Αναζήτηση
Ποιες ψυχολογικές επιπτώσεις καλείται να αντιμετωπίσει στη ζωή του ένα παιδί που πάσχει από χρόνια σωματική ασθένεια;
Η χρόνια σωματική ασθένεια στο παιδί αποτελεί εξαιρετικά οδυνηρό και επώδυνο βίωμα για το ίδιο και την οικογένειά του.
Οι περιορισμοί στην ψυχική και κοινωνική λειτουργικότητά του είναι αναπόφευκτοι. Απορρέουν τόσο από τις πρακτικές συνιστώσες των αλλεπάλληλων θεραπειών και νοσηλειών όσο και από τη στάση του ίδιου του παιδιού απέναντι στην ασθένειά του, τη στάση του περίγυρού του και τις επιπτώσεις ενός άρρητου γκρίζου στιγματισμού που υφίσταται όντας «μόνο ασθενής» και όχι παιδί.
Η έλλειψη εσωτερικής ασφάλειας και η αβεβαιότητα για το μέλλον καραδοκούν. Φέρνουν το παιδί σε κατάσταση ψυχολογικού αδιεξόδου, όπου νιώθει ότι δεν έχει βασικό έλεγχο στην ίδια του τη ζωή. Η έλλειψη της δυνατότητας να προβλέπει την επόμενη ημέρα μπορεί να του προκαλέσει έλλειψη αυτοεκτίμησης, άγχος, μελαγχολία, διαταραχές στις σχέσεις του με τους συνομηλίκους, τάσεις απομόνωσης και δυσκολίες προσαρμογής στο σχολείο.
Η βαρύτητα όμως και η ένταση των προβλημάτων αυτών θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του παιδιού, τον βαθμό της ψυχικής ανθεκτικότητας που φέρει, την εγγύτητα με τους γονείς του, την ψυχική και πρακτική φροντίδα που λαμβάνει, την υποστηρικτικότητα του περιβάλλοντός του, αλλά και από τη βαρύτητα των βιωμάτων έως τώρα στη ζωή του.
Σε ποιον βαθμό επηρεάζεται η ομαλή ψυχοκοινωνική εξέλιξή του;
Ένα από τα πιο σκληρά βιώματα που δημιουργεί η χρόνια ασθένεια στο παιδί είναι οι αλλεπάλληλοι αποχωρισμοί από τους γονείς του λόγω των νοσηλειών, οι οποίες συνδέονται με ένα συμβολικό πένθος.
Οι συνεχείς εισαγωγές θεωρούνται ιδιαίτερα τραυματικό γεγονός στη ζωή ενός παιδιού που νοσεί, το οποίο βιώνει την απώλεια της θαλπωρής του σπιτιού του, τον εξαναγκασμό του στον ρόλο του ασθενούς και την αβεβαιότητα για το αύριο.
Οι τάσεις εξάρτησης από τους γονείς και η προσκόλληση σε εκείνους είναι συνήθεις, όπως και μια γενικότερη επιβράδυνση στην ανάπτυξη της ωριμότητάς του.
Τέλος, η στάση των γονιών θεωρείται καθοριστική στη διαχείριση της ασθένειας και των επιπτώσεών της στο παιδί, οι οποίοι καλούνται να αντέξουν και να πενθήσουν για την απώλεια ενός «φυσιολογικού και υγιούς παιδιού», αλλά και να φανούν δυνατοί απέναντι στο κοινωνικό στίγμα που περιβάλλει τη χρόνια σωματική ασθένεια.
Οι γονείς είναι σημαντικό να κρατήσουν μια όσο γίνεται «φυσιολογική ζωή», να συνεχίσουν να βλέπουν το παιδί τους έξω από το ρόλο που επιτάσσει η ασθένειά του και να αποφεύγουν την κοινωνική απομόνωση.
Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια (Ph.D.), myrsi@hol.gr
