λήμματα

Ανακούφιση. Δύο χρόνια χρειάστηκαν για να συνειδητοποιήσουν οι προϊστάμενοί του ότι ο επικεφαλής της τρόικας κύριος Πολ Τόμσεν δεν κάνει για την Ελλάδα. Γιατί; Απλούστατα, επειδή δεν διαθέτει εμπειρία από την Ουγκάντα, πράγμα που διαθέτει ο επίδοξος διάδοχός του κύριος Αμπέμπε Σελασιέ («ΤΑ ΝΕΑ», 12/4/12.) Επιτέλους. Κάλλιο αργά παρά ποτέ.

Αντισταθμιστικά. Οταν μια χώρα εντάσσεται σε μια οικονομική ένωση χωρών με μη οικονομικά αλλά με πολιτικά κριτήρια δεν οφείλει να καταβάλει αντισταθμιστικά τέλη; Μάλλον, ναι. Η προσφορότερη μορφή αντισταθμιστικών τελών ακούει στο όνομα «εξοπλισμοί» (βλ. λήμμα), εφόσον μάλιστα η συγκεκριμένη χώρα αντιμετωπίζει την απειλή μιας γείτονος και συμμάχου (!) χώρας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο γίνεται ο καλύτερος πελάτης των ισχυρών εταίρων της που παράγουν οπλικά συστήματα. Οι τελευταίοι ό,τι δίνουν με το ένα χέρι (μέσω των κοινοτικών ταμείων) το παίρνουν πίσω με το άλλο. Παράλληλα κάνουν τα στραβά μάτια για την κακοδιοίκηση και τη ρεμούλα που επικρατεί στο εσωτερικό της χώρας-πελάτη, πόσω μάλλον που τα συμβαλλόμενα μέρη τηρούν ευλαβώς τις τυπικές όσο και τις αφανείς προϋποθέσεις του business as usual. Και έτσι πρέπει. Η εξαχρείωση, νοούμενη ως εφαρμοσμένη πολιτική, εμπίπτει στο πεδίο άσκησης της εθνικής κυριαρχίας της κάθε χώρας-μέλους του συνεταιρισμού. Tα άλλα μέλη δεν έχουν κανένα δικαίωμα να αμφισβητήσουν το δικαίωμα του συνεταίρου τους στην ασωτία, αν συμβαίνει κιόλας να είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του. Ισχύει, βλέπετε, και για τα κράτη το γνωστό: «με τα λεφτά μου(;) και την κυρά μου». Ακόμη κι όταν τα λεφτά είναι σε κοινό νόμισμα και χωριστά ταμεία ο λεχρίτης έχει ελευθερία κινήσεων ώς τη στιγμή που θα προκύψει μια στραβή που έχει να κάνει με δομικά στοιχεία του ευρύτερου συστήματος. Τότε ο χθεσινός μάγκας, λεβέντης και καραμπουζουκλής μπορεί να μετατραπεί εν μια νυκτί σε αποδιοπομπαίο τράγο.

Εξοπλισμοί. «Στην αρχή ο τίτλος του βιβλίου μού φάνηκε υπερβολικός. Δεν είναι. Ο Φάινσταϊν περιγράφει τη σκοτεινή πλευρά της παγκοσμιοποίησης. Πλάι στη δημόσια παγκοσμιοποίηση των πολυεθνικών εταιρειών και των χρηματοπιστωτικών ροών υπάρχει μια παγκόσμια παραοικονομία που συνδέεται με τα ναρκωτικά, το εμπόριο ανθρώπων και τα όπλα. Ο Φάινσταϊν μας δείχνει πώς ο σκιώδης κόσμος της παραγωγής και εμπορίας οπλικών συστημάτων έχει διεισδύσει στον κανονικό κόσμο και αποτελεί σήμερα κεντρικό μοχλό διαφθοράς, αδιαφάνειας και ατιμωρησίας. Το εμπόριο όπλων δεν θα μπορούσε να επιβιώσει με τη σημερινή μορφή του χωρίς την καθολική εξάπλωση της διαφθοράς». (Απόσπασμα κριτικής του Αλεξ ντε Βάαλ για το βιβλίο του Αντριου Φάινσταϊν «Ο σκιώδης κόσμος».)

Οικογένεια-κράτος. Τύπος πολιτειακής οργάνωσης αφενός προγενέστερος (με τη μορφή της φυλής) και αφετέρου μεταγενέστερος (με τη μορφή του νεοελληνικού πελατειακού κατασκευάσματος) της πόλης-κράτος. Είναι στην ουσία ένας προαστικός σχηματισμός και πάντως δεν μοιάζει να έχει σχέση με εδραίες μορφές του πολιτικού φαινομένου. Πρόκειται για μόρφωμα προπολιτικού ή μεταπολιτικού χαρακτήρα. Με τέτοιους όρους ξεδιπλώθηκε και η τεχνητή υπερπολιτικοποίηση της Μεταπολίτευσης μέσω των βασικών πυλώνων του κομματικού συστήματος. Η σημερινή καθολική αμηχανία έχει να κάνει με τη διαχείριση των αποτελεσμάτων αυτής της λαθρονομασίας. Βαφτίστηκε εδώ «πολιτικό» μια διασταύρωση φυλετικής (κομματικής) ληστοπανηγύρεως και οικογενειακής (πελατειακής) κραιπάλης. Κι όλ’ αυτά στο όνομα της Δημοκρατίας και με θύμα κάθε έννοια Πολιτείας.

Προγράμματα. Κάθε φορά, ενόψει εκλογών, έκαναν μεγάλο κόπο να τα συντάξουν οι υπεύθυνοι φορείς του δημόσιου βίου της χώρας που λέγονται πολιτικά κόμματα. Επιστράτευαν τη γνώση, την εμπειρία και τη σοφία των αρμόδιων στελεχών και των αντίστοιχων μηχανισμών τους και εκπονούσαν κείμενα βρίθοντα γόνιμων προβληματισμών και ουσιαστικών προτάσεων. Οι πολίτες ανέμεναν πώς και πώς τη μεγάλη αυτή στιγμή. Παθολογικοί φιλαναγνώστες εκ φύσεως, οι έλληνες ψηφοφόροι κατέβαζαν τα τηλέφωνα, έκλειναν τις τηλεοράσεις και αποσύρονταν για να επιδοθούν στη μελέτη των σχετικών κειμένων. Κατόπιν προσέρχονταν στις κάλπες και ψήφιζαν μετά λόγου γνώσεως τον άλφα ή τον βήτα. Συνήθως αυτόν που θα ψήφιζαν ακόμη κι αν δεν είχαν διαβάσει τίποτε, ακόμη κι αν ήσαν αγράμματοι. Σήμερα αυτός ο δημιουργικός διάλογος διακόπτεται τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα κόμματα που συντάσσονται με τα Μνημόνια. Η ανάγνωση των τελευταίων δεν συνιστάται σε κανέναν αφού, σε αντίθεση με τα κλασικά προεκλογικά προγράμματα, αυτά έχουν το θράσος να θέλουν να εφαρμοστούν. Οπότε γιατί να γνωρίσεις προκαταβολικά ως ανάγνωσμα κάτι που θα υποστείς αύριο ως βίωμα; Ασε καλύτερα!