Μάθημα 1ον: Οικονομία στην ενέργεια

^«Είστε έτοιμοι; Κοιτάξτε τι κάνω. Πρώτα θα σκαλίσουμε το χώμα. Επειτα ο καθένας θα μου δίνει από ένα μικρό βολβό κρεμμυδιού για να τον φυτέψουμε. Θα μετράτε και θα τους φυτεύω». Οι μαθητές του Β2 από το 4ο Δημοτικό Σχολείο Ν. Σμύρνης παρατηρούν προσεκτικά τον δάσκαλό τους και με ενθουσιασμό δίνουν τους βολβούς. «Κύριε, πάρτε τον πρώτο». «Κύριε, κύριε και τον δικό μου, τον δεύτερο».

Για το μάθημα της… φύτευσης κρεμμυδιών οι μαθητές της Β’ Τάξης δεν χρειάστηκε να πάνε μακριά, στην ύπαιθρο. Απλούστατα διότι η φύση είναι στο σχολείο τους! Για την ακρίβεια, βρίσκεται στην οροφή του κτιρίου. Πρόκειται για την πράσινη ταράτσα με αρωματικά φυτά και θάμνους που δημιουργήθηκε το 2010 από τον δήμο σε συνεργασία με τους υπεύθυνους της σχολικής μονάδας. Από τότε τα παιδιά μαθαίνουν στην πράξη τα οφέλη του πρασίνου στη ζωή, αποκτούν περιβαλλοντική συνείδηση και το διασκεδάζουν. «Κύριε, κύριε. Κοιτάξτε, βρήκα ένα σαλιγκάρι», λέει ενθουσιασμένος ένας πιτσιρίκος την ώρα της δραστηριότητας στον κήπο. Φέτος ο ταρατσόκηπος έχει μετατραπεί σε κανονικό μποστάνι με κουνουπίδια, μαρούλια, μπρόκολα.

Το 4ο Δημοτικό Σχολείο χάρη στον ταρατσόκηπο και σε άλλες περιβαλλοντικές δράσεις που υλοποιεί, αποτελεί πρότυπο. Υπάρχουν και άλλα σχολεία, στα οποία πλέον το γκρίζο του τσιμέντου έχει δώσει τη θέση του στο πράσινο. Είτε με πρωτοβουλίες εκπαιδευτικών και γονέων είτε με οργανωμένες προσπάθειες από την κεντρική διοίκηση, σιγά σιγά τα ελληνικά σχολεία γίνονται φιλικότερα στο περιβάλλον και ευαισθητοποιούν τους μαθητές. Εχουν φωτοβολταϊκά και εξοικονομούν ενέργεια. Διαθέτουν ταρατσόκηπους. Αλλα έχουν τη δυνατότητα να πωλούν ρεύμα στη ΔΕΗ βάζοντας έτσι χρήματα στον σχολικό «κουμπαρά». Επιπλέον, οι νέες σχολικές μονάδες κατασκευάζονται με βιοκλιματικές προδιαγραφές και χρησιμοποιούν φυσικό αέριο. Ο ταρατσόκηπος στο 4ο Δημοτικό Σχολείο Νέας Σμύρνης που βρίσκεται ανάμεσα σε πολυκατοικίες και δίπλα στη Λεωφόρο Μάχης Ανάλατου, στην συμβολή των οδών Κράτητος και Αποστολάκη, αποτελεί όαση πρασίνου. Οι εκπαιδευτικοί όμως δεν περιορίστηκαν σε αυτό. Τον αξιοποίησαν, αφού πρώτα τοποθέτησαν προστατευτικά κάγκελα, στο πλαίσιο της βιωματικής μάθησης. «Εχουμε εντάξει τον κήπο στη μαθησιακή διαδικασία. Στη βιωματική μάθηση που προωθούμε στο σχολείο μας και η οποία δίνει έμφαση στον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η εμπειρία στη διαδικασία απόκτησης της γνώσης. Τα παιδιά φυτεύουν και έπειτα παρακολουθούν όλη τη διαδικασία. Πώς μεγαλώνουν τα φυτά. Είναι ένας κύκλος ζωής. Ξέρετε τι χαρά παίρνουν τα παιδιά της πρώτης τάξης ερχόμενα εδώ;», λέει στα «ΝΕΑ» ο διευθυντής του σχολείου δρ ψυχολογίας, ειδικός παιδαγωγός και πρώην σχολικός σύμβουλος Νίκος Σιούτας.

Τα κρεμμύδια για παράδειγμα, λέει ο κ. Σιούτας την ώρα που οι μαθητές τα φυτεύουν, «θα τα μαγειρέψουμε. Εδώ στο σχολείο. Θα κάνουμε πρότζεκτ πάνω σε αυτό». Το ίδιο έγινε και με άλλα λαχανικά. Ηδη οι μικροί αγρότες έχουν γευτεί βιολογική μαρουλοσαλάτα από τα μαρούλια που είχαν καλλιεργήσει στον κήπο τους. Μάλιστα την παρασκεύασαν και την έφαγαν στις σχολικές αίθουσες.

Η διαδικασία της φύτευσης στον λαχανόκηπο διασκεδάζει τους μαθητές. Οση ώρα έμειναν «ΤΑ ΝΕΑ» στον ταρατσόκηπο του 4ου Δημοτικού η ατμόσφαιρα θύμιζε σχολική εκδρομή: χαμόγελα, παιχνίδι με το πράσινο και το χώμα. Και βέβαια το σκάλισμα μπορεί να συνδυαστεί και με… γραμματική. «Ποιος θα μου πει πώς γράφεται το σκαλίζω;», ρωτάει ο δάσκαλος των παιδιών Γεώργιος Πίχλιαβας.

Τα ελαιόδενδρα και το αμπέλι. Πλάι στον καταπράσινο ταρατσόκηπο με τα αρωματικά φυτά (ανάμεσά τους ρίγανη, δεντρολίβανο, αρμπαρόριζα) και τα λαχανικά οι υπεύθυνοι του σχολείου και τα παιδιά έχουν φτιάξει και έναν κρεμαστό κήπο, σε έναν τοίχο. Μέσα σε πλαστικά μπουκάλια αναψυκτικών που τα έχουν κόψει στη μέση έχουν τοποθετήσει αρωματικά φυτά, σέλινο, δυόσμο, άνηθο, μαϊντανό.

«Βλέπετε; Απλά υλικά όπως τα μπουκάλια αξιοποιούνται. Το σημερινό σχολείο πρέπει να έχει φαντασία», τονίζει ο κ. Σιούτας. Αυτό που λέει το επιβεβαιώνουν και άλλες πρωτοποριακές δράσεις του σχολείου: διαθέτει μετεωρολογικό σταθμό και αισθητήρα καταγραφής σεισμών. Επίσης ένας μικρότερος κήπος υπάρχει και σε άλλη οροφή του σχολείου.

Σημειώνεται ότι δύο χρόνια τώρα εκπαιδευτικοί και μαθητές απολαμβάνουν τα οφέλη του ταρατσόκηπου. Βοηθάει στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας για τις ανάγκες θέρμανσης και κλιματισμού χάρη στη μόνωση που προσφέρει. Βελτιώνει το μικροκλίμα, συγκρατεί το βρόχινο νερό και συμβάλλει στη μείωση των ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα που εκλύονται στην ατμόσφαιρα.

Οι δράσεις του σχολείου για το περιβάλλον δεν σταματούν στην ταράτσα. «Εχουμε δημιουργήσει το δικό μας λιοστάσι. Φυτέψαμε περιμετρικά της αυλής 20 ελιές με τη βοήθεια των γονέων, των δασκάλων και των γεωπόνων του δήμου», αναφέρει ο διευθυντής. Τώρα στα σχέδια του σχολείου είναι, όπως λέει ο κ. Σιούτας, «να δημιουργήσουμε το δικό μας αμπέλι».

Το πράσινο σχολείο διαθέτει επίσης γωνιά ανακύκλωσης, όπου οι μαθητές ανακυκλώνουν σχεδόν τα πάντα, από μπαταρίες και συσκευασίες έως λάμπες. Στα σκαριά είναι και η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών δίπλα στον ταρατσόκηπο.