Στα πρόθυρα ενός εμπορικού πολέμου βρίσκονται η Δύση από τη μια πλευρά και η Κίνα από την άλλη. Αφορμή, η τριπλή προσφυγή των ΗΠΑ, Ευρωπαϊκής Ενωσης και Ιαπωνίας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) κατά της Κίνας, έπειτα από την απόφαση του Πεκίνου να αναστείλει τις εξαγωγές σπάνιων γαιών. Πρόκειται για μια απόφαση που δένει τα χέρια των δυτικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στις τεχνολογίες αιχμής, καθώς η Κίνα έχει το οιονεί μονοπώλιο στην αγορά των σπάνιων αυτών χημικών στοιχείων.

Η αναστολή των κινεζικών εξαγωγών σπάνιων γαιών αποδίδεται στη σπουδή του Πεκίνου να προστατεύσει την εγχώρια παραγωγή προϊόντων υψηλής τεχνολογίας. Ερμηνεύεται, δηλαδή, από τη Δύση ως ακόμη μια κίνηση οικονομικού προστατευτισμού από τη νομενκλατούρα του Πεκίνου. Η κινεζική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι προχωρεί στην άρση των εξαγωγών για λόγους «προστασίας του περιβάλλοντος και προώθησης της βιώσιμης ανάπτυξης». Ο αρμόδιος για θέματα Εμπορίου επίτροπος της ΕΕ Κάρελ ντε Γκουστ απέρριψε ως αβάσιμους τους ισχυρισμούς αυτούς, δηλώνοντας ότι «η κινεζική απόφαση βλάπτει την ευρωπαϊκή βιομηχανία και τους καταναλωτές και κυρίως τους τομείς της τεχνολογίας αιχμής και των πράσινων τεχνολογιών».

Οι σπάνιες γαίες είναι στρατηγικής οικονομικής σημασίας μέταλλα, τα οποία χρησιμοποιούνται σε μικρές ποσότητες για τη δημιουργία κραμάτων ιδιαιτέρως ανθεκτικών που χρησιμοποιούνται σε πολλούς τομείς της τεχνολογίας, από την κατασκευή κινητών τηλεφώνων, ηλεκτροσυσσωρευτών και ανεμογεννητριών έως την κατασκευή οπτικών φακών και ιατρικού εξοπλισμού. Οι ενάγοντες θεωρούν ότι με την αναστολή των εξαγωγών το Πεκίνο θέλει να πλήξει τους ξένους ανταγωνιστές του.

Βεβαίως προστατευτική πολιτική ακολουθούν και οι τενόροι της ελευθερίας των αγορών και της λειτουργίας του ανταγωνισμού. Δεν είναι λίγα τα μέτρα που λαμβάνουν οι ΗΠΑ και άλλες χώρες της Δύσης για να προστατεύσουν τις βιομηχανίες τους από τους ακαταμάχητους κινέζους ανταγωνιστές. Σύμφωνα με την ελβετική μη κυβερνητική οργάνωση Global Trade Alert, «οι εμπορικές εντάσεις έχουν οξυνθεί όσο ποτέ άλλοτε μετά την κρίση του 2009 που ακολούθησε την κατάρρευση της Lehman Brothers». Η οργάνωση σε έρευνά της διαπιστώνει ότι «από τον Ιούλιο του 2011 καταγράφονται παγκοσμίως τρεις πράξεις κρατικού προστατευτισμού για καθεμία κίνηση προς την απελευθέρωση των αγορών που κάνουν οι κυβερνήσεις».

Οι ειδικοί σε θέματα διεθνούς εμπορίου αναλυτές υποστηρίζουν ότι τα επιχειρήματα της Δύσης είναι βάσιμα και ως εκ τούτου η τριπλή προσφυγή στον ΠΟΕ πιθανώς θα οδηγήσει σε κυρώσεις κατά της Κίνας. Υπενθυμίζουν, όμως, ότι η εκδίκαση των προσφυγών αποτελεί μια πολύ χρονοβόρα διαδικασία και προειδοποιούν ότι ώσπου να εξαχθεί απόφαση πολλές δυτικές βιομηχανίες θα κλείσουν και εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι θα χάσουν τις εργασίες τους. Στο μεταξύ, όσο ο ΠΟΕ συζητεί την προσφυγή, οι «εχθροπραξίες» μεταξύ Πεκίνου και Δύσης σε εμπορικό επίπεδο θα πολλαπλασιάζονται.

Οι Βρυξέλλες δεν τρέφουν αυταπάτες για την επιμονή των Κινέζων να επιμείνουν μέχρι τέλους στην πολιτική τους, ακόμη και αν παραβιάζουν καταφανώς τους κανόνες του διεθνούς εμπορίου. Αυτό φάνηκε και από την πρόσφατη ακύρωση της αγοράς πολλών αεροσκαφών Airbus από τρεις κρατικές κινεζικές αεροπορικές εταιρείες εξαιτίας του φόρου εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα που έχει επιβάλει από την 1η Ιανουαρίου η ΕΕ στους αερομεταφορείς (συμπεριλαμβανομένων των Κινέζων βεβαίως).

«Τα σημάδια που έχουμε από το Πεκίνο δεν μας επιτρέπουν να ελπίζουμε μια γρήγορη άρση των απαγορεύσεων εξαγωγών σπάνιων γαιών» δήλωσε στην εφημερίδα «Figaro» αξιωματούχος των Βρυξελλών. Η στήριξη που παρέσχε προσωπικά ο Μπαράκ Ομπάμα στην προσφυγή κατά του Πεκίνου «εγγυάται» κλιμάκωση των σινοαμερικανικών εμπορικών σχέσεων. Η χρονική συγκυρία, όμως, δεν παρέχει τέτοιες πολυτέλειες στον αμερικανό Πρόεδρο, διότι τα θύματα των κινεζικών εμπορικών επιθέσεων είναι αμερικανοί ψηφοφόροι.