Αναζήτηση
Ο κανόνας είναι ότι το πρωί ξυπνάμε ανανεωμένοι και έτοιμοι για τη νέα μέρα που βρίσκεται μπροστά μας. Για πολλούς ανθρώπους, όμως, ισχύει ακριβώς το αντίθετο, καθώς πολλά συμπτώματα και νοσήματα τείνουν να επιδεινώνονται με το πρώτο φως του ήλιου.
Να μερικά από τα πιο συνηθισμένα.
Βήχας. Για τους ανθρώπους με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (καούρες), τους καπνιστές, τους πάσχοντες από άσθμα αλλά και όσους έχουν γρίπη ή κρυολόγημα, το πρωί είναι συνώνυμο με έντονο βήχα.
Όπως εξηγεί δρ Λουϊζ Σέλμπι, γενική ιατρός στο Σάρεϋ, η αιτία είναι διεργασίες που συμβαίνουν στον οργανισμό την ώρα που κοιμόμαστε. Οι καούρες, λ.χ., επιδεινώνονται από την οριζόντια στάση του σώματος, με συνέπεια να ερεθίζεται ο οισοφάγος από την ολονύκτια παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομάχου και το πρωί να βήχουμε, λέει.
Αντίστοιχα, όταν κοιμούνται οι καπνιστές συσσωρεύονται στους πνεύμονέςτους τοξίνες επειδή το κάπνισμα προκαλεί βλάβες στους κροσσούς (οι κροσσοί είναι μικροσκοπικές δομές της αεροφόρου οδού που μοιάζουν με τρίχες και φυσιολογικά απομακρύνουν από τους πνεύμονεςτη βλέννα και τις τοξίνες) και έτσι το πρωί βήχουν.
Η αλλεργία στα ακάρεα της οικιακής σκόνης, εξάλλου, τα οποία υπάρχουν σε στρώματα, κλινοσκεπάσματα και χαλιά, μπορεί να οδηγήσει σε πρωινό βήχα, επειδή προκαλεί συσσώρευση βλέννας στους πνεύμονες στη διάρκεια της νύχτας.
Έντονος βήχας μπορεί να προκληθεί το πρωί και εξαιτίας του άσθματος, ιδίως τον χειμώνα όταν οι αλλαγές στη θερμοκρασία και την υγρασία της ατμόσφαιρας επιδεινώνουν τα συμπτώματά του.
Όσον αφορά τη γρίπη και το κρυολόγημα, ο βήχας τους συχνά είναι πολύ έντονος το πρωί, επειδή όλη νύχτα συσσωρεύεται στον λαιμό βλέννα εξαιτίας της ίωσης.
Ουρική αρθρίτιδα. Η ουρική αρθρίτιδα ή ποδάγρα, όπως είθισται να αποκαλείται, είναι μία μορφή αρθρίτιδας που σχετίζεται με την πλούσια σε κρέας και αλκοόλ διατροφή και προσβάλλει ολοένα περισσότερους ενήλικες (υπολογίζεται ότι πλέον προσβάλλει το 2-3% του γενικού πληθυσμού στις χώρες της Δύσης).
Η ποδάγρα εμφανίζεται όταν τα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα είναι παθολογικά αυξημένα, διότι το περιττό ουρικό οξύ δημιουργεί κρυστάλλους που «παγιδεύονται» στις αρθρώσεις ή στους μαλακούς ιστούς, προκαλώντας έντονο πόνο.
Οι κρίσεις του πόνου συχνά εκδηλώνονται αργά τη νύχτα ή νωρίς το πρωί, κατά τον δρα Κρις Ντέιτον, πρόεδρο της Βρετανικής Εταιρείας Ρευματολογίας. Αυτό ίσως οφείλεται στο ότι η φλεγμονή στις πονεμένες αρθρώσεις επιδεινώνεται τη νύχτα επειδή «κρυώνουν» οι αρθρώσεις και ταυτοχρόνως μειώνονται τα επίπεδα της κορτιζόλης στον οργανισμό, εξηγεί.
Η κορτιζόλη είναι η φυσική αντιφλεγμονώδης και παυσίπονη ορμόνη του σώματος.
Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Η ασθένεια αυτή, που ο κόσμος αποκαλεί «σπαστική κολίτιδα», προσβάλλει το 11-14% του ελληνικού πληθυσμού, με τις γυναίκες ασθενείς να είναι διπλάσιες από τους άντρες.
Εκτός απ’ όλα τα άλλα συμπτώματα (χρόνιο πόνο στην κοιλιά, φούσκωμα, αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου κ.τ.λ.), πολύ σύνηθες πρόβλημα είναι η εμφάνιση οξείας διάρροιας όταν ξυπνάει το πρωί ο ασθενής.
Επιστήμονες από το Κέντρο Λειτουργικής Γαστρεντερολογίας του Πανεπιστημίου της Βορείου Καρολίνας ανακάλυψαν ότι οι πάσχοντες έχουν υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης το πρωί απ’ ό,τι οι υγιείς άνθρωποι, με συνέπεια να επιδεινώνονται τα συμπτώματα του συνδρόμου.
Πονόλαιμος. Όποια κι αν είναι η αιτιολογία του, ο πονόλαιμος έχει την τάση να είναι χειρότερος το πρωί. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό οφείλεται στο ότι ο λαιμός έχει «στεγνώσει» στη διάρκεια της νύχτας, δηλαδή έχει αποξηρανθεί ο βλεννογόνος που επιστρώνει το στόμα και την αεροφόρο οδό, κατά την δρα Σέλμπι.
Όταν λοιπόν κάποιος έχει ίωση (λ.χ. γρίπη, κρυολόγημα) ή βακτηριακή λοίμωξη, όταν έχει συνάχι ή ιγμορίτιδα και αναπνέει με ανοικτό στόμα, ο βλεννογόνος ξεραίνεται και ο λαιμός πονάει.
Πονοκέφαλος. Πολλά είδη πονοκεφάλου αρχίζουν ή εκδηλώνονται το πρωί, κατά τον δρα Άντυ Ντώσον, επικεφαλής της Κλινικής Κεφαλαλγίας του King’s Collegeστο Λονδίνο (KCL).
Τα μισά κρούσματα ημικρανίας, λ.χ., αρχίζουν το πρωί, ο πονοκέφαλος τάσεως συχνά ξυπνάει τους ασθενείς πρωί-πρωί, ενώ ακόμα και οι πάσχοντες από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) συχνά έχουν πονοκέφαλο το πρωί.
Όπως εξηγεί ο δρ Ντώσον, η πρωινή εμφάνιση της ημικρανίας και των πονοκεφάλων τάσεως πιθανώς σχετίζεται με την σημαντική μείωση των επιπέδων των φυσικών παυσίπονων του οργανισμού (όπως οι ενδορφίνες) μεταξύ 4 και 8 το πρωί.
Στην περίπτωση της ΧΑΠ, εξάλλου, η αιτία είναι ότι εξαιτίας του αναπνευστικού προβλήματός τους οι ασθενείς δεν αναπνέουν αρκετά βαθιά το βράδυ, με συνέπεια να μειώνεται το οξυγόνο στον οργανισμό τους και έτσι να εκδηλώνουν πονοκέφαλο.
Κατάθλιψη. Οι πάσχοντες από κατάθλιψη συχνά ξυπνούν το πρωί με πάρα πολύ κακή ψυχική διάθεση και άγχος, που χρειάζονται ώρες για να αμβλυνθούν.
Ο δρ Τζιμ Μπόλτον, εκπρόσωπος του Βασιλικού Κολεγίου Ψυχιάτρων (RCP) της Βρετανίας λέει πως είναι καλά τεκμηριωμένες στους ασθενείς αυτούς οι «δραματικές» διακυμάνσεις της διάθεσης αναλόγως με την ώρα της ημέρας.
Αυτό ίσως οφείλεται στο ότι όταν κάποιος έχει κατάθλιψη, τα επίπεδα κορτιζόλης στον οργανισμό του δεν παρουσιάζουν τις φυσιολογικές αυξομειώσεις που παρατηρούνται στους υγιείς ανθρώπους αλλά είναι σχεδόν σταθερά στη διάρκεια της ημέρας.
Πόνος στη μέση ή τον αυχένα. Ένας ενήλικας στους τρεις νιώθει πόνο στη μέση ή/και στον αυχένα του το πρωί που ξυπνάει, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Βρετανικής Χειροπρακτικής Εταιρείας (BCA), στην οποία συμμετείχαν 2.400 εθελοντές.
Η αιτία είναι πολύ συχνά το κακό στρώμα και το λάθος μαξιλάρι, κατά την δρα Κριστίν Χέισλερ, ιατρική σύμβουλο στον βρετανικό οργανισμό Arthritis Care.
Ο πρωινός πόνος είναι επίσης πολύ συνηθισμένος στους πάσχοντες από οστεοαρθρίτιδα στην σπονδυλική στήλη, οι οποίοι συχνά ανακαλύπτουν ότι πονούν τόσο πολύ το πρωί, ώστε χρειάζονται ώρες για να συνέλθουν.
Σε αυτή την περίπτωση η αιτία είναι η ολονύκτια συσσώρευση φλεγμονωδών ουσιών στις αρθρώσεις εξαιτίας της ακινησίας, εξηγεί η δρ Χέισλερ.
Βουητό στα αυτιά. Οι εμβοές, όπως αποκαλείται επιστημονικά, είναι πολύ συχνό πρόβλημα. Υπολογίζεται ότι προσβάλλουν ένας στους δέκα ενήλικες κάποια στιγμή στη ζωή τους – και ένα από τα συχνότερα παράπονα είναι ότι επιδεινώνονται δραματικά το πρωί που ξυπνάνε.
Μελέτη του Πανεπιστημίου του Λέστερ έδειξε ότι οι εμβοές σχετίζονται με την ανεξέλεγκτη δραστηριότητα των εγκεφαλικών κυττάρων.
Επειδή, λοιπόν, η δραστηριότητα του εγκεφάλου είναι υψηλότερη τη νύχτα, ώστε να αποθηκευθούν οι αναμνήσεις τις ημέρας και να επιδιορθωθούν οι βλάβες που έχουν συμβεί στον οργανισμό όσες ώρες ήμασταν ξύπνιοι, το βουητό μπορεί να είναι χειρότερο όταν ξυπνήσουμε.
Μία άλλη πιθανή εξήγηση είναι ότι επειδή πρωί-πρωί έχει πάρα πολλή ησυχία, οι ασθενείς ακούνε εντονότερα το βουητό στα αυτιά τους, σύμφωνα με την Βρετανική Εταιρεία Εμβοών (ΒΤΑ).
Ινομυαλγία. Η ινομυαλγία είναι μία ρευματική πάθηση που προκαλεί πόνους στους μυς και στους συνδέσμους (αλλά όχι στις αρθρώσεις) όλου του σώματος, καθώς και έντονη κόπωση, που μπορεί να επιμείνουν επί μήνες ή χρόνια. Οι ακριβείς αιτίες της
παραμένουν άγνωστες, αν και έχει σχετισθεί με αλλαγές στις χημικές ουσίες του εγκεφάλου και υπερευαισθησία των νεύρων. Όποια κι αν είναι η αιτία, οι ασθενείς συχνά παραπονούνται για πόνο και δυσκαμψία νωρίς το πρωί, που μπορεί να χρειασθούν ώρες για να περάσουν.
Οι πιθανές αιτίες γι’ αυτό κυμαίνονται από την μειωμένη παραγωγή κορτιζόλης στη διάρκεια της νύχτας έως δυσκαμψία των μυών από την νυκτερινή ακινησία, κατά τον δρα Ώστιν Λιτς, εκπρόσωπο της Βρετανικής Εταιρείας Πόνου (BPS).
