Μπαράζ νέων προϊόντων και νέους τρόπους ρύθμισης των οφειλών για νοικοκυριά και επιχειρήσεις που βρίσκονται στο κόκκινο είναι έτοιμες να ρίξουν στην αγορά οι τράπεζες, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον εφιάλτη των επισφαλειών που φθάνει τα 70 δισ. ευρώ. Μεταξύ αυτών, και η αύξηση της μέγιστης διάρκειας των στεγαστικών δανείων στα 50 ή και 60 χρόνια!
Καθώς η απελευθέρωση των πλειστηριασμών –έστω και υπό όρους –βρίσκεται προ των πυλών και ολοένα περισσότεροι δανειολήπτες προσφεύγουν στον νόμο Κατσέλη, αναζητώντας προστασία, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα επιδιώκουν να πάρουν αμέσως πρωτοβουλία ώστε να μη βρεθούν προ τετελεσμένων.
ΟΙ ΕΠΙΣΦΑΛΕΙΕΣ. Στα τραπεζικά επιτελεία, πέρα από τις διαρκώς αυξανόμενες επισφάλειες που απειλούν να τινάξουν στον αέρα τούς ισολογισμούς τους οδηγώντας σε νέες αυξήσεις κεφαλαίου, υπάρχουν ακόμη δύο σημαντικοί πονοκέφαλοι: ο πρώτος σχετίζεται με την απελευθέρωση των πλειστηριασμών, γεγονός το οποίο θα έχει αποτέλεσμα να βρεθούν με εκατοντάδες ή και χιλιάδες ακίνητα στην κατοχή τους.
Αν συμβεί αυτό –και με την τρέχουσα κατάσταση της κτηματαγοράς -, οι τράπεζες θα βγουν ουσιαστικά ζημιωμένες καθώς θα εντάξουν στο χαρτοφυλάκιό τους ακίνητα με σαφώς μικρότερη αξία σε σχέση με το ύψος των δανείων που είχαν χορηγήσει.
Ταυτόχρονα, φοβούνται ότι οι μαζικοί πλειστηριασμοί θα οδηγήσουν σε κατακρήμνιση των τιμών των ακινήτων, δημιουργώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο επισφαλειών καθώς δεν θα συμφέρει τους δανειολήπτες να πληρώνουν τη δόση τους, μια και το ακίνητό τους θα κοστίζει πολύ λιγότερο. Παράλληλα, ο δεύτερος πονοκέφαλος έχει να κάνει με τη μαζική προσφυγή πελατών τους στον νόμο Κατσέλη για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Παρά το γεγονός ότι ελάχιστες από τις προσφυγές που γίνονται φθάνουν τελικά στη δικαιοσύνη και εκδικάζονται, δημιουργείται –σύμφωνα με τους τραπεζίτες –μια κουλτούρα μη εξυπηρέτησης των υποχρεώσεων ακόμη και από νοικοκυριά που θα μπορούσαν να ανταποκριθούν τουλάχιστον σε ένα μέρος από αυτές.
Με αυτά τα δεδομένα, το τελευταίο διάστημα –και ύστερα από πυρετώδεις διαβουλεύσεις και με το οικονομικό επιτελείο –οι τράπεζες είναι έτοιμες να αλλάξουν τα δεδομένα στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τους πελάτες τους, είτε αυτοί έχουν ληξιπρόθεσμα χρέη είτε δηλώνουν ότι βρίσκονται στα όρια και ουσιαστικά αδυνατούν να αποπληρώσουν τις οφειλές τους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι τράπεζες, η αύξηση των επισφαλειών δείχνει να κοπάζει το τελευταίο διάστημα, γεγονός που σημαίνει ότι η κατάσταση στην αγορά τείνει να εξομαλυνθεί. Ομως ώς το τέλος του έτους εκτιμάται ότι τα κόκκινα δάνεια συνολικά θα ξεπεράσουν τα 70 δισ. ευρώ, με το ποσοστό στα καταναλωτικά και στις πιστωτικές κάρτες να σκαρφαλώνει πάνω από το 40% και να διαμορφώνεται στο 25% με 30% για τα στεγαστικά και τα επιχειρηματικά δάνεια.
Αν και το άμεσο κούρεμα των χρεών βρίσκεται –τουλάχιστον επίσημα –εκτός διαπραγμάτευσης, στο συρτάρι των τραπεζών βρίσκονται αλλαγές στους όρους και καινοτόμα προϊόντα. Για παράδειγμα, συζητιέται πολύ έντονα και σύντομα θα τεθεί σε εφαρμογή η αύξηση της μέγιστης διάρκειας των στεγαστικών δανείων, από τα 40 χρόνια που είναι σήμερα στα 50 ή και στα 60, ώστε αντίστοιχα να μειωθεί η δόση του δανειολήπτη. Αν και στο παρελθόν είχαν πέσει στο τραπέζι ακόμη πιο «επιθετικές» προτάσεις που προέβλεπαν την αύξηση του χρονικού ορίου στα 99 έτη –στα βρετανικά πρότυπα -, αυτήν τη στιγμή η 50ετία ή η 60ετία είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα. Βέβαια σε αυτήν την περίπτωση, και ανάλογα με την ηλικία του δανειολήπτη, απαιτείται τριτεγγυητής, κατά κανόνα μικρότερης ηλικίας, ώστε τα χρέη να μεταφερθούν σε αυτόν.
Ρυθμίσεις και για επιχειρήσεις
Οι τράπεζες ήδη έχουν ξεκινήσει να διαπραγματεύονται με μικρές αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις προκειμένου να διαμορφώσουν εκ νέου τους όρους των δανείων, πέρα από τη μείωση των επιτοκίων που έγινε στα επιχειρηματικά δάνεια στις αρχές του φθινοπώρου.
Την ίδια στιγμή όμως στα σχέδιά τους είναι να υιοθετήσουν και τον χαρακτηρισμό του «συνεργάσιμου επιχειρηματία», με τον οποίο είναι διατεθειμένες να διαπραγματευθούν ακόμη καλύτερους όρους στην περίπτωση που και αυτός «ρίξει χρήμα» στην εταιρεία του. Αν, δηλαδή, μια επιχείρηση πραγματοποιήσει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου που θα καλυφθεί από τους υπάρχοντες μετόχους, οι τράπεζες είναι έτοιμες να «βάλουν πλάτη» αυξάνοντας τα όρια χρηματοδότησης, μειώνοντας τα επιτόκια, αναδιαρθρώνοντας το χαρτοφυλάκιο των υπαρχόντων δανείων ή ακόμη και δίνοντας μακροχρόνιες χορηγήσεις για επενδύσεις ή νέα επιχειρηματικά πλάνα.
