυστηρές διαταγές απαγόρευσης σε επαρχιακές πόλεις και γίνοντανεπεισόδια µεταξύ θεατών και αστυνοµίας, όπου και να προβάλονταν.
Παρά τους σκοπέλους, η ταινία βραβεύθηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για καλύτερη φωτογραφία. Βραβεία από κοινό και κριτικούς πήραν επίσης οι Αλεξανδράκης και Μίκης. Ο µεγάλος µας συνθέτης έγραψε το κλασικό «Βρέχει στη φτωχογειτονιά», το «Μάνα» και τον «Κρητικό χορό» (τον γνωστό από το µεταγενέστερο φιλµ «Ζορµπάς!»)
Πάντως η «Συνοικία τ’ Ονειρο» οδήγησε σε οικονοµική καταστροφή τον Αλεξανδράκη. Και στο διαζύγιό του µε τη Γεωργούλη. ∆εν ξαναµίλησαν µάλιστα ποτέ. Χωρίς ίσως να φαντάζονται πως η πατίνα του χρόνου αποκατέστησε την αξία του φιλµ και το έκανε κλασικό.
INFO
Από αύριο στον «Ζέφυρο» (Τρώων 36, Ανω Πετράλωνα)
Οταν έβρεχε στη φτωχογειτονιά
Η σκηνή όπου τραγουδάει ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης το «Βρέχει στη φτωχογειτονιά» των Θεοδωράκη – Λειβαδίτη έχει µείνει εµβληµατική. ∆ίπλα στον «Σερ» στο πάλκο κάθονται οι Βούλα Γκίκα, Νίκος Καρανικόλας, ο κιθαρίστας Μίµης Στρογγύλης και πίσω ο µπουζουξής Μίµης Χριστόπουλος. Η τραγουδίστρια Βούλα Γκίκα θυµάται τη σκηνή και την αφηγείται στα «ΝΕΑ»: «Τότε δουλεύαµε µε τον άνδρα µου και συνθέτη Νίκο Καρανικόλα µε τον Γρηγόρη τον Μπιθικώτση. Μας φώναξε µια µέρα να πάµε για µια ταινία στα Ανω Πετράλωνα σε µια περιοχή µε πολλές παράγκες. Η σκηνή γυρίστηκε σ’ ένα χασάπικο. Είχαν τραβήξει στην άκρη το κούτσουρο που έκοβαν τα κρέατα και είχαν βάλει 2-3 τραπεζάκια. Εκεί θα χόρευε ο Αλεξανδράκης και µάλιστα είχαν µαζέψει δεκάδες πιτσιρίκια για τις ανάγκες του γυρίσµατος».
