Ποια είναι τα συμπτώματα και οι αιτίες της ανορεξίας;
Η ψυχογενής ανορεξία είναι μια διαταραχή πρόσληψης τροφής που χαρακτηρίζεται από αυτοεπιβαλλόμενη ασιτία λόγω του έντονου φόβου της ασθενούς να παχύνει. Παρουσιάζεται στο 1,2%-2,2% του γενικού πληθυσμού ενώ το 40% των περιπτώσεων εκδηλώνεται σε ηλικία 15-19 ετών.
Η ασθενής εμφανίζει έντονη ενασχόληση με το σχήμα και το βάρος του σώματός της, τα οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την αυτοεικόνα και την αυτοεκτίμησή της. Διακατέχεται από μια διαστρεβλωμένη αντίληψη για τις διαστάσεις του σώματός της, το οποίο βλέπει ως υπέρβαρο παρά τις έντονες ενδείξεις για το αντίθετο.
Η διάγνωση απαιτεί το κριτήριο του βάρους της να είναι 15% λιγότερο από το φυσιολογικό και να υπάρχει απουσία της εμμήνου ρύσεως. Η τελειομανία και η ανάγκη για έλεγχο θεωρούνται βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας στην ανορεξία, τα οποία εκφράζονται στο κυνήγι μιας «ιδεώδους» αδυναμίας.
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η αντίσταση να δεχθούν την ωρίμαση που συνεπάγεται το πέρασμα στην εφηβεία επίσης χαρακτηρίζουν τις νεαρές γυναίκες με ανορεξία.
Τα αίτια είναι πολυπαραγοντικά και σχετίζονται τόσο με οικογενειακά δυσλειτουργικά μοτίβα (π.χ. έλεγχο, υπερεμπλοκή, υπερπροστασία, ψυχρότητα) όσο και με γενετική ευαλωτότητα που συνδέεται με την ενεργοποίηση συγκεκριμένων γονιδίων, με την προσωπικότητα της ασθενούς και με πολιτισμικούς παράγοντες όπου το ιδανικό λεπτό σώμα αποκτά ιδιαίτερη αξία στην οικογένεια, στους συνομηλίκους και στην κοινωνία.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Η θνησιμότητα της ψυχογενούς ανορεξίας υπολογίζεται στο 10% εξαιτίας της αυτοεπιβαλλόμενης ασιτίας αλλά και του υψηλού κινδύνου αυτοκτονίας. Η θεραπεία είναι απολύτως απαραίτητη και οι γονείς θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί αν το παιδί τους παρουσιάζει τα παραπάνω συμπτώματα.
Προτείνεται επειγόντως να αναζητήσουν ψυχιατρική και ψυχολογική βοήθεια από ειδικούς στη θεραπεία των διατροφικών διαταραχών. Η ατομική ή η οικογενειακή θεραπεία, με ή χωρίς φαρμακευτική αγωγή, είναι οι συνήθεις παρεμβάσεις. Το μεγαλύτερο εμπόδιο όμως στη θεραπεία αποτελεί η άρνηση της ασθενούς να δεχτεί ότι έχει πρόβλημα και ο φόβος της ότι αν μπει σε θεραπεία θα πάρει βάρος.
Στις περιπτώσεις όπου η απώλεια του βάρους απειλεί τη ζωή της ασθενούς κρίνεται απαραίτητη η ενδονοσοκομειακή νοσηλεία. Στο νοσοκομείο οι αρχικοί θεραπευτικοί στόχοι είναι η αποκατάσταση του φυσιολογικού βάρους και η ομαλοποίηση της πρόσληψης τροφής ενώ στη συνέχεια η ασθενής επεξεργάζεται τις βαθύτερες ψυχολογικές δυσκολίες που βιώνει.
Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια (PhD), myrsini.kostopoulou@gmail.com