Είναι το κορυφαίο συμβάν της ελληνικής γαστρονομίας και κεντρικό έδεσμα στο τραπέζι της Λαμπρής. Στα χωριά η σφαγή του αμνού, που είναι κυρίαρχο σύμβολο αθωότητας, ακολουθεί συγκεκριμένο τελετουργικό που συμβολίζει τη θυσία του Χριστού. Σε κάποιες ορεινές περιοχές, μάλιστα, βοσκοί «προβλέπουν» το μέλλον με οδηγό την πλάτη του.

Παστός μπακαλιάρος

Για την ημέρα του Ευαγγελισμού και την Κυριακή των Βαΐων

Λέγεται και ψάρι του βουνού και τρώγεται σε όλη την επικράτεια, κατά προτίμηση τηγανητός με σκορδαλιά, τις δύο μοναδικές ημέρες της Σαρακοστής που η Εκκλησία επιτρέπει την κατανάλωση ψαριού. Το έθιμο δεν κρύβει κάποιον ιδιαίτερο συμβολισμό, απλά ο παστός μπακαλιάρος ήταν σχετικά φθηνός και, το κυριότερο, μπορούσε να συντηρηθεί εύκολα και να μεταφερθεί ακόμη και στο πιο απόμακρο ορεινό χωριό. Αν και ξενόφερτος – μπήκε στο τραπέζι μας τον 15ο αιώνα – έχει καταγραφεί στα παραδοσιακά μας φαγητά. Η ιστορία του ξεκινάει από την εποχή των Βίκινγκ, οι οποίοι συνήθιζαν να ξεραίνουν μπακαλιάρους στα κατάρτια των πλοίων τους. Η τεχνική του παστώματος, όμως, γνωστή από το Μεσαίωνα, οφείλεται στους Βάσκους.

Λουκάνικα, παϊδάκια και παντσέτες

Για το τραπέζι της Τσικνοπέμπτης

Σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση, οι νηστείες της Τετάρτης και της Παρασκευής θεωρούνται πολύ σημαντικές, η Πέμπτη λοιπόν κρίθηκε ημέρα κατάλληλη για κραιπάλες. Παραδοσιακά, την Τσικνοπέμπτη, στο μέσον της Κρεατινής Εβδομάδας, καταναλώνονται μεγάλες ποσότητες κρέατος ενόψει της επερχόμενης Σαρακοστής. Εκείνη την ημέρα εξάλλου παραδοσιακά σφάζονται πολλά χοιρινά κυρίως στη Νότια Ελλάδα και στα νησιά, ενώ επίσης γιορτάζονται τοπικά έθιμα όπως ο βλάχικος γάμος στη Θήβα, που έχει τις ρίζες του στη διονυσιακή λατρεία, και η πετεγολέτσα, που αποτελεί μέρος του κερκυραϊκού καρναβαλιού. Παρόμοια γιορτή είναι η Λιπαρή Τρίτη (Mardi Gras) των Γάλλων.

Βασιλόπιτα

Κρύβει τον τυχερό ολόκληρης της χρονιάς

Πρόκειται για έθιμο πολύ παλιό, που προέρχεται από το τελούμενο κατά της διάρκεια της αρχαίας ελληνικής γιορτής των Κρονίων και αργότερα των ρωμαϊκών Σατουρναλίων, το οποίο παρέλαβαν και συνέχισαν στη Δύση οι Φράγκοι. Στην ορθόδοξη Ανατολή η συνήθεια της τοποθέτησης νομίσματος μέσα στη πίτα οφείλεται στον Μέγα Βασίλειο. Σύμφωνα με την παράδοση, ο επίσκοπος της Καισαρείας, θέλοντας να επιστρέψει στους δικαιούχους τα κοσμήματα που συγκεντρώθηκαν για να σωθεί η πόλη από επιδρομείς – δεν χρειάστηκε, αφού τους έσωσε ο Αγιος Μερκούριος – έδωσε εντολή να παρασκευαστούν μικροί άρτοι μέσα στους οποίους τοποθέτησε νομίσματα και κοσμήματα που μοίρασε στους κατοίκους στο τέλος της λειτουργίας.

Γαλοπούλα, χοιρινό

Για καλά Χριστούγεννα

Λέγεται και γάλος, διάνος, κούρκος ή τούρκος, αποδίδοντας με το όνομά του το μπέρδεμα που είχε προκληθεί στην Ευρώπη σχετικά με την καταγωγή της. Ισπανοί κατακτητές είδαν για πρώτη φορά γαλοπούλα στο Μεξικό, την ονόμασαν ινδικό κοτόπουλο, πιστεύοντας – λανθασμένα – ότι είχαν φτάσει στην Ινδία, και στη συνέχεια την έφεραν στην Ευρώπη. Στην Αγγλία όμως, όπου λέγεται ότι ο Ερρίκος Η’ την επέβαλε πρώτος στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι, έφτασε μέσω Τουρκίας στις αρχές του 16ου αιώνα. Εκατό χρόνια αργότερα ιησουίτες μοναχοί την έκαναν εξαιρετικά δημοφιλή στη Γαλλία. Ηταν νόστιμη και είχε προσιτή τιμή, ό,τι έπρεπε δηλαδή για το χριστουγεννιάτικο γεύμα.

Τελευταία Νέα