Πόσο σημαντικός είναι ο ψυχολογικός παράγοντας στην πορεία της νόσου Αλτσχάιμερ;
Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο συχνή μορφή άνοιας. Πρόκειται για μια εκφυλιστική ασθένεια που εμφανίζεται συνήθως στις ηλικίες άνω των 65 ετών και προκαλεί διαταραχές στην μνήμη, που εμφανίζονται από τα πρώτα στάδια της νόσου, ενώ σταδιακά ο ασθενής εμφανίζει οξυθυμία, επιθετικότητα, εναλλαγές της διάθεσης, μειωμένη ομιλία, απώλεια της μακροπρόθεσμης μνήμης και των αισθήσεων, κοινωνική απομόνωση και μείωση των σωματικών του λειτουργιών.
Στα αρχικά στάδια της νόσου ο πάσχων καλείται να διαχειριστεί όχι μόνο την απώλεια της βραχυπρόθεσμης μνήμης του που κατακερματίζει την ταυτότητα και τη δυνατότητα προσαρμογής στις απαιτήσεις της καθημερινότητας, αλλά και την επίγνωση μιας σοβαρής ιατρικής διάγνωσης.
Οι παρενέργειες είναι ιδιαίτερα επίπονες: θλίψη, φόβος, αγωνία, ανασφάλεια, φόβος απόρριψης από την οικογένεια, ντροπή. Το Αλτσχάιμερ εκλύει έντονα συμπτώματα άγχους, παραληρητικών ιδεών και συναισθηματικών διακυμάνσεων, ενώ το περίπου 40% των ασθενών εμφανίζει κατάθλιψη που οδηγεί σε απάθεια, μειωμένη βούληση και απόσυρση από τη συμμετοχή στις προκλήσεις της καθημερινότητας και από τη διαχείριση της αρρώστιας και της συνεργασίας του με γιατρούς.
Γι’ αυτούς τους λόγους, εκτός από τη διανοητική εγρήγορση και τη σωματική άσκηση, η ψυχολογική υποστήριξη του ασθενούς αποτελεί σημαντικό συστατικό της θεραπείας του.
Ποια είναι τα είδη της ψυχολογικής υποστήριξης για τον ασθενή με Αλτσχάιμερ;
Η ψυχοθεραπευτική στήριξη στα πρώτα στάδια της νόσου μπορεί να βοηθήσει τον ασθενή να διαχειριστεί τα συναισθήματα του άγχους, της θλίψης ή του θυμού που νιώθει, να επαναξιολογήσει τις αρνητικές του σκέψεις γύρω από την ασθένειά του και να κινητοποιηθεί στην καθημερινότητά του για να νιώθει λειτουργικός.
Στην πορεία, όμως, η ψυχοθεραπεία καθίσταται μια ιδιαίτερα δύσκολη και συχνά απρόσφορη διαδικασία λόγω του εκφυλισμού των νοητικών λειτουργικών του. Η ψυχιατρική παρακολούθησή του είναι επίσης σημαντική, ενώ η χορήγηση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων μπορεί να είναι μια ιδιαίτερα αποτελεσματική λύση στην καταπολέμηση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
Οι ψυχίατροι που έχουν ειδικευτεί στη γεροντολογία είθισται να έχουν μεγαλύτερη γνώση για τις κατάλληλες ψυχιατρικές παρεμβάσεις στην συστηματική νοητική φθορά που παρουσιάζουν οι ασθενείς με Αλτσχάιμερ.
Ιδιαίτερα βοηθητική είναι, τέλος, και η στήριξη του φροντιστή – μέλους της οικογένειας που φροντίζει τον ασθενή. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι φροντιστές των ασθενών με Αλτσχάιμερ καταπονούνται σημαντικά στην ψυχολογική τους υγεία και αυτή η καταπόνηση είναι μεγαλύτερη από ό,τι στους φροντιστές ασθενών οι οποίοι έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο.
Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια (PhD), myrsini.kostopoulou@gmail.com
