Ποιες είναι οι ψυχικές επιπτώσεις της υπογονιμότητας στο ζευγάρι;

Η υπογονιμότητα είναι ένα σύγχρονο φαινόμενο που έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες στις δυτικές κοινωνίες. Ορίζεται ως η αδυναμία επίτευξης εγκυμοσύνης έπειτα από ένα διάστημα προσπαθειών με φυσιολογικό τρόπο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 15% των ζευγαριών σε αναπαραγωγική ηλικία δεν καταφέρνει να συλλάβει ύστερα από προσπάθειες ενός έτους.

Η σχέση ανάμεσα στην υπογονιμότητα και το στρες παραμένει αμφίδρομη. Το πώς θα βιώσει την υπογονιμότητα το κάθε άτομο είναι αποτέλεσμα της ερμηνείας που θα της αποδώσει. Η προσωπικότητά του, το αίσθημα ευθύνης, οι προσδοκίες, οι πεποιθήσεις του για τη γονιμότητα και η σύνδεσή της με την αυτοεκτίμηση, η υποστηρικτικότητα του περιβάλλοντος, η στάση τού/τής συντρόφου, ο αριθμός των προηγούμενων αποτυχημένων προσπαθειών για σύλληψη, αθροιστικά διαμορφώνουν τις υποκειμενικές συναισθηματικές αντιδράσεις.

Οι επιπτώσεις στην ψυχική σφαίρα του ζευγαριού είναι ποικίλες: ένα βαθύ αίσθημα απώλειας που κυριαρχεί, ψυχολογία παρατεταμένου πένθους, απογοήτευση, θυμός, οργή, ντροπή, αίσθημα απώλειας ελέγχου και αδιεξόδου.

Τα ποσοστά κατάθλιψης και κλινικού άγχους είναι αυξημένα στα υπογόνιμα ζευγάρια όπως και η διαταραχή στη σεξουαλική τους ζωή, η οποία άρρητα ταυτίζεται με τον φόβο της μη σύλληψης. Το ζευγάρι μπορεί να νιώθει μειονεκτικά απέναντι σε φίλους που έχουν παιδιά και να αποφεύγει τις κοινωνικές συναναστροφές για να διαχειριστεί τα επίπονα αισθήματα στιγματισμού και ελλειμματικότητας.

Το υψηλό κόστος των προτεινόμενων εξετάσεων και θεραπειών και των πιθανών επώδυνων μεθόδων αντιμετώπισης του προβλήματος συνιστούν επιπλέον ψυχολογικά επιβαρυντικούς παράγοντες για το ζευγάρι.

Πώς μπορεί να υποστηριχθεί ψυχολογικά το υπογόνιμο ζευγάρι;

Η άρνηση αποδοχής της αλήθειας είναι κοινός μηχανισμός άμυνας απέναντι στην υπογονιμότητα. Οι κοινωνικές προεκτάσεις της υπογονιμότητας διαφέρουν σε γυναίκες και άνδρες: απώλεια της δυνατότητας της γυναίκας να αντεπεξέλθει στον φυσικό ρόλο της μητρότητας νιώθοντας «αφύσικη», ενώ το «αδύναμο σπέρμα» απειλεί τον ανδρισμό και κλονίζει βαθιά την αυτοεκτίμηση του άνδρα.

Η συνεργασία με ψυχολόγο κρίνεται απαραίτητη για τη διαχείριση των συμβολικών αυτών απωλειών, καθώς και για την αποτελεσματικότερη υπέρβαση του στρες, της κατάθλιψης, την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, της αίσθησης ελέγχου στη ζωή, της επικοινωνίας και της ελεύθερης έκφρασης των συναισθημάτων ανάμεσα στο ζευγάρι.

Στις περιπτώσεις όπου όλες οι προσπάθειες σύλληψης αποτύχουν, ο ειδικός θα βοηθήσει το ζευγάρι να αποδεχθεί και να διαχειριστεί την απώλεια και ίσως να προετοιμαστεί για λύσεις όπως είναι η υιοθεσία.

Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια (PhD), myrsini.kostopoulou@gmail.com

Τελευταία Νέα