Χάρτες βυθού σε καιρούς δύσκολους

Θανάσης Βαλτινός

Ανάπλους (Εστία)

Ο Θανάσης Βαλτινός είναι ο μόνος έλληνας πεζογράφος που επαναδιαγραματεύεται τη μυθοπλασία, με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Αυτή τη φορά, διαλέγει τον τύπο της συνέντευξης για να αναρωτηθεί και να δώσει απαντήσεις για όλα όσα στοιχειώνουν το έργο του. Το εργαστήρι του λογοτέχνη δεν είναι πάντως εκθεσιακός χώρος με τακτοποιημένες βιτρίνες και το σχόλιο του επιμελητή να μη σηκώνει κουβέντα. Ο Θανάσης Βαλτινός δίνει τα «κλειδιά» του μόνο στους ευγενείς της ανάγνωσης βάζοντας επιτέλους κώδικες τιμής στη μεταξύ μας σχέση. Ο Εμφύλιος, οι κορυφογραμμές και οι κρύπτες της Αρκαδίας και της Λακωνίας, ο οργασμός του Δεκαπενταύγουστου, ο εθνικός διχασμός σε μικροκλίμακα, οι αντάρτες, οι ταγματασφαλίτες και ο ενδιάμεσος τρόμος. Το σώμα και το αίμα της χώρας μας.

Σωτήρης Δημητρίου

Η σιωπή του ξερόχορτου (Πατάκης)

Το πολιτικό μανιφέστο του Σωτήρη Δημητρίου, ολιγοσέλιδο, καίριο και μελωδικό, όπως όλα τα έργα του, φτάνει ακριβώς τη στιγμή που οι θεσμοί θέλουν τον μάστορά τους. Τη δύσκολη δουλειά αναλαμβάνει η ευλογημένη φυλή των «ανέμελων». Η Δημοκρατία της επιθυμίας, της δημιουργίας και της ανεκτικότητας θα ζήσει χρόνια ανέφελα μέχρι τη στιγμή που το «μοντέλο» της θα απειληθεί. Γιατί επιδιώκουμε τον διχασμό όταν έχουμε διασφαλίσει την ομόνοια και γιατί καλλιεργούμε την καχυποψία όταν είμαστε βαρυστομαχιασμένοι από την αθωότητα; Τα κίνητρα της εγωιστικής πυρηνικής οικογένειας θα βάλουν ξανά μπουρλότο στον Παράδεισο και οι χαριτωμένοι «Ανέμελοι» θα δοκιμαστούν από την ανάποδη πλευρά της ανθρώπινης φύσης τους.

Μάρω Δούκα

Γιατί εμένα η ψυχή μου (Πατάκης)

Και μόνο το ερώτημα του τίτλου αρκεί για να ανατριχιάσει κανείς. Η Μάρω Δούκα είναι η ψυχή, η συνείδηση και η λογοτεχνική αιχμή μιας γενιάς που με το ζόρι απέφυγε την πνευματική ανορεξία και να την τώρα καχεκτική και λυπημένη να πορεύεται μέσα στην κρίση. Θα ερχόταν; Ηταν αναπόφευκτη; Ποιος τη δημιούργησε και πώς θα ξεχαρβαλώσουμε τους μυστικούς μηχανισμούς της; Μέσα στα δεκαεπτά κείμενα της συλλογής, γραμμένα την τελευταία εικοσαετία, τα υλικά της εντός μας κρίσης «μιλιούνται» από τους ανθρώπους που έκαψαν τις ζωές τους, από τα παιδιά που καίνε τα πτυχία τους και από τις Ουκρανές που ήρθαν εδώ για να κάψουν την ομορφιά τους συμβάλλοντας στο μεγάλο ελληνικό ολοκαύτωμα.

Δημοσθένης Κούρτοβικ

Το λαχανόρυζο του σταυρού

(Εστία)

Μια ανατριχίλα λεπτή σαν κλωστίτσα δένει μεταξύ τους τις ιστορίες της συλλογής. Γραμμένα με απλότητα αλλά με τη λογοτεχνική χάρη να χαμογελάει στις στροφές και τις ανηφοριές τους, τα δεκαέξι διηγήματα απαιτούν από τον αναγνώστη οξύτατες αισθήσεις. Πώς να ξεχωρίσεις μέσα στις πολλές τη φονική πρόθεση μιας τσούχτρας που επιτίθεται στην ξεγνοιασιά των παραθεριστών; Τι έπαθε ο τρομερός μαραθωνοδρόμος Κρέκας και του κόπηκαν τα πόδια στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου το 1948 και γιατί οι ατμοί από το λαχανόρυζο που τρώγεται ανήμερα της γιορτής του Σταυρού βοηθάει τα σύννεφα να ανοίξουν την καρδιά τους και να μυρίσει ο αέρας πρωτοβρόχι;

Χρήστος Αστερίου

Ισλα Μπόα (Πόλις )

Το μυθιστόρημα έκανε αίσθηση από τις πρώτες ημέρες της κυκλοφορίας του. Σε ένα νησιωτικό παράδεισο του Ατλαντικού η ζωή δέκα ανθρώπων θα γίνει σκέτη κόλαση. Οι αφελείς παίκτες ενός τηλεοπτικού ριάλιτι με διαφορετική εθνότητα, γλώσσα και κώδικες επικοινωνίας φτάνουν εκεί με σκοπό το έπαθλο και την περιπέτεια, αλλά γρήγορα αντιλαμβάνονται ότι πρόκειται για παιχνίδι αλληλοεξόντωσης. Ο γνωστός συγγραφέας στην πιο ώριμη στιγμή του παρακολουθεί από απόσταση ασφαλείας το σενάριο τρόμου των τηλεοπτικών μπίζνες.

Σώτη Τριανταφύλλου

Για την αγάπη της γεωμετρίας

(Πατάκης)

Η Σώτη Τριανταφύλλου έχει τον τρόπο της να μην αφήνει ήσυχο τον αναγνώστη. Οι ιστορίες παρηγορούν και ταυτόχρονα ταράζουν όπως αυτή η φετινή με ηρωίδα την Ανατολή, κόρη μιας αριστερής προβληματικής οικογένειας. Επιστήμη, ροκ εν ρόλ, ταξίδια και η γκρίζα δεκαετία του 1970. Αξίες που δεν λένε να παραιτηθούν από τα προνόμιά τους και ένα κύμα αμφισβήτησης που δεν έχει ακόμη αποφασίσει μέχρι πού θα σαρώσει την ακτή των βεβαιοτήτων μας.

Διδώ Σωτηρίου

Τα παιδιά του Σπάρτακου (Κέδρος )

Πρόκειται για ένα ανέκδοτο έργο της, προλογισμένο εξαιρετικά από την Ερση Σωτηροπούλου. Σχεδόν τριάντα χρόνια το κράτησε στα χέρια της η συγγραφέας προσθέτοντας κάθε τόσο κι από μια πιο βαθιά πινελιά στα πρόσωπα των ηρώων της. Στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, βρισκόμαστε στη Θράκη και στην πρώτη μετεμφυλιακή περίοδο μεταφερόμαστε στην Αθήνα. Αντίσταση, συνδικαλισμός και νέα ιδεολογικά ρεύματα με αφορμή την επανάσταση του θρακιώτη σκλάβου Σπάρτακου.

Ανδρέας Μήτσου

Ο κίτρινος στρατιώτης (Καστανιώτης)

Μια δύσκολη περιπλάνηση και μια ακόμη πιο δύσκολη επιστροφή μάς διηγείται στο μυθιστόρημά του ο Ανδρέας Μήτσου. Με φόντο τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ένας στρατιώτης γνωρίζει τα πεδία των μαχών στην Τουρκία, στη Μέση Ανατολή και την Ιταλία. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα βρίσκει τον τόπο αγνώριστο και για να μη χάσει τον εαυτό του αποφασίζει να εκδικηθεί.

Γιάννης Ευσταθιάδης

Ανθρωποι από λέξεις (Μελάνι)

Ο βιρτουόζος της γαστρονομίας και της μικρής λογοτεχνικής φόρμας επιστρέφει με μια συλλογή που έχει τον διευκρινιστικό υπότιτλο «διηγήματα μεγάλου μήκους» και δανείζεται τον τίτλο της από ποίημα του Γουάλας Στίβενς. Κινηματογραφική δομή και γλώσσα υψηλού κινδύνου για μια «σαρδέλα που θα κολυμπήσει στην κονσέρβα» και δυο ακόμα ιστορίες.

Λένα Διβάνη

Εγώ, ο Ζάχος Ζάχαρης (Καστανιώτης)

Το μυθιστόρημα με αφηγητή έναν κάτασπρο χνουδωτό γάτο δεν αφορά μόνο τους φιλόζωους. Πρόκειται για το πιο ευφρόσυνο βιβλίο της φετινής λογοτεχνικής παραγωγής αφού φτάνει πάνω στην ώρα που κινδυνεύουμε να ξεχάσουμε πώς είναι να γελάς και να σκέπτεσαι. Γιατί ο Ζάχος, εκτός από λιχούδης και καλοπερασάκιας, είναι ένα στοχαστικό γατί. Κουνάει την ουρίτσα του στους ανθρώπους που έχουν ψυχισμό και ενόραση σαν τη δική του και αποσύρεται με την ουρά μεσίστια όταν πέφτει απάνω στις χίλιες μύριες ανθρώπινες ανεπάρκειες. Μια ιστορία που θα διαβαζόταν απνευστί εάν δεν τη διέκοπταν κάθε τόσο δυνατά και αβίαστα γέλια.

Αμάντα Μιχαλοπούλου

Λαμπερή μέρα (Καστανιώτης)

Το πένθος, οι αποχωρισμοί, ο τρόμος της ηλικίας ή της ενηλικίωσης. Μια συλλογή γεμάτη από παγίδες. Οι ήρωες των διηγημάτων συνειδητοποιούν ότι τα φαινόμενα απατούν και ότι η ζωή πρέπει να εφευρεθεί ξανά, με σύστημα όμως και ευαισθησία.

Σάκης

Σερέφας

Ο Θεός αυτοπροσώπως (Μεταίχμιο)

Θέατρο, λογοτεχνία, μεταφράσεις, δοκίμια. Εδώ μοιράζει την ιδιαίτερη ματιά του ο Σάκης Σερέφας. Στο φετινό του μυθιστόρημα, εμπνευσμένο από την ιστορία του Δράκου του «Σέιχ Σου», ο ίδιος ο Θεός παίρνει πρωτοβουλία για να λύσει το μαρτύριο ενός βαρυποινίτη που τελευταία στιγμή γλιτώνει το εκτελεστικό απόσπασμα, χάνει όμως εντελώς τη μνήμη του.

Αύγουστος Κορτώ

Ο άνθρωπος που έτρωγε πολλά

(Καστανιώτης)

Ο Αύγουστος Κορτώ, ιδανικός μεταφραστής του Σάλιντζερ και της Σάρα Γουότερς, επιστρέφει στη λογοτεχνία με μια συλλογή που ανασαίνει στα χέρια του αναγνώστη και τον οδηγεί σ’ έναν παράδεισο γεμάτο παγίδες. Ακραία ερωτικά πάθη και παθήματα, παιχνίδια της τρέλας και της φρονιμάδας, η χλωρίδα των καλών και των κακών προθέσεων και η πανίδα της Αθήνας από τα Εξάρχεια έως το Κολωνάκι. Ιστορίες για τη θεία βουλιμία και την ιαματική λειτουργία του γέλιου.

Τάκης Τζίφας

Συνοδεία εγχόρδων (Το Ροδακιό)

Δεν ξέρω αν θα γίνει μπεστ σέλερ, είμαι σίγουρη όμως ότι θα βρει τη θέση του στις καρδιές μας. Ο Τάκης Τζίφας, φίλος του Βασίλη Τσιτσάνη και θαμώνας στο «Χάραμα», μας παραδίδει τα ιερά και τα όσια αυτού του ανεπίστρεπτα χαμένου παραδείσου. Στις αφηγήσεις του θα συναντήσουμε τον Ζαμπέτα και την Μπέλου ολοζώντανους πάνω στα λαϊκά πάλκα να κουρδίζουν τον ελληνικό πολιτισμό σε απάτητους μουσικούς δρόμους. Ενα βιβλίο που ακούγεται, διαβάζεται και αγαπιέται απερίφραστα.

Δηµητρης Τανούδης

Σπασμός (Νεφέλη)

Ο τίτλος του βιβλίου επανέρχεται ως επωδός, διακόπτοντας και επεξηγώντας την πυρετώδη ενδοσκόπηση. Οπου η ποιητική γλώσσα συνυπάρχει με την πρόζα και η αγωνία για τη φόρμα δεν αφήνει την ουσία να χάσει τον επείγοντα χαρακτήρα της.

Χριστίνα Χρυσανθοπούλου

Ζοή με όμικρον (Πάπυρος)

Ελληνες πρόσφυγες από τη Σοβιετική Ενωση επαναπατρίζονται για να γευτούν την ξενοφοβία των Ελλήνων. Τα αφιλόξενα δυτικά προάστια της Αθήνας θα κάνουν τον Γιούρι να αισθανθεί δυο φορές πρόσφυγας. Θα υποκύψει στο κάλεσμα του υπόκοσμου ή θα πιάσει το χέρι που του απλώνει ο έρωτας;

Τεύκρος Μιχαηλίδης

Τα τέσσερα χρώματα

του καλοκαιριού (Πόλις)

Πριν από μερικά χρόνια άφησε τη μελωδία των μαθηματικών να σηκώσει από την καρέκλα της την ελληνική λογοτεχνία και συνεχίζει ακάθεκτος. Στο μυθιστόρημά του με φόντο τον ταραγμένο 20ό αιώνα, τρεις έρωτες και ένα μαθηματικό πρόβλημα προσπαθούν να ορίσουν την απεριόριστη μεταξύ μας ακαταληψία. Τι ρόλο παίζει το σημείο «Σέριφος» των πρώτων εργατικών κινητοποιήσεων του 1916 σε έναν κόσμο που ολοκληρώνεται από τα σημεία Παρίσι – Γκέτινγκεν – Αθήνα και τι έχουν να πουν έπ’ αυτού τρεις Σερφιώτισσες, γιαγιά, μάνα και κόρη που ζουν η καθεμιά το δικό της ερωτικό δράμα;

Μανίνα Ζουμπουλάκη

Ευτυχία (Παπαδόπουλος)

Ενα σύγχρονο ερωτικό μυθιστόρημα με ήρωες έξι κανονικούς ανθρώπους. Ενας πρώην πρωταθλητής, μια χωρισμένη γυναίκα, ένας άχρηστος ξενοδόχος, μια ομογενής σεφ, ένας μουσικός και ένας έφηβος στο κυνήγι της ερωτικής ευτυχίας.

Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης

Στην οθόνη φως (Το Ροδακιό)

Ξεκίνησε από τις Σέρρες για να ασχοληθεί με το θέατρο, αλλά έκανε μια σημαντική στάση στη λογοτεχνία. Ο Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης υπηρετεί από το 2000 ένα ιδιότυπο λογοτεχνικό ιδίωμα, το οποίο φέτος πατάει στο θεατρικό σανίδι. Με διευκρινιστικό υπότιτλο: «Θέατρο για νέους – έργο σε 21 σκηνές», μας γυρίζει σε ευτυχισμένες εποχές, τότε που το θέατρο άξιζε να εκδοθεί και να διαβαστεί, ενώ ταυτόχρονα μας θυμίζει μια εφηβική ευτυχία που χάσαμε διά παντός: τη συμμετοχή σε ερασιτεχνικές θεατρικές παραστάσεις, μια πρόβα ζωής που δεν αντικαθίσταται από καμιά χαρά του ενήλικου βίου.

Σάντρα Βούλγαρη

Ισμαήλ (Κέδρος)

Νουβέλα από τη δημοσιογράφο της «Καθημερινής», με πρωταγωνιστή έναν κούρδο μετανάστη και μια λεπταίσθητη Αθηναία. Τι μπορεί να συμβεί όταν τα ασύμβατα συναντιούνται με πρόσχημα τον έρωτα ή τα καπρίτσια της σύγχρονης Ιστορίας;

Γιάννης Παλαβός

Αστείο (Νεφέλη)

Ενας υπάλληλος γραφείου που μεταμορφώνεται σε συρραπτικό και ένας νεαρός που συνομιλεί με τη νεκρή γιαγιά του. Με δεκαεπτά διηγήματα από τη μακεδονική ενδοχώρα και τις πόλεις της επιστρέφει ο επίμονος της μικρής φόρμας Γιάννης Παλαβός.

Αρίστη Προυσσιώτη

Το θρόισμα των εκδοχών (Μελάνι)

Ενα λογοτεχνικό σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες μάς προτείνει η Αρίστη Προυσσιώτη που κατοικεί στην Κύπρο, αλλά κατάγεται από την Κρήτη. Οι ιστορίες της διαβάζονται από την αριστερή σελίδα προς τη δεξιά και η πάσα αλήθεια ξεδιπλώνεται σαν θρόισμα πολλών εκδοχών.

Πρόδρομος Μάρκογλου

Τα σύννεφα ταξιδεύουν

τη νύχτα (Νεφέλη)

Ο Πρόδρομος Μάρκογλου συνεχίζει να ευλογεί την ελληνική πεζογραφία από την ευλογημένη πόλη της Καβάλας. Στην πρόσφατη συλλογή του, πέντε διηγήματα γραμμένα την περίοδο 1965-1989 δίνουν το απόσταγμα της υψηλής τέχνης του. Πρόσωπα εντοιχισμένα στο ιστορικό τους πλαίσιο προσπαθούν να ερμηνεύσουν τον κόσμο με εργαλεία την επιβίωση, τις ματαιώσεις, τη σύγκρουση με το ανίκητο.

Βασίλης Τσιαμπούσης

Σάλτο μορτάλε (Μεταίχμιο)

Με δύναμη από τη Δράμα. Ο Βασίλης Τσιαμπούσης τορπίλισε τα ελληνικά γράμματα από την πρώτη του εμφάνιση, το 1988. Στα φετινά ομόκεντρα διηγήματά του οι μικρόκοσμοι θεώνται και άνθρωποι που δεν τους πιάνει το μάτι σου γίνονται θαυματοποιοί εν σμικρώ. Μια νεαρή αυτόχειρας που πηδάει από την ταράτσα επιβεβαιώνοντας τη θεωρία περί ακάλυπτων χώρων, μια φάλαινα που απελπίζεται και ένας γόης που τρώει τα μούτρα του από μια σχεδόν θεούσα.

Δημήτρης Μίγγας

Πλωτά νησιά (Μεταίχμιο)

Γεννήθηκε στη Μεσσηνία, αλλά τον κέρδισε η Θεσσαλονίκη. Η πρώτη του πεζογραφική εμφάνιση το 2000 βραβεύτηκε από το περιοδικό «Διαβάζω». Στο τολμηρό μυθιστόρημά του η μυθοπλασία δέχεται τη βάσανο της πραγματικότητας. Ο ήρωας του βιβλίου αφού πρώτα εκδώσει ένα μυθιστόρημα με θέμα το θαλασσινό ταξίδι τριών ανδρών από το Ναβαρίνο στις Στροφάδες, στη συνέχεια δοκιμάζει το ίδιο εγχείρημα σε πραγματικές συνθήκες. Μια κρουαζιέρα με προορισμό την επιθυμία και χάρτη τις πραγματικές μας δυνατότητες.

Γιάννης Μακριδάκης

Η άλωση της Κωνσταντίας (Εστία)

Χιώτης εκ καταγωγής και εκ πεποιθήσεως ο Γιάννης Μακριδάκης καθιερώθηκε στην ελληνική πεζογραφία με το «καλημέρα» σας. Αγαπητός ακόμα και ανάμεσα στο δύσπιστο νεανικό κοινό, φέτος επιστρέφει με την ιστορία της Κωνσταντίας, της Ρωμιάς που μετά τα γεγονότα ξέμεινε στην Πόλη να κοιτάζει μελαγχολικά τον Βόσπορο. Ενα γράμμα που φτάνει από την Αθήνα διακόπτει τους ιστορικούς ρεμβασμούς της. Θα αντέξει η Κωνσταντία τα μαντάτα για τον γάμο της κόρης της με έναν που δεν είναι από «μας»;

Χρήστος Χαρτοµατσίδης

Είναι κάπου αλλού η γιορτή

(Τόπος)

Ρεαλισμός και χιούμορ από τον γιατρό και επίμονο λογοτέχνη της Κομοτηνής. Οι ήρωες του μυθιστορήματός του, τέσσερις νέοι γεννημένοι τη δεκαετία του ’80 στις λαϊκές συνοικίες της Θεσσαλονίκης, ονειρεύονται μια ζωή πέρα από τον Βαρδάρη. Πώς θα καταφέρουν να ισορροπήσουν ανάμεσα στην επιθυμία και την πραγματικότητα και πώς θα τιθασεύσουν το κύμα της οργής για να τους βγάλει σε μια φιλική αντίπερα όχθη; Η συντροφικότητα, οι αξίες, και τα όνειρα σε πλήρη επαναδιαπραγμάτευση.

Μαρία Ξυλούρη

Πώς τελειώνει ο κόσμος (Καλέντης)

Η Μαρία Ξυλούρη γεννήθηκε στην Κρήτη το 1983 και το 2009 ήταν υποψήφια για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα του περιοδικού «Διαβάζω». Στο μυθιστόρημά της τέσσερα αγόρια και δύο κορίτσια ζουν μέσα στο σημερινό ρευστό σκηνικό, όπου το μοναδικό σταθερό του σημείο είναι ο θάνατος. Την ημέρα που το ένα από τα κορίτσια της παρέας εξαφανίζεται οι υπόλοιποι θα περιδινηθούν, θα χαθούν και θα βρεθούν κρατώντας σαν έπαθλο μια πικρή χρήσιμη γνώση.

Αντώνης Νικολής

Διονυσία (Το Ροδακιό)

Από την έδρα του στην πανέμορφη Κω ο Αντώνης Νικολής, αφού κατέκτησε το αθηναϊκό Κέντρο με τα θεατρικά του έργα, κατέθεσε φέτος ένα υψηλών προδιαγραφών μυθιστόρημα. Είναι η δραματική ιστορία της Διονυσίας που μικροπαντρεύτηκε και έζησε την πρώτη πράξη του δράματός της στην ωραία νήσο. Το αβέβαιο βήμα της προς την ελευθερία θα τη βγάλει, παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, στη σκοτεινή πλευρά του Κέντρου της Αθήνας, στους πρεζότοπους, την εξαθλίωση και την πορνεία. Μοναδικό της προνόμιο, η ιαματική δύναμη του αγγίγματός της. Μια ιστορία φτιαγμένη με κοινόχρηστα λογοτεχνικά υλικά αλλά με μοναδικά αντιδραματικό τρόπο.

Κοσμάς Χαρπαντίδης

Κρυφές αντοχές (Μεταίχμιο)

Γεννήθηκε στο Κάτω Νευροκόπι Δράμας και σήμερα ζει και εργάζεται στην Καβάλα. Από εκεί μας στέλνει την ιδιότυπη λογοτεχνία του. Στα είκοσι ένα διηγήματα της συλλογής του πρωταγωνιστεί η αντοχή. Τα πρόσωπά του, χρυσοθήρες αυτού του πολύτιμου υλικού, θα δοκιμαστούν από την έλλειψη αλλά και την υπερεπάρκειά της. Αξίζουν τον κόπο η υπομονή και η προσπάθεια; Τι είναι άξιο προς υπεράσπιση σήμερα;