Ηταν η πιο αιματηρή μάχη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, τόσο άγρια ώστε η Σοβιετική Ενωση κράτησε την αλήθεια κρυμμένη. Τώρα η αλήθεια αυτή αποκαλύπτεται χάρη στα «Πρωτόκολλα του Στάλινγκραντ», ένα βιβλίο με μαρτυρίες από πρώτο χέρι που επιμελήθηκε ο γερμανός ιστορικός Γιόχεν Χέλμπεκ.

Στις 31 Ιανουαρίου 1943 στρατιώτες του σοβιετικού Κόκκινου Στρατού μπήκαν στο υπόγειο ενός διαλυμένου από τις οβίδες πολυκαταστήματος Univermag στη σοβιετική πόλη Στάλινγκραντ. Στην υπόγεια εγκατάσταση κρύβονταν οι ηττημένοι στρατιωτικοί διοικητές του Αδόλφου Χίτλερ. «Οι ακαθαρσίες και τα ανθρώπινα περιττώματα και ποιος ξέρει τι άλλο έφταναν ώς τη μέση», θυμάται ο ταγματάρχης Ανατόλι Ζολντάτοφ. «Βρωμούσε απίστευτα». Η μάχη του Στάλινγκραντ είχε μόλις τελειώσει με την ταπεινωτική ήττα της 6ης Στρατιάς του Χίτλερ. Η συνθηκολόγηση της Γερμανίας ήταν πλέον μόνο θέμα χρόνου.

Ο αντισυνταγματάρχης Λεονίντ Βινοκούρ ήταν ο πρώτος που εντόπισε τον διοικητή των γερμανικών στρατευμάτων. «Ηταν σε ένα κρεβάτι όταν μπήκα. Ηταν ξαπλωμένος φορώντας παλτό και το καπέλο του. Είχε γένια δύο εβδομάδων και φαινόταν να έχει χάσει εντελώς το θάρρος του», θυμάται. Ο διοικητής ήταν ο στρατάρχης Φρίντριχ φον Πάουλους. Οι αφηγήσεις για τη μάχη που στοίχισε τη ζωή σε 60.000 γερμανούς στρατιώτες και σε μισό ώς ένα εκατομμύριο στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού αποτελούν μέρος μιας συλλογής ώς τώρα ανέκδοτων συνεντεύξεων με ρώσους μαχητές του Στάλινγκραντ, οι οποίες δημοσιοποιούνται για πρώτη φορά. Ο Χέλμπεκ είχε πρόσβαση σε μερικές χιλιάδες συνεντεύξεις με στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού που φυλάσσονταν στη Σοβιετική Ακαδημία Επιστημών στη Μόσχα. Οι περιγραφές είναι τόσο ειλικρινείς και ωμές ώστε το Κρεμλίνο δημοσιοποίησε μετά το 1945 μόνο ένα μικρό μέρος τους. Τα «πρωτόκολλα» ξεχάστηκαν μέχρι το 2008, όταν ο γερμανός ιστορικός πληροφορήθηκε την ύπαρξή τους και κατάφερε να αποκτήσει πρόσβαση σε 10.000 σελίδες τους.

Οι αφηγήσεις δείχνουν πως η αιματηρή και βάναυση κατοχή που επέβαλε στη Σοβιετική Ενωση ο γερμανικός στρατός ήταν από τα κύρια κίνητρα για την άγρια αντεπίθεση που εξαπέλυσε ο Κόκκινος Στρατός. Ενας σοβιετικός ελεύθερος σκοπευτής, ο Βασίλι Ζάιτσεφ, λέει σε αυτόν που του πήρε συνέντευξη: «Βλέπει κανείς τα κορίτσια, τα παιδιά απαγχονισμένα σε δένδρα στο πάρκο –αυτό έχει τρομερή επίδραση». Ο ταγματάρχης Πιότρ Ζαγιοντσόφκσι θυμάται το πτώμα ενός ρώσου συντρόφου που είχε βασανιστεί από τους Γερμανούς: «Το δέρμα και τα νύχια στο δεξί του χέρι είχαν αφαιρεθεί εντελώς. Του είχαν βγάλει το μάτι καίγοντάς το και είχε μια πληγή στον αριστερό κρόταφο από καυτό σίδερο. Το δεξί μισό του προσώπου του το είχαν βρέξει με εύφλεκτο υγρό και το είχαν ανάψει».

ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ. Από ιστορικής απόψεως, τα πρωτόκολλα είναι σημαντικά επειδή αμφισβητούν ισχυρισμούς των Ναζί και αργότερα των αντιπάλων της Σοβιετικής Ενωσης στον Ψυχρό Πόλεμο ότι οι στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού πολέμησαν τόσο αποφασιστικά μόνο και μόνο επειδή διαφορετικά θα τους εκτελούσε η σοβιετική μυστική αστυνομία.Το 1998 ο βρετανός ιστορικός Αντονι Μπίβορ ανέφερε πως ο αριθμός των στρατιωτών του Κόκκινου Στρατού που εκτελέσθηκαν από τους δικούς τους στη διάρκεια της μάχης ήταν 13.000, ενώ 50.000 σοβιετικοί πολίτες πολέμησαν με την πλευρά των Γερμανών. Σύμφωνα όμως με τα σοβιετικά ντοκουμέντα, ώς τα μέσα Οκτωβρίου 1942 –τρεισήμισι μήνες πριν από τη γερμανική ήττα –είχαν γίνει λιγότερες από 300 εκτελέσεις. Ο Χέλμπεκ επισημαίνει επίσης πως στη σοβιετική πλευρά του Στάλινγκραντ ο αριθμός των μελών του Κομμουνιστικού Κόμματος αυξήθηκε, από τον Αύγουστο ως τον Οκτώβριο του 1942 από 28.500 σε 53.500.

Τελευταία Νέα