1 Αναλύοντας το άρθρο του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, που προβλέπει δυνατότητα κάθε πολίτη να συλλαμβάνει στη φάση του αυτόφωρου τους διαπράττοντες ακόμη και πλημμελήματα, ο καθηγητής Νίκος Ανδρουλάκης μας εξηγούσε, όταν ήμασταν στα έδρανα της Νομικής, την ανάγκη για όσο γίνεται πιο συσταλτική ερμηνεία του συγκεκριμένου άρθρου. Σε κάθε περίπτωση αυτόφωρο υπάρχει μόνον όταν και ενόσω αυτός που διέπραξε κάποιο, εμφανές, έγκλημα διώκεται από τη δημόσια κραυγή. Η αυθαίρετη ανάληψη από ιδιώτες – και δη οιονεί ένστολους, οργανωμένους σε παρααστυνομικό σχηματισμό – της ευθύνης να διενεργούν ελέγχους, ώστε να διαπιστώνουν εάν κάποιοι δραστηριοποιούνται επαγγελματικά κατά σύννομο τρόπο, δεν συνιστά αρωγή προς την Πολιτεία για σύλληψη αυτόφωρων παραβατών της νομιμότητας. Αποτελεί αντιποίηση Αρχής. (Μπράβο Δένδια).
2 Ωστόσο όποιος εκπλήσσεται για τη δημοφιλία του μιχαλολιάκειου μορφώματος, ειδικά στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, ας δει την ταινία με τον Μάικλ Ντάγκλας, όπου κάποιοι δικαστές -αγανακτισμένοι από τη βασιζόμενη σε δικονομικά τερτίπια ατιμωρησία των παρανόμων – συνέπτυξαν «τιμωρητική» οργάνωση. «Δίκαζαν» εν κρυπτώ και ατύπως τους εγκληματίες. Και εκτελούσαν τις «ποινές» μέσω πληρωμένων επαγγελματιών: τα θεσμικά κενά στη λειτουργία της Πολιτείας πάντα καλύπτονται εξωθεσμικά.
3 Το κλίμα που δημιουργήθηκε στη μεταπολίτευση, σε συνδυασμό με τις βλακώδεις υπερβολές του προδικτατορικού αντικομμουνισμού, επέβαλε μετά το 1974 σιωπή για πολλές από τις διαχρονικές εγκληματικές ευθύνες του ΚΚΕ (του κόμματος που μέμφεται τους κεφαλαιοκράτες, γιατί δεν… διαφημίζονται επαρκώς στον σταθμό του). Ωστόσο πιστεύω ότι το μεγαλύτερο σύγχρονο έγκλημα του πολιτικού αυτού σχήματος, το οποίο αυτοεκλαμβάνεται ως θάλασσα, ενώ αποτελεί μόνο τελματώδη λίμνη, είναι πως προκάλεσε ηδονική φρικίαση σε τεράστιο τμήμα της κοινωνίας μας όταν μπρατσωμένος ακροδεξιός γρονθοκόπησε, σε απευθείας τηλεοπτική μετάδοση, την πιο προβεβλημένη – λόγω χαρίσματος, επαγγελματικής προέλευσης, αλλά και θρασύτητας – εκπρόσωπό του. Πλέον η διάχυση, προς ποικίλους αποδέκτες, της οργανωμένης πολιτικής βίας είχε κοινωνικά νομιμοποιηθεί.
4 Ο Ευ. Στυλιανίδης διαβεβαίωσε ότι η αλλαγή του εκλογικού νόμου, «δεν είναι στις προτεραιότητες της κυβέρνησης». Και ας διακήρυσσε προεκλογικά ο αρχηγός του την ανάγκη περιορισμού των βουλευτών σε 200… Ωστόσο και μόνο η αποκάλυψη των παροχών του Ακη προς Ρωσοπόντιους, για να τον ψηφίζουν, θα αρκούσε για κατάργηση του σταυρού προτίμησης. (Κατά τα λοιπά, όμως, ο άλλοτε υπαρχηγός του ΠΑΣΟΚ πρέπει να απαλλαγεί κάθε κατηγορίας λόγω ακαταλόγιστου: όταν κάποιος επιδιώκει πολύ περισσότερο χρήμα από όσο μπορεί να απολαύσει με δεδομένο το προσδόκιμο της ανθρώπινης ζωής, είναι προφανές πως έχει διαταραγμένες φρένες).
5 Στις προηγμένες κοινωνίες η ελίτ, η – πολιτικά, πνευματικά, πολιτιστικά ή κοινωνικά – ιθύνουσα τάξη αναλαμβάνει πρώτη τις ευθύνες της στις δραματικές συγκυρίες. Στη Μεγάλη Βρετανία, για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Ασκουιθ, πρωθυπουργός μέχρι το 1916, έχασε και τους δύο γιους του, που τους είχε τοποθετήσει στην πρώτη γραμμή. Εκεί επίσης πήγε να πολεμήσει ο πρώην πρώτος λόρδος του ναυαρχείου Γουίνστον Τσώρτσιλ, όταν απέτυχε το σχέδιό του για ναυτική εκπόρθηση των Δαρδανελλίων. Τέλος, στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο βασιλιάς αυτής της χώρας μοιράστηκε στο συνεχώς βομβαρδιζόμενο Λονδίνο τα δεινά και τους κινδύνους του λαού του. Στην ξεχωριστή πατρίδα μας, αντίθετα, κανείς κοινοβουλευτικός ηγέτης δεν αποφασίζει, ούτε καν μνημονεύει ως αίτημα, την αναδρομική κατάργηση του δικαιώματος των πολιτικών αξιωματούχων να διορίζουν μετακλητούς υπαλλήλους, κατά κανόνα συγγενείς τους. Κανείς δεν αναφέρεται στην ανάγκη περιορισμού των υπαλλήλων της Βουλής στα ήδη υπερβολικά αριθμητικά δεδομένα του 2004. Σχεδόν κανείς δικαστής δεν καταγγέλλει την προκλητική αρνησιδικία που αντιβαίνει στο Σύνταγμα (του οποίου γίνεται επίκληση από τους λειτουργούς της Θέμιδας μόνο για αυθαίρετο αυτοπροσδιορισμό μισθών και αναδρομικών). Κανείς πανεπιστημιακός δεν προτείνει συγχώνευση ΑΕΙ. Και κανένας εκπαιδευτικός λειτουργός δεν ζητάει κατάργηση του παραλογισμού, όταν σε ένα νησί ή σε ένα χωριό μαζεύονται 26 παιδιά σε μία τάξη, αυτή να διασπάται σε δύο τμήματα των 13 με διπλασιασμό των υπηρετούντων…
Αν γίνονταν αυτά, ίσως, ως κοινωνία, θα μπορούσαμε με περισσότερη πειστικότητα να αντικρούσουμε κάποιες ακραίες απαιτήσεις της τρόικας, όπως η επαναφορά της εξαήμερης εργασίας, που θα μας γυρίσουν δεκαετίες πίσω.
– Δύο προσθήκες επι του πιεστηρίου
1. Κύριε εισαγγελεύ Κτιστάκη, περισσότερο από σωφροσύνη έχετε θάρρος. Τα σέβη μου.
2. Κύριε Αρβανιτόπουλε, τα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας δέχονται «απολολόντα» κομματικά αρχηγίδια; (Το καλό πάντως είναι ότι μέχρι τις επόμενες εκλογές θα έχουν εκτεθεί επαρκώς: βρίσκονται στον δρόμο του Γρίβα).
Ο Θανάσης Διαμαντόπουλος είναι καθηγητής Πολιτικών Θεσμών και Συγκριτικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο