Πως να μιλήσουν οι γονείς στα παιδιά για το σεξ

Πρέπει ή όχι να μιλάμε στα παιδιά για το σεξ;

Από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής του το παιδί έχει έμφυτη περιέργεια να διερευνά το σώμα του και να παρατηρεί το σώμα των άλλων. Το σώμα του είναι ο καθρέφτης του εαυτού του, η ταυτότητά του, με την υποκειμενικότητα να είναι ο απόλυτος πρωταγωνιστής.

Το υποκειμενικά βιωμένο σώμα γίνεται ένας σημαντικός δίαυλος αυτοεκτίμησης, πηγή συγκρούσεων, αποστερήσεων ή και απολαύσεων που δεν είναι ποτέ μόνιμες και σταθερές αλλά σε όλη τη διάρκεια της ζωής βρίσκονται σε ένα διαρκές και δυναμικό γίγνεσθαι.

Πίσω από αυτή τη ρευστότητα και την εναλλαγή ελλοχεύουν σταθερά οι σεξουαλικές πίστεις του παιδιού που πλάθονται και διαμορφώνονται μέσα από τα συναισθήματα, τις κρυμμένες ηδονές ή τις ενοχές των ίδιων τον γονιών. Οι γονείς και όταν δεν μιλούν στα παιδιά τους για το σεξ, είναι σαν να τους μιλούν κάθε στιγμή. Δεν υπάρχει το αν θα μιλήσουν, αλλά το πώς.

Η γλώσσα του σώματος του γονιού είναι αποκαλυπτική και καταλυτική για τον ψυχισμό του παιδιού όταν εκείνο σε ανύποπτες στιγμές τον ρωτά «πώς γεννιούνται τα παιδιά;» ή «τι σημαίνει σεξ» ή «επειδή αγαπάς τον μπαμπά ήρθα στον κόσμο;».

Ενα βλέμμα ενοχικό, αμήχανο, ταραγμένο, αμφιθυμικό ή φαινομενικά άνετο αλλά ενδόμυχα αγχωμένο, θα περάσει αυτούσια στις κεραίες του μικρού παιδιού το οποίο και θα εσωτερικεύσει το αυτούσιο συναίσθημα. Ανάλογα με την προσωπικότητά του, είτε θα αποστασιοποιηθεί, είτε θα υπερβεί ή θα ταυτιστεί και θα αναπαραγάγει τον γονιό του.

Πώς μπορούν οι γονείς να επιτύχουν τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση με τους καλύτερους ψυχολογικούς όρους για το παιδί;

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση θα πρέπει να αρχίσει όταν το παιδί το αποφασίσει. Μία ερώτηση διερευνητική μπορεί να είναι η αρχή. Εκεί ο γονιός μπορεί να απαντήσει με ειλικρίνεια και απλή αλλά και σύντομη γλώσσα που ταιριάζει και στις ηλικιακές ανάγκες του παιδιού.

Στην προσχολική ηλικία η αλήθεια είναι ότι «τα γεννητικά όργανα είναι ένα προσωπικό σημείο του σώματος». Στο Δημοτικό τα παιδιά είναι πιο δεκτικά σε συγκεκριμένες πληροφορίες που μπορούν να ενισχυθούν από εκπαιδευτικά για το σεξ βιβλία.

Στα κορίτσια της εφηβείας η αρχή της έμμηνης ρύσης είναι μια σημαντική στιγμή για συζήτηση για ζητήματα αναπαραγωγής ή αντισύλληψης και στα αγόρια οι ονειρώξεις.

Η ασταθής ψυχολογία του εφήβου όμως και ο κατακερματισμός της ταυτότητάς του μπορεί να τον κάνουν αντιδραστικό σε πιθανές συζητήσεις. Ο γονιός θα πρέπει να του παρέχει τον συμβολικό χώρο για να έρθει ο έφηβος σε αυτόν με τα ερωτήματα και την περιέργεια, όταν εκείνος το αποφασίσει.

Γονείς περιπαικτικοί, θυμωμένοι ή τιμωρητικοί σε θέματα σεξουαλικά, χτίζουν ευάλωτους και τρομαγμένους ενηλίκους. Γονείς με υπερβάλλοντα ζήλο στη σεξουαλική απελευθέρωση δεν θα πρέπει να το επιβάλλουν καταναγκαστικά στο παιδί τους αν εκείνο δεν νιώθει άνετα με αυτό.

Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια (PhD), myrsini.kostopoulou@gmail.com