Μια ζέβρα με κόκκινες ρίγες που θυμίζουν πιτζάμα, ένας παιδότοπος στα σύννεφα που ρίχνει τα πεφταστέρια του στη Γη για να μεταμορφωθούν σε παιδιά, ένας λευκός κακός που κυνηγά το κέρδος. Αυτά είναι τα βασικά συστατικά της παράστασης «Ζέβρα πυτζάμα» που ένωσε την Αννα Παναγιωτοπούλου με τη Μαριανίνα Κριεζή περισσότερες από τρεις δεκαετίες μετά την εμβληματική «Λιλιπούπολη». Η παραγωγή, που έκανε πρεμιέρα χθες στο θέατρο Μπάντμιντον, ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά με ανανεωμένο θίασο αλλά με σταθερή βάση το οικολογικό μουσικό παραμύθι, όπως το χαρακτηρίζει η Αννα Παναγιωτοπούλου.
«Είχε γράψει η Μαριανίνα κάποια τραγούδια και μου τα έδωσε να τ’ ακούσω. Ενα από αυτά ήταν η “Ζέβρα πυτζάμα”. Της είπα να το κάνω παιδικό, αλλά αυτή θεωρούσε ότι δεν γίνεται. Εγώ όμως της είπα ότι θα γίνει. Ετσι συνδέσαμε όλα αυτά τα τραγούδια κι έγινε ένα πολύ μαγικό πράγμα. Περνά μηνύματα στα παιδιά που δύσκολα περνάνε την εποχή αυτή από τηλεοράσεις και τέτοια» αναφέρει η δημοφιλής ηθοποιός, που μαζί με τον Φωκά Ευαγγελινό ανέλαβαν τη σκηνοθεσία της παράστασης.
ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ. Αν και η μουσική είναι ένα στοιχείο που δεν λείπει ποτέ από παιδικές παραστάσεις, στη «Ζέβρα πυτζάμα» ο ρόλος της αναβαθμίζεται μια και βοηθά στην εξέλιξη της ιστορίας. «Η ουσία του πράγματος είναι τα υπέροχα τραγούδια που έγραψαν η Μαριανίνα και ο Διονύσης Τσακνής. Είναι η βάση της παράστασης. Μιλάνε τα παιδιά και καταλήγουν σε κάποιο τραγούδι που αφορά το θέμα που συζητάνε. Γι’ αυτό και πραγματεύονται όλα τα σύγχρονα ζητήματα με έναν πολύ αστείο και παιδικό τρόπο. Από τα μεταλλαγμένα μέχρι το κυνήγι και τη διαφορετικότητα» αναφέρει η Αννα Παναγιωτοπούλου.
Εκτός από τους στίχους, ωστόσο, τα στοιχεία της επικαιρότητας κάνουν αισθητή την παρουσία τους και στους διαλόγους των πρωταγωνιστών, ειδικά όταν αναφέρονται σε ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος. Δεδομένου του οικολογικού χαρακτήρα του έργου, δεν είναι καθόλου τυχαίο που ο κακός της ιστορίας ονομάζεται Λευκός. «Η ιδέα ξεκίνησε επειδή είχαμε διαβάσει ότι θέλουν να βγάλουν πετρέλαιο από την Αρκτική και να λιώσουν οι πάγοι. Ποιοι είναι αυτοί που καταστρέφουν (καταστρέφουμε) τον πλανήτη; Οι λευκοί. Ποτέ οι μαύροι δεν κατέστρεψαν τον πλανήτη, οι Ινδιάνοι ή η κίτρινη φυλή» υπογραμμίζει.
Αν και η ίδια έχει μια ιδιαίτερα μακρά και επιτυχημένη πορεία στο θέατρο και έχει δοκιμαστεί σε πολλά διαφορετικά είδη θεάματος, το παιδικό φαίνεται να είναι μια δουλειά με ιδιαίτερη σημασία γι’ αυτήν. «Δεν θεωρώ ότι το παιδικό θέατρο είναι πιο εύκολο είδος από το θέατρο των ενηλίκων. Το αντίθετο, μάλιστα, ακριβώς επειδή πρέπει να έχει πάρα πολλά στοιχεία. Να είναι πολιτικά ορθό, να προσέχει το τι λέει στα παιδιά και πού τα κατευθύνει. Είναι πολύ πιο μεγάλη ευθύνη το να γράψεις ένα έργο για παιδιά απ’ το να γράψεις ένα έργο για μεγάλους. Γιατί τους περνάς μια ιδεολογία, μια αισθητική. Οι μεγάλοι είναι διαμορφωμένοι, τα παιδιά όχι. Αρα θεωρώ ότι είναι φοβερά δύσκολο το να κάνεις πράγματα για παιδιά και πρέπει να είναι πιο υπεύθυνο».
ΒΑΘΙΑ ΦΙΛΙΑ. Η «Ζέβρα πυτζάμα» μπορεί να είναι μια φρέσκια ιδέα, όμως κουβαλά κάποια στοιχεία απ’ το παρελθόν: τη βαθιά καλλιτεχνική αλλά και προσωπική σχέση της Αννας Παναγιωτοπούλου και της Μαριανίνας Κριεζή. «Με τη Μαριανίνα είμαστε φίλες απ’ όταν ξεκινήσαμε να γράφουμε μαζί στη “Λιλιπούπολη”. Είναι μια φιλία που κρατάει πάρα πολλά χρόνια και είμαστε σαν αδελφές πια. Γράψαμε επιθεωρήσεις μαζί, έγραψε η Μαριανίνα τραγούδια για παραστάσεις όπου έπαιζα εγώ. Η Μαριανίνα ζει στην Ερέτρια πια. Μπορεί να μη βρισκόμαστε όπως βρισκόμασταν παλιά, αλλά ξέρω ότι υπάρχει ένας άνθρωπος στη ζωή μου. Και η Μαριανίνα το ίδιο για μένα. Κι αυτό ξεκίνησε από την καλλιτεχνική σχέση. Ταιριάζουμε πάρα πολύ σ’ αυτό. Οταν κάνουμε κάτι μαζί, είμαστε πάρα πολύ ευτυχισμένες που το κάνουμε μαζί. Ηταν λοιπόν ένα επακόλουθο λογικό. Η Μαριανίνα είχε πάρα πολλά χρόνια να γράψει επειδή είχε κάποια οικογενειακά προβλήματα και δεν μπορούσε να δουλέψει. Μόλις μπόρεσε ξανά να δουλέψει, συναντηθήκαμε, μιλήσαμε και τα βρήκαμε» σημειώνει η δημιουργός.
Η τελευταία φορά που ασχολήθηκε η Αννα Παναγιωτοπούλου με το παιδικό κοινό ήταν τη δεκαετία του 1970, όταν συμμετείχε στη θρυλική «Λιλιπούπολη», την καθημερινή ραδιοφωνική εκπομπή του Τρίτου Προγράμματος που απευθυνόταν στους μικρούς ακροατές. Σήμερα η «Λιλιπούπολη» μπορεί να συναντήσει τη «Ζέβρα πυτζάμα»; «Οχι. Η “Λιλιπούπολη” και για μένα και για τη Μαριανίνα είναι ένα πράγμα φτιαγμένο μόνο για το ραδιόφωνο. Μας ήταν αδιανόητο το να προσπαθήσουμε να προσωποποιήσουμε τους χαρακτήρες. Ηταν βασισμένο στη φαντασία των παιδιών. Είναι απαράδεκτο να δείξεις στα παιδιά ότι αυτό ήταν. Ηταν ό,τι μπορούσε να φτιάξει το μυαλουδάκι τους. Μας ήρθαν διάφοροι για να γίνει κόμικ, να γίνει θέατρο και διαφωνήσαμε όσες φορές έγινε θέατρο χωρίς εμάς».

Ο μοναδικός Χατζιδάκις

Θα επιχειρούσε σήμερα η Αννα Παναγιωτοπούλου κάτι αντίστοιχο με τη «Λιλιπούπολη»; «Πώς να το ξανακάνω; Αν δεν υπήρχε ο Χατζιδάκις, αυτό το πράγμα δεν θα μπορούσε να γίνει. Εγώ έμαθα πριν από λίγα χρόνια ότι του τηλεφωνούσαν από το υπουργείο και έλεγαν να σταματήσει η εκπομπή. Αυτός έλεγε στους γύρω γύρω «μην το μάθουν αυτές, αφήστε τες να κάνουν τη δουλειά τους, μην τυχόν και αλλάξουμε γραμμή”. Ποιος άνθρωπος θα μπορούσε σήμερα να κρατήσει μια τέτοια στάση;».

Τελευταία Νέα