Αναζήτηση
Πώς μπορεί να επηρεάσει ένα βαρύ τραυματικό γεγονός τον ανθρώπινο ψυχισμό;
Eνα εξαιρετικά σοβαρό ψυχοτραυματικό γεγονός μπορεί να οδηγήσει έναν ενήλικο στην εκδήλωση αγχώδους διαταραχής γνωστής και ως «διαταραχή από οξύ στρες».
Τα ορόσημα που συνδέονται με το οξύ στρες είναι οι πόλεμοι, οι βιασμοί, οι φυσικές καταστροφές, τα ατυχήματα, οι σωματικές και οι σεξουαλικές επιθέσεις, τα βασανιστήρια, οι απαγωγές, οι ομηρείες, οι φυλακίσεις.
Χαρακτηριστική είναι η αίσθηση απειλής που νιώθει το άτομο για τη ζωή του, τη σωματική ή την ψυχική του ακεραιότητα και τα έντονα συναισθήματα φόβου, τρόμου και αβοηθησίας.
Η διάρκειά τους είναι από λίγες ημέρες έως έναν μήνα, κατά τη διάρκεια της οποίας απουσιάζει η βασική συναισθηματική απαντητικότητα του ατόμου στο περιβάλλον του. Νιώθει αποκομμένο από το περιβάλλον του και έχει αμνησία για το τραυματικό γεγονός. Ωστόσο, οιοδήποτε ερέθισμα του το θυμίσει μπορεί να το οδηγήσει στην επαναβίωσή του μέσα από ανεπιθύμητες βασανιστικές εικόνες, ψευδαισθήσεις, εφιάλτες.
Το διάχυτο άγχος είναι χαρακτηριστικό, η αϋπνία, η αδυναμία συγκέντρωσης, η ευερεθιστότητα, η διαρκής διέγερση και η ετοιμότητα απέναντι στον κίνδυνο.
Το άτομο μπορεί να νιώθει παράλογα ένοχο και υπεύθυνο για το γεγονός, με αποτέλεσμα να πέφτει εύκολα στην κατάθλιψη, στις καταχρήσεις, σε δύσκολες διαπροσωπικές σχέσεις και να ρισκάρει να χάσει τη δουλειά του. Η αίσθηση ανημποριάς, απόγνωσης και αβοηθησίας εντείνονται στο βάθος του χρόνου.
Πού αποδίδεται το οξύ στρες και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί θεραπευτικά;
Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί ένα ακραίο γεγονός από μόνο του να οδηγήσει το άτομο στο να εκδηλώσει οξύ στρες, ακόμη και αν δεν υπάρχουν προδιαθεσικοί παράγοντες. Ωστόσο, κυρίαρχοι παράγοντες θεωρούνται η σοβαρότητα και η διάρκεια του τραυματικού γεγονότος συνδυαστικά με την εγγύτητα του ατόμου σε αυτό.
Η υποκειμενική ερμηνεία με την οποία εκείνο θα επεξεργαστεί το γεγονός, το επίπεδο της ενοχής, της υπευθυνότητας και του (μη) ελέγχου που θα αποδώσει στον εαυτό του θα διαμορφώσουν και την αντίδρασή του σε αυτό.
Εφόσον το άτομο μπορέσει να χτίσει μέσα του μια λογική αξιολόγηση του τραύματος, των συνθηκών που το περιέβαλλαν καθώς και του ρόλου και της εμπλοκής του σε αυτό, μπορεί να προστατευτεί από μια ψυχολογική επιδείνωση που καραδοκεί.
Σε βαρύτερες περιπτώσεις ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας και αντικαταθλιπτικής αγωγής μπορεί να κατευνάσει τα συμπτώματα. Στόχος παραμένει για το άτομο να ξαναέρθει σε επαφή με το τραύμα και να το επαναξιολογήσει μέσα από μια λογική διεργασία σκέψης.
Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια (PhD), myrsini.kostopoulou@gmail.com
