Ποιος είναι ο ρόλος της κατάθλιψης στη νόσο του Πάρκινσον;
Η νόσος του Πάρκινσον είναι η δεύτερη πιο συχνή νευροεκφυλιστική ασθένεια παγκοσμίως, μετά τη νόσο Αλτσχάιμερ. Επτά εκατομμύρια άτομα πάσχουν σήμερα από Πάρκινσον. Εμφανίζεται συνήθως στην ηλικία των 60 ετών και άνω, ενώ το 5%-10% των περιπτώσεων εμφανίζεται στην ηλικία των 20-50 ετών και είναι γνωστό ως νεανικό Πάρκινσον.
Η ασθένεια προκαλείται από διαταραχές σε μια περιοχή του εγκεφάλου, τα βασικά γάγγλια όπουπαρατηρείται μια σταδιακή νέκρωση των κυττάρων της μέλαινας ουσίας που παράγουν τον νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνη.
Η έλλειψη της ντοπαμίνης, η οποία συνδέεται με τον έλεγχο της κίνησης, οδηγεί στασυμπτώματα της ασθένειας του Πάρκινσον: δυσκαμψία, ακαμψία, βραδυκινησία, αστάθεια, τρόμος των άκρων, καθώς και γνωστικές εκπτώσεις όπως είναι οι διαταραχές στη μνήμη, τον λόγο, τη γραφή, τον συντονισμό των λεπτών κινήσεων κ.ά.
Το κενό και «παγωμένο» βλέμμα είναι μια μακροχρόνια αλλοίωση στην έκφραση του προσώπου του ασθενούς ενώ η έντονη κόπωση, το άγχος και η κατάθλιψη αγγίζουν τουλάχιστον έναν στους δύο ασθενείς.
Η κατάθλιψη εκδηλώνεται με μια έκπτωση του ατόμου στο αίσθημα χαράς και ικανοποίησης, παρατεταμένη θλίψη, ενοχές, σκέψεις αυτομομφής, αίσθημα αναξιότητας, διαταραχές στον ύπνο και στην όρεξη, απαισιοδοξία, αίσθημα αδιεξόδου και απόγνωσης.
Είναι μία από τις σημαντικότερες παρενέργειες του Πάρκινσον, με κοινούς εκλυτικούς βιολογικούς μηχανισμούς ανάμεσά τους, διότι η Πάρκινσον δημιουργεί υπολειτουργίες στις περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν τη διάθεση.
Κρίνεται σημαντική η ψυχολογική υποστήριξητου ασθενούς με Πάρκινσον;
Η ψυχοθεραπευτική υποστήριξη είναι ιδιαίτερα βοηθητική στα πρώτα στάδια μετά τη διάγνωση, όταν ο ασθενής μπορεί να νιώσει φόβο, θλίψη, θυμό, αγωνία, αίσθηση απώλειας ελέγχου, τάσεις απομόνωσης, ανασφάλεια, άγχος, φόβο θανάτου κ.λπ. Ο ασθενής θα κινητοποιηθεί να παραμείνειλειτουργικός στην καθημερινότητά του, χωρίς να ταυτίζεται με τον ρόλο του αρρώστου.
Ο υψηλός κίνδυνος κατάθλιψης καθιστά την ψυχοθεραπεία αναγκαία υπόθεση όταν τα συμπτώματα αυτά εμφανιστούν. Πρόσφατη έρευνα βρήκε ότι οι ασθενείς με Πάρκινσον που είχαν και κατάθλιψη αντιμετώπιζαν μεγαλύτερες δυσκολίες στη διαχείριση της καθημερινότητάς τους, ενώ ήταν πιθανότερο να αρχίσουν να λαμβάνουν αγωγή για τα κινητικά συμπτώματα της νόσου, σε σχέση με τους ασθενείς που δεν είχαν συμπτώματα κατάθλιψης.
Με άλλα λόγια, η κατάθλιψη χειροτέρεψε την ποιότητα της ζωής τους και επιδείνωσε τα κινητικά συμπτώματα, ενώ η θεραπεία γι’ αυτήν βελτίωσε και τα δύο.
Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια (PhD), myrsini.kostopoulou@gmail.com