Κάθε μήνα πλέον παρακολουθούμε άλλη μια αντισημιτική έκρηξη της τουρκικής ηγεσίας. Ποιος γνώριζε ότι οι Εβραίοι σε όλο τον κόσμο ασχολούνται με την ανατροπή του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν; Την περασμένη εβδομάδα ήταν η σειρά του πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου να διακηρύξει ότι η Τουρκία «δεν θα υποκύψει στο εβραϊκό λόμπι» που προσπαθεί, μαζί με άλλους, να καταστρέψουν τον Ερντογάν. Αυτή η δήλωση διατυπώθηκε λίγο αφότου ο Ερντογάν υπονόησε ότι εσωτερικοί εχθροί του κυβερνώντος κόμματος «συνεργάζομαι με τη Μοσάντ», τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες. Τόσο λίγοι Εβραίοι, τόσο πολλές κυβερνήσεις να ανατραπούν.

Οι συχνές αντισημιτικές επιθέσεις του Ερντογάν και του Νταβούτογλου είναι αηδιαστικές. Για το μεγάλο έθνος της Τουρκίας, όμως, αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης τραγωδίας. Ακόμα χειρότερα, πρέπει να πούμε ότι η απομάκρυνση της Τουρκίας από τη δημοκρατία είναι κομμάτι μιας ευρύτερης διεθνούς τάσης σήμερα: η δημοκρατία βρίσκεται σε ύφεση.

Οπως έγραψε πρόσφατα σε έρευνα με τον τίτλο «Αντιμετωπίζοντας τη δημοκρατική ύφεση» ο Λάρι Ντάιαμοντ του Πανεπιστημίου Στάνφορντ: «Γύρω στο 2006, η επέκταση της ελευθερίας και της δημοκρατίας στον κόσμο σταμάτησε. Εκτοτε δεν έχει αυξηθεί ο αριθμός των δημοκρατιών που κυμαίνονται μεταξύ 114 και 119 (60% των κρατών)». Από το 2000, προσθέτει ο Ντάιαμοντ, «μέτρησα τη διάλυση 25 δημοκρατιών στον κόσμο –όχι μόνο λόγω πραξικοπημάτων αλλά και μέσω σταδιακής υποβάθμισης των δημοκρατικών δικαιωμάτων και διαδικασιών».

Η Ρωσία του Πούτιν και η Τουρκία του Ερντογάν είναι τα σημαντικότερα παραδείγματα αυτής της τάσης, μαζί με τη Βενεζουέλα, την Ταϊλάνδη, την Μποτσουάνα, το Μπανγκλαντές και την Κένυα. Γιατί αυτή η τάση διεθνώς; Ενας λόγος, υποστηρίζει ο Ντάιαμοντ, είναι το γεγονός ότι τα σημερινά αυταρχικά καθεστώτα μαθαίνουν γρήγορα. Εχουν αναπτύξει και μοιράζονται «νέες τεχνολογίες λογοκρισίας και στρατηγικές για τον περιορισμό της κοινωνίας των πολιτών». Επίσης, οι παλιές συνήθειες διαφθοράς και κατάχρησης εξουσίας περιορίστηκαν τις δεκαετίες του 1990 και του 2000, «τώρα όμως τα διεφθαρμένα καθεστώτα αισθάνονται ότι δεν είναι πια στο στόχαστρο και μπορούν να λειτουργήσουν όσο αρπακτικά θέλουν».

Η Κίνα έχει αντικαταστήσει τις ΗΠΑ ως πάροχος ξένης βοήθειας στο μεγαλύτερο μέρος της Αφρικής, ενώ η Ρωσία προχωρεί πιο επιθετικά στην υπονόμευση οποιασδήποτε δημοκρατικής απόπειρας στα σύνορά της. Ωστόσο, ίσως η πιο ανησυχητική διάσταση της δημοκρατικής ύφεσης είναι η πτώση της αποτελεσματικότητας, της ενέργειας και της αυτοπεποίθησης της δημοκρατίας στην Αμερική και στη Δύση.

Ας μη χάνουμε την πίστη μας, λέει ο Ντάιαμοντ. Η δημοκρατία, όπως παρατήρησε ο Τσόρτσιλ, παραμένει ακόμα η χειρότερη μορφή διακυβέρνησης –εκτός από όλες τις άλλες.

Τελευταία Νέα