Με τον πατέρα Γελάσιο

Και η ώρα η πρώτη με άνοιγμα ψυχής και ουρανού, «που τα χείλη στον πηλό, δοκιμάζουν τα πράγματα του κόσμου».

Μνήμη αιώνιας ζωής το Αγιον Ορος δίχως παρόντα χρόνο. Δεκαετίες προσκυνητής με πολλές εικόνες στα μάτια και περισσότερα ερωτηματικά. Αίσθημα μεταφυσικό. Σιωπή διαφορετική, μαγική, θεϊκή. Πλησιάζοντας το Αγιον Ορος μπαίνεις σε έναν κόσμο ξένο, αλλόκοτο επαναστατικό, άχρονο και ταυτόχρονα οικείο.

Υποδοχή ασυνήθιστης αγάπης σε περιμένει και νιώθεις αυτός που αληθινά ήσουνα, όπως γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης, ο πολλούς αιώνες πριν, ο Αχειροποίητος, ο ακόμη χλωρός μες στη φωτιά. Τι σε προσμένει στο Αγιον Ορος ποτέ δεν ξέρεις! Οι κοσμικές αποσκευές δεν χρησιμεύουν. Το Ορος δεν απορρίπτει. Καταλαβαίνει όλα όσα συμβαίνουν γύρω Σου και μέσα Σου. Το Αγιον Ορος είναι τόπος θεολογικός και όχι μια γεωγραφική περιοχή διαποτισμένη από τον βυζαντινό πολιτισμό. Αισθάνεσαι το Αγιον Ορος ως κάτι τελείως άλλο. Βρίσκεις ότι υπάρχει κάποιος που αγαπά και ανέχεται όλους. Το πιο απλό και το πιο σύνθετο συνυπάρχουν στην κοινή προσευχή. Ο ασκητισμός και το κοινόβιο. Η χαρά και το πένθος. Η χαρμολύπη. Ολα αγιάζονται, ευλογούνται και όλα αγιάζουν και διδάσκουν. Οι προσευχές απαλύνουν τον πόνο και οι δοκιμασίες ξεπερνιούνται με την αληθινή πίστη.

Είναι η μεγάλη σου ευκαιρία να βρεις τους χαμένους εσωτερικούς δρόμους. Τη δημιουργική αναζήτηση. Τον πλούτο της ζωής, πέραν των υλικών απολαύσεων, που νεκρώνουν τη φαντασία και μετατρέπουν τα όνειρα σε ματαιοδοξία. Σου αποκαλύπτει το Αγιον Ορος, με μυστικούς μηχανισμούς, μια συνομιλία, μια αγρυπνία, μια φωτογραφία, κεκρυμμένες περιοχές απάτητες του Είναι σου.

Δεν επιτρέπονται επαναστάσεις που πάνε πέρα από την επανάσταση, δεν προβλέπονται εξορμήσεις για το ανθρωπίνως ανέφικτο και ακατόρθωτο που αναζητά συχνά ένας νέος άνθρωπος, γράφει ο Αρχιμανδρίτης Βασίλειος ο Ιβηρίτης, ξεχωριστή φωτεινή μορφή του Αγίου Ορους.

Είναι μια άλλη γνωριμία στο Αγιον Ορος. Σε μεταλλάσσει ευεργετικά. Αληθινή ζωή. Αληθινή σκέψη. Γίνεσαι Μοναχός Ναυτίλος της ζωής. Ταπεινός ασκητής. Μια φωτογραφία ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις που δεν ειπώθηκαν, και άλλες τόσες μνήμες που καταχωρήθηκαν σε κωδικούς βιογραφίας.

Βρεθήκαμε συγκυριακά και απρόβλεπτα με τον πατέρα Γελάσιο, τον Παναγιόκλητο Σιμωνοπετρίτη, χειμώνα του 1982, λίγο πριν αναχωρήσω με τη συντροφιά μου για Σιμωνόπετρα. Ο φιλαθωνίτης και γατόφιλος Ιωάννης Παπαβασιλείου, καθηγητής της Ιατρικής Σχολής και θείος μου, γνώριζε λίγα βιογραφικά του Γελάσιου και την αδυναμία του στις γάτες. Τον πλησίασα εντυπωσιασμένος από το πολυάριθμο κοινόβιο των γατών που νιαουριστά είχε καταλάβει τα σκαλιά και την είσοδο του κτιρίου. Αστραπιαία με τη συναίνεση του π. Γελάσιου έβγαλα τη μηχανή και αποτύπωσα παρ’ όλη την έλλειψη επαρκούς φωτισμού, την εικόνα μιας άλλης αγιορείτικης εκδοχής. Το διακόνημα της σίτισης των γατών.

Ο φύλακας άγγελος των γατών ήταν και ο φύλαξ Δάφνης και πάσης παραλίας.

Εκανα τρία-τέσσερα απανωτά κλικ για να διασώσω την εικόνα. Τον γελαστό, αγέρωχο Γελάσιο περιστοιχισμένο από τις πολυάριθμες οικογένειες γατών, που νιαουριστά τον καλωσορίζουν και αναμένουν στα σκαλιά υπομονετικά τα θαλασσινά δώρα του Γέροντα, ήτοι τα φρέσκα ψάρια. Η διασταυρωμένη αγάπη στα βλέμματα ανθρώπου και ζώου θα μου μείνει αξέχαστη.

«Γέροντα» του λέω, «με συγκινεί η καθημερινή φροντίδα των γατών, αλλά δεν παύει να είναι μπελάς και να απαιτεί θαλασσινές γνώσεις. Από χιλιόμετρα φαίνεται πως είστε τέκνο της θάλασσας. Η επαφή σας με τα δίχτυα, τα ψάρια, τη βάρκα, τα γατιά, δείχνει πως έχετε φοιτήσει στην Ανωτάτη Σχολή του Αιγαίου. Η θάλασσα δεν σας κράτησε, σας κέρδισε το Αγιον Ορος».

«Θέλημα της Παναγίας, τέκνο μου» απάντησε. «Από τα εφηβικά μου χρόνια, θαλασσινός, καπετάνιος, επαγγελματίας ψαράς, αλλά η Παναγία με έγραψε στα χαρτιά της, έσβησε τη λέξη ναυτικός και έγραψε τη λέξη μοναχός. Για να έρθει κανείς στο Αγιον Ορος» συνέχισε, «πρώτα τον γράφει η Παναγία στα χαρτιά της και μετά έρχεται. Θα λέγαμε πως στο Αγιον Ορος ερχόμαστε Παναγιόκλητοι».

«Διαβλέπω μια σχέση μοναδική με το κοινόβιο των γατών. Το έχω συναντήσει με τον μακαριστό Χρυσόστομο του Κελιού του Ευαγγελισμού στις Καρυές, όπου οι γάτες προστατευμένες από την αδελφότητα μακροημέρευαν. Δεν είναι η φιλοζωία ιδέα ανεπτυγμένη στο Αγιον Ορος. Τα σκυλιά σπανίζουν. Θα υπάρχει ασφαλώς κάτι ξεχωριστό, για να ψαρεύετε κάθε πρωί για το κοινόβιο των γατών».

«Γάτα φύλαξ άγγελος μου έσωσε προ ετών τη ζωή. Είχα αποκοιμηθεί στη σκιά του δέντρου, όταν ξύπνησα από μια ταραχή και ασυνήθιστη φασαρία. Η αγαπημένη μου γάτα πρόλαβε το χτύπημα της οχιάς σώζοντας τη ζωή μου, αλλά όχι τη δική της. Το φίδι την πήρε μαζί του. Από τότε φροντίζω ως ένδειξη ευγνωμοσύνης προς την αγαπημένη μου γάτα, όλο το κοινόβιο που με συντροφεύει». Η αγάπη στα ζώα, στη φύση μάς έφερε ακόμα πιο κοντά. Το βασικό σας λάθος, έλεγε ο γέροντας Γελάσιος, είναι ότι βάζετε πάντα στην κορυφή της σκάλας των υλικών το χρήμα, αντί να βάλετε την αλήθεια και την αγάπη.

Χρόνια μετά στην Ασίζη του Αγίου Φραγκίσκου, την ώρα της προσευχής μέσα στον Ιερό Ναό μού έρχονταν τα αγιορείτικα λόγια του Γελάσιου, του Αιμιλιανού, του Βασιλείου, του Ελισσαίου. Το μεγάλο μυστικό είναι ένα. Να πιστέψετε το αδύνατο σαν δυνατό. Να ελπίσετε πράγματα ανέλπιστα, να αγαπάτε τον άνθρωπο άδολα. Ο πλούτος είναι φτώχεια.

Ολοι είμαστε ένας άνθρωπος. Και μία η ευχή του ταπεινού, «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με» δηλαδή ελέησον τον κόσμο σου όλο. Η μαρτυρία του γέροντα Γελάσιου είναι χαρακτηριστική. Τίποτα ψεύτικο ή προσποιητό δεν επιβιώνει. Το κλάμα της χαράς, η πνευματική όαση και το χιούμορ σκορπά μια ευωδιά ειρήνης. Ο χωρισμός του από τις γάτες, τη θάλασσα, τη βάρκα, δύσκολος, οδυνηρός. Μερίμνησε για όλα πριν επιστρέψει στη Σιμωνόπετρα.

Η ταπεινότητα θεραπεύει τη ματαιοδοξία και ό,τι άλλο έπεται αυτής. Ο μοναχός Γελάσιος κοντά στη φύση και στον Θεό ασκεί το διακόνημά του και σώζει την καθαρότητα της ψυχής του, τον εαυτό του.

Δυστύχησε ο σύγχρονος άνθρωπος, μέσα στα πολλαπλά του αποκτήματα, διότι θυσίασε την αληθινή ζωή στον βωμό της κατανάλωσης και του επιφανειακού εντυπωσιασμού. Με το όνειρο υποθηκευμένο και αγκυλωμένο στο παρόν, το μέλλον δεν έχει άλλο νόημα από το να επαναφέρει το παρελθόν, δεν μένει όνειρο και χρόνος δημιουργίας για το μέλλον. Μια παρανοϊκή, κομματική ανατριχίλα διαπερνά το ελληνικό σώμα. Τίποτα δεν αλλάζει αφού δεν αλλάζουμε εμείς πρώτα.

Μας χρειάζονται ξυλοσήμαντρα και χτύποι αφυπνισμού μπας και συνέλθουμε και συμφιλιωθούμε με την πραγματικότητα, με τον εαυτό μας και τους συνανθρώπους μας.

Για να αποδράσουμε από την ψεύτικη μαγεία του παραμυθιού, να μην δίνουμε καμία σημασία στα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα, χρειάζεται δουλειά πολλή. Βρισκόμαστε σε μια μεταβατική υπνοβατική κατάσταση που κυριαρχούν η ευκολία, η αδράνεια, η αλλεργία στην καινοτομία, η συνεργασία, η δυναμική εξόρμηση μένει ασχεδίαστο όνειρο απατηλό.

Ο γέροντας Γελάσιος μας φανέρωσε τον άλλο δρόμο της σωτηρίας. Της αγάπης, της ειρήνης, τους ανυπέρβλητους κωδικούς της εσωτερικής ταπείνωσης. Το οσιακό του τέλος επιβεβαίωσε αυτό που έλεγε ο ίδιος ότι «ο θάνατος είναι ύπνος για ένα ξύπνημα στην αιωνιότητα».