Ξαναβλέπουν το φως του ήλιου ύστερα από χιλιάδες χρόνια. Και μόνο η αποκάλυψή τους είναι αρκετή για να τραβήξουν τα φώτα της δημοσιότητας και το ενδιαφέρον των ειδικών. Τα αρχαιολογικά ευρήματα όμως είναι «ανοιχτά βιβλία» ή μήπως για να αποκαλύψουν τα μυστικά τους δεν αρκεί το γυμνό –ακόμη και έμπειρο –μάτι, αλλά απαιτείται η επέμβαση της τεχνολογίας;«Μπορεί ένα κομμάτι μαρμάρου να μοιάζει εντελώς βαρετό κάτω από το ανελέητο φως του ήλιου. Οταν όμως το ξανακοιτάξεις στο φως του δειλινού, μπορεί να διακρίνεις ένα όνομα που ήταν χαραγμένο πριν από χιλιάδες χρόνια» λέει στους «Τάιμς» του Λονδίνου η καθηγήτρια Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ Μαίρη Μπερντ. Η τεχνολογία όμως τώρα μπορεί να δείξει πολύ περισσότερα από όσα το φως του δειλινού: χαράγματα που άφησαν πίσω τους οι λεγεωνάριοι στα αδριάνεια τείχη, μυστικά των αγγειοπλαστών της αρχαίας Αθήνας και επιγραφές που θεωρούνταν χαμένες λόγω διάβρωσης.
Το κλειδί ονομάζεται απεικονιστική τεχνική μετασχηματισμού ανάκλασης(Reflectance Transformation Imaging -RTI) και με τη χρήση καμερών και ηλεκτρονικών υπολογιστών «χτίζεται» η εικόνα του κάθε αντικειμένου καθώς φωτίζεται από δεκάδες διαφορετικές γωνίες, ώστε κανένα χάραγμα, γρατσουνιά ή γράμμα, όσο ξεθωριασμένο κι αν είναι, να μην μπορεί να ξεφύγει από την έρευνα.
Στο αρχαίο θέατρο της Ταορμίνα το RTI επέτρεψε στη Μαίρη Μπερντ να εντοπίσει τρομερά φθαρμένες επιγραφές, που ήταν σχεδόν αδύνατον να διακρίνει κάποιος, πόσω μάλλον να τις διαβάσει. Η ίδια μέθοδος έχει χρησιμοποιηθεί και στους τάφους του Δερβενίου αλλά και σε ευρήματα στη Θήρα και την Αμφίπολη.
Ο εξοπλισμός αποτελείται από μια ψηφιακή κάμερα, φακούς και ένα τρίποδο, μια μπάλα μεγέθους μπιλιάρδου από μαύρη ρητίνη, ένα κομμάτι σκοινί, ένα πολύ ισχυρό φλας, κολλητική ταινία και έναν φορητό ηλεκτρονικό υπολογιστή.
Το φλας «πυροβολεί» 48 φορές το υπό εξέταση αντικείμενο υπό διαφορετικές γωνίες, αλλά πάντα από σταθερή απόσταση, η οποία ορίζεται από το σκοινί. Η μπάλα τοποθετείται δίπλα στο αντικείμενο για να καταγράφει την αντανάκλαση του φωτός. «Η μέθοδος αυτή μας δείχνει πράγματα που δεν μπορούμε να δούμε με γυμνό μάτι. Είναι τόσο πολλά αυτά που έχουν καταστραφεί και σχετίζονται με την αρχαιότητα, που οτιδήποτε μπορούμε να διασώσουμε είναι σημαντικό» λέει η Μαίρη Μπερντ.