Πάμε 25 χρόνια πίσω. Το Αιρ Μπας της Ολυμπιακής Αεροπορίας, που είχε αναχωρήσει νωρίτερα από το Χίθροου του Λονδίνου, προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο του Ελληνικού. Οταν άνοιξε η πόρτα του αεροπλάνου βγήκε ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου και χαιρέτησε το πλήθος που τον ανέμενε. Φαινόταν κάπου τριάντα κιλά πιο αδύνατος αφότου έφυγε, δύο μήνες νωρίτερα, για να χειρουργηθεί στο Χέρφιλντ. Αλλά έδειχνε σταθερός και χαρούμενος. Οι περιγραφές στις εφημερίδες της εποχής είναι εντυπωσιακές.
Κατεβαίνει δυο-τρία σκαλοπάτια και σταματάει για να χαιρετήσει ξανά τον κόσμο. Στο έδαφος περιμένουν οι δύο αντιπρόεδροι της κυβέρνησης, Γιάννης Χαραλαμπόπουλος και Μένιος Κουτσόγιωργας, επικεφαλής του Υπουργικού Συμβουλίου. Υπάρχει ατμόσφαιρα ενθουσιασμού και συγκίνησης.
Ο πρωθυπουργός κατεβαίνει ένα σκαλοπάτι ακόμη και ξαφνικά γυρίζει πίσω κάνοντας ένα νεύμα που σήμαινε:
– Ελα μαζί μου!
Στην αρχή φαίνεται σαν να απευθύνεται στην άδεια πόρτα. Αλλά αμέσως στην κορυφή της σκάλας ξεπροβάλλει μια φιγούρα, ιδιαίτερα γνωστή στο ελληνικό – αλλά και στο διεθνές – κοινό τα τελευταία χρόνια: η ξανθιά πρώην αεροσυνοδός Δήμητρα Λιάνη. Φοράει σκούρο μπλε ταγιέρ και ένα κολιέ με δύο σειρές και την ακολουθεί ο Δημήτρης Μαρούδας. Το πλήθος στο αεροδρόμιο παγώνει. Ο Γιάννης Αλευράς μένει στήλη άλατος και γυρίζει να φύγει. Και τότε ακούγεται η φωνή του Γιώργου Παναγιωτακόπουλου.
– Μεγάλε!
Το πλήθος ξεπερνά το σοκ και ξεσπάει σε χειροκροτήματα. Για πολλούς εκείνη η στιγμή και εκείνη η χειρονομία αποτελούν τομή, όχι μόνο στη διαδρομή του Ανδρέα Παπανδρέου αλλά και στην ιστορία του ΠΑΣΟΚ. Από εκείνη τη στιγμή τίποτε δεν θα είναι ίδιο.
Το ημερολόγιο έγραφε 22 Οκτωβρίου 1988 και το ρόλοι έδειχνε 16.20 ακριβώς…
Η χειρονομία του Ανδρέα Παπανδρέου προς τη μετέπειτα τρίτη κατά σειράν σύζυγό του έμεινε στην Ιστορία. Για όσους τον ήξεραν καλύτερα ήταν η πρώτη από μια σειρά ενεργειών με τις οποίες ήθελε να υποδηλώσει ότι «της χρωστάει τη ζωή του». Σε πολλές περιπτώσεις δέχθηκε επικρίσεις για παραβίαση ηθικών κανόνων, καθώς επισήμως ήταν ακόμη παντρεμένος. Αλλά δεν ήταν λίγοι εκείνοι που επικρότησαν την αποφασιστικότητα με την οποία αποκάλυψε τον ιδιωτικό του βίο.
– Αυτός είναι άνδρας, θα πουν πολλοί.
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΒΟΜΒΑ . Δυόμισι δεκαετίες από τότε, κάποιοι από όσους ήταν δίπλα στον Ανδρέα Παπανδρέου εκείνη τη στιγμή δεν θέλουν να μιλήσουν δημοσίως για το παρασκήνιο της περιόδου «από σεβασμό στη μνήμη του». Θυμούνται όμως ότι η Δήμητρα Λιάνη είχε ήδη μετατραπεί σε πολιτική βόμβα για το ΠΑΣΟΚ από τις 25 Αυγούστου 1988, όταν οι πολυετείς φήμες για τη σχέση της με τον Ανδρέα Παπανδρέου επαληθεύθηκαν: τον συνόδευσε – αντί της συζύγου του και της λοιπής οικογένειάς του – στο Λονδίνο, όπου ο Ανδρέας Παπανδρέου θα υποβαλλόταν σε εγχείρηση καρδιάς έπειτα από σύσταση του Δημήτρη Κρεμαστινού.
Ο, τότε, γιατρός του πρωθυπουργού δεν έχει ξεχάσει την έκπληξή του που ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν ακόμη εν ζωή όταν τον εξέτασε, στον Ευαγγελισμό. Είχε δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια και στένωση αορτής. «Να μη μείνει ούτε 24 ώρες εκτός νοσοκομείου», διέταξε, και τους συνέστησε να φύγουν αμέσως για το Λονδίνο.
Υστερα από μια σύντομη παραμονή στο νοσοκομείο Σεντ Τόμας ο έλληνας πρωθυπουργός και η συνοδός του μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο Χέρφιλντ, για να χειρουργηθεί από τον διάσημο αιγύπτιο καρδιοχειρουργό Μαγκντί Γιακούμπ.
Η ξανθιά αεροσυνοδός δεν έχει καμία επίσημη ιδιότητα και αποφεύγει όσο μπορεί τη δημοσιότητα. Μέχρι τη στιγμή που ο Α. Παπανδρέου θα αναθέσει στον Δημήτρη Μαρούδα να μεταφέρει, μέσω του «Βήματος», ότι είναι «η μνηστή και μέλλουσα σύζυγός του». Ο ίδιος ο πρωθυπουργός θα τη χαρακτηρίζει με όσους συνομιλεί εν αναμονή της εγχείρησής του «μόνιμη και νόμιμη». Θα τον συνοδεύσει στην αυλή του νοσοκομείου, την 3η Σεπτέμβρη του 1988, και θα σβήσουν μαζί τα κεράκια στην τούρτα γενεθλίων του ΠΑΣΟΚ.
Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ. Ομως μετά την εγχείρηση τέθηκε αυτονόητα το ερώτημα: πώς θα οργανωθεί η επιστροφή; Είχαν γίνει πολλές συνεννοήσεις ανάμεσα στους συνεργάτες του πρωθυπουργού, αλλά κανείς τους δεν τολμάει να του πει ότι δεν είναι σκόπιμο να τον συνοδεύει η Δήμητρα Λιάνη.
– Πρόεδρε, καθώς θα βγαίνεις από το αεροπλάνο μόνος σου… προσπαθεί να του πει εμμέσως μια μέρα στο τηλέφωνο ο Αντώνης Λιβάνης.
Δεν του επέτρεψε να συνεχίσει. Ο εκδότης Γ. Κουρής σπεύδει στο Λονδίνο και του θέτει τα πράγματα ωμά:
– Ανδρέα, αν έρθεις με τη Λιάνη κάηκες.
Ο Μένιος Κουτσόγιωργας, που είναι παρών, προσπαθεί να διευκολύνει την κατάσταση:
– Πρόεδρε, θα ήταν καλύτερα να πάει η Δήμητρα μερικές ημέρες στην Ελβετία και να επιστρέψει αργότερα.
Τους άκουγε χωρίς σχόλια και τελικά τους αγνόησε. Συνεννοήθηκε με τον Μαρούδα και η Δήμητρα Λιάνη βρέθηκε δίπλα του στο αεροπλάνο. Σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο, γύρω από ένα τραπέζι με άσπρο τραπεζομάντιλο, ξηρούς καρπούς και τριαντάφυλλα, κάθονται ο Α. Παπανδρέου, η Δήμητρα Λιάνη, ο Δημήτρης Μαρούδας, ο Τηλέμαχος Χυτήρης, ο Κώστας Τσίμας, ο Μάκης Παπασταύρου, ο Τάσος Μπιρσίμ, αλλά και η Βούλα Κοτοπούλη και η Ρούλα Βλαχοπούλου, φίλες της Λιάνη που της έκαναν παρέα στο Λονδίνο. Συμπτωματικά με το ίδιο αεροπλάνο ταξίδευε και η Μαρίνα Λαλιώτη.
Οι περισσότεροι είναι σκεπτικοί και προσπαθούν να φανταστούν τι θα επακολουθήσει στο Ελληνικό. Κάποιος από την κυβέρνηση είχε φροντίσει να υπάρχει δεύτερο αυτοκίνητο για να τη μεταφέρει, όταν θα διαλυθεί ο κόσμος. Αλλά εν πτήσει ο Ανδρέας Παπανδρέου τους επιφυλάσσει μία ακόμη έκπληξη, καθώς θα πει για πρώτη φορά: «Προχωρώ στο διαζύγιο». Μετά από αυτό, το νεύμα στη σκάλα του αεροπλάνου απλώς ολοκλήρωσε το σοκ.
Με τη Δήμητρα δίπλα του, πλέον, ο πρωθυπουργός κάνει μια σύντομη δήλωση και αναχωρεί για το Μέγαρο Μαξίμου. Την τελευταία στιγμή τον πείθουν να επιβιβαστεί η Λιάνη σε άλλο αυτοκίνητο – αλλά επιμένει ότι θα την πάνε στο Μέγαρο Μαξίμου. Από εκεί αναχώρησαν μαζί για ένα σπίτι στην οδό Μυρτιάς, στην Πολιτεία, που είχε νοικιαστεί εν τω μεταξύ – η περίφημη «ροζ βίλα» θα προκύψει αργότερα. Το βράδυ δείπνησαν στο Πεντελικόν και την άλλη ημέρα έφυγαν για τριήμερο στον Αστέρα.
Ο ΓΑΜΟΣ. Ο γάμος τους θα γίνει στις 13 Ιουλίου 1989, όταν ο Παπανδρέου δεν θα είναι πλέον πρωθυπουργός. Εκείνος είναι 70 ετών και εκείνη μόλις 35! Μετά τον γάμο πολλά πράγματα άλλαξαν γύρω του και νέα πρόσωπα μπαινοβγαίνουν στο σπίτι. Η Βούλα Κοτοπούλη, η Μπέμπα Γαλανάκη, ο ιερέας Τιμόθεος Ηλιάκης, ο σκηνοθέτης Ανδρέας Βουτσινάς, μερικοί καλλιτέχνες και δημοσιογράφοι που θεωρούνται και «σύμβουλοί» της, ο «αστρολόγος» Μάνος Θωμαδάκης κ.ά.
Η «υπόθεση Δήμητρα Λιάνη» ταλάνισε το Κίνημα για δέκα συναπτά έτη. Μετά τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου η Δήμητρα Λιάνη περιγράφει με τον τρόπο της το δικό της «ρομάντζο» με τον Α. Παπανδρέου, στο βιβλίο της «Δέκα χρόνια και 54 ημέρες». Αυτά τα δέκα χρόνια περιλαμβάνουν μια αλληλουχία παράνομων συναντήσεων στο Καστρί, στον Αστέρα, στο Νταβός, στο Μεξικό και στη Χάγη, στο Λονδίνο, στην Κίνα, σε βίλες φίλων, κρουαζιέρες και ριψοκίνδυνες εξόδους που τροφοδοτούν τη φημολογία. Κανένας δεν μπορούσε να του πει κουβέντα, με εξαίρεση τον Γιάννη Αλευρά. Οταν ο τότε πρόεδρος της Βουλής βεβαιώθηκε ότι η Δήμητρα Λιάνη είχε μονιμοποιηθεί στη ζωή του Α. Παπανδρέου πήγε και τον βρήκε.
– Ανδρέα, αυτό είναι καταστροφή.
– Γιάννη, δεν θα μου πει κανένας τι θα κάνω.
– Τότε εμένα να με ξεχάσεις.
Ο Αλευράς τήρησε απολύτως αρνητική στάση απέναντι στη Δήμητρα Λιάνη μέχρι το τέλος της ζωής του. Δεν της απηύθυνε καν τον λόγο.
Η ίδια όμως συνέχισε στον δρόμο που άνοιξε γι’ αυτήν εκείνο το νεύμα. Εδραιώθηκε όχι μόνο στην ιδιωτική ζωή αλλά και στον δημόσιο βίο του Ανδρέα Παπανδρέου. Μετά την επιστροφή του στην εξουσία, το 1993, απέκτησε πολιτική δύναμη ως διευθύντρια του ιδιαίτερου γραφείου του και εξέφραζε τις προθέσεις της να μπει στην πολιτική καθώς ο ίδιος την ενθάρρυνε λέγοντας δημοσίως ότι «η Δήμητρα έχει πολιτική κρίση».
Αλλά του προκάλεσε και προβλήματα με την ιδέα να κτίσει – με λεφτά που δεν είχε – ένα σπίτι «αντάξιο ενός πρωθυπουργού». Πρόκειται για την περίφημη «ροζ βίλα» στην οδό Αγράμπελης, στην Εκάλη, όπου θα παιχτούν μερικές από τις πιο συναρπαστικές σκηνές της ιστορίας του ΠΑΣΟΚ.
Σε αυτό το σπίτι άφησε την τελευταία του πνοή ο Ανδρέας Παπανδρέου, αλλά τα παιχνίδια για το οικόσημο των Παπανδρέου – «ποιος θα είναι Παπανδρέου μετά τον Παπανδρέου», όπως ελέχθη τότε – συνεχίστηκαν για ένα διάστημα. Ο ίδιος στη διαθήκη του την καθιστούσε μοναδική κληρονόμο και ζητούσε από τους φίλους του να την προστατεύουν, αλλά και να ήθελαν να το κάνουν ο κατοπινός βίος της δεν το επέτρεψε.
Με την ανάληψη από τον Κώστα Σημίτη της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ και της πρωθυπουργίας έκλεισε και η Δήμητρα Λιάνη ως δημόσιο πρόσωπο στο ΠΑΣΟΚ. Ο επίλογος γράφηκε το βράδυ της 26ης Ιουνίου 1996, όταν ο Κ. Σημίτης πήγε στο Καστρί μετά την κηδεία του Α. Παπανδρέου και συλλυπήθηκε τη Μαργαρίτα Παπανδρέου, αλλά δεν συνέχισε για τη «βίλα της Εκάλης», όπου, ματαίως, περίμενε η Δήμητρα Λιάνη.
Είκοσι πέντε χρόνια από το ταραγμένο απόγευμα του Οκτωβρίου που εισέβαλε με ένα νεύμα στη ζωή των Ελλήνων, είναι προφανές ότι η χήρα του Ανδρέα Παπανδρέου έχασε τη «μάχη για το οικόσημο των Παπανδρέου» προτού καν τη δώσει.
