Στο φως μυστικά του «Mary Rose»

Τα μυστικά του «Mary Rose», της ναυαρχίδας του βρετανικού στόλου που βυθίστηκε αύτανδρη πριν από 468 χρόνια, συνεχίζει να αποκαλύπτει η έρευνα των αρχαιολόγων. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, τα ευρήματά τους –όπως όσον αφορά τον οπλισμό του πλοίου –είναι τόσο σημαντικά, ώστε λένε πως θα αναθεωρήσουν σε πολλά σημεία την ιστορία της βρετανικής ναυσιπλοΐας.

Το «Mary Rose» ήταν το καμάρι του βασιλιά Ερρίκου VIII. Βάφτισε το πλοίο ο ίδιος δίνοντάς του το όνομα της αδελφής του. Βυθίστηκε στα ανοικτά των νότιων ακτών της Βρετανίας, κοντά στη νησίδα Γουάιτ, κατά τη διάρκεια ναυμαχίας με τον γαλλικό στόλο. Το πλοίο ανελκύστηκε το 1982 και πρόκειται να εκτεθεί σε ένα μουσείο που θα λειτουργήσει εντός του χρόνου.

Στο μουσείο θα εκτίθενται 19.000 τεχνουργήματα, πολλά από τα οποία ανακαλύφθηκαν πρόσφατα. Η έρευνα των αρχαιολόγων πάνω στο πλοίο δεν σταμάτησε ποτέ και ένα στοιχείο που τους έχει εντυπωσιάσει ιδιαίτερα –επειδή ανατρέπει αυτά που μέχρι τώρα γνώριζαν –είναι οι βολίδες των κανονιών του.

Το «Mary Rose» ήταν εξοπλισμένο με βολίδες που οι ειδικοί χαρακτηρίζουν ως πρώιμο παράδειγμα διατρητικών βλημάτων. Θεωρούσαν ότι τέτοια βλήματα άρχισαν να φτιάχνονται στα τέλη του 1800, όμως οι επιστήμονες του ιδρύματος που έχει επωμιστεί τη συντήρηση του πλοίου θεωρούν τώρα πως η τεχνογνωσία για την κατασκευή τέτοιων βολίδων υπήρχε πολλούς αιώνες νωρίτερα.

Αυτή η τεχνογνωσία, εκτιμούν, μπορεί να αποτελούσε και μια στρατηγική εξοικονόμησης χρημάτων με τη χρήση σιδήρου μέσα στο μολύβδινο περίβλημα της οβίδας.

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Τέλεγκραφ», οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν απεικονιστικές τεχνικές και εντόπισαν την ύπαρξη σβόλων σιδήρου κυβικού σχήματος μέσα στο μαλακό περίβλημα μολύβδου από το οποίο ήταν φτιαγμένες οι οβίδες.

Οι οβίδες φαίνεται πως ήταν φτιαγμένες όπως τα σημερινά διατρητικά βλήματα. Το εξωτερικό στρώμα ήταν μαλακό ώστε να παραμορφώνεται κατά την πρόσκρουση στο εχθρικό πλοίο, επιτρέποντας τη διάτρησή του από τη σκληρή σιδερένια μάζα στο εσωτερικό της οβίδας.

«Στο εσωτερικό των οβίδων εντοπίσαμε μικρούς σιδερένιους πυρήνες. Κατά μια εκδοχή, αυτό διευκόλυνε την κατασκευή των βλημάτων εν πλω επειδή το πλοίο θα ήταν ελαφρύτερο καθώς ο σίδηρος ζυγίζει λιγότερο από τον μόλυβδο», ανέφερε ο Αλεξ Χίλντρεντ που είναι αρχαιολόγος. «Οι οβίδες αυτές θα μπορούσαν να είναι ορισμένα από τα πιο πρώιμα παραδείγματα διατρητικών βλημάτων».

Η καθηγήτρια Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Huddersfield, Σούζαν Κιλκόιν, είδε τι έκρυβαν οι μολυβδένιες οβίδες όταν τις βομβάρδισε με νετρόνια. Οι ακτίνες Χ δεν μπορούσαν να διαπεράσουν το περίβλημα μολύβδου. Αυτό που μένει να αποδειχθεί είναι αν ο σίδηρος ήταν χυτευτός ή είχε κατεργαστεί από σιδεράδες για να γίνει σκληρότερος. Το πλοίο βρισκόταν από το 1545 σε βάθος λίγο μεγαλύτερο από 15 μέτρα και η επικάλυψή του από τη λάσπη του πυθμένα βοήθησε τη διατήρηση του ναυαγίου μέχρι την ανέλκυσή του τον Οκτώβριο του 1982.

Επί χρόνια οι ειδικοί προσπαθούν να διασώσουν τον ξύλινο σκελετό του πλοίου από βακτήρια που παράγουν οξύ και για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιούν γλυκό νερό και εποξική ρητίνη.