ΑΥΤΕΣ τις δέκα μέρες τις ζήσαμε όλοι μαζί σαν χώρα – αλλά και ο καθένας μόνος του. Θυμηθήκαμε – όσοι, λόγω ηλικίας, έχουμε τέτοιες αναμνήσεις – τον εαυτό μας στη δραχμή. Δηλαδή γυρίσαμε στο παρελθόν. Και αναρωτηθήκαμε πώς θα μπορούσε να είναι το μέλλον. Με άλλα λόγια: αναλογιστήκαμε ποιοι είμαστε και πού πάμε. Το πήραμε δηλαδή προσωπικά.

Το πώς το Οχι του δημοψηφίσματος έγινε μέσα σε 48 ώρες Ναι στη συμφωνία είναι ίσως το κλειδί για το μυστήριο αυτών των δέκα ημερών που συγκλόνισαν τη χώρα. Πόσω μάλλον όταν το υποκείμενο είναι το ίδιο. Η ίδια κυβέρνηση έδωσε μάχη για το Οχι για να πει μετά Ναι. Είναι κάτι που εικονογραφεί τον μαγικό χαρακτήρα της πολιτικής. Στην πολιτική όλα είναι πολιτικά. Ή, για να το πούμε πιο απλά, στην πολιτική δύο πρόσωπα μπορεί να συγκρούονται δημόσια ενώ συμμαχούν στο παρασκήνιο. Ή δύο πρόσωπα μπορεί να εμφανίζονται ως σύντροφοι ενώ είναι και φέρονται ως αντίπαλοι. Μια μικρή κίνηση μπορεί να προκαλέσει σεισμό. Ενας σεισμός μπορεί να μην κουνήσει ούτε ποτήρι. Η πολιτική είναι τέχνη και γι’ αυτό μπορούν να την ασκήσουν ή να την ερμηνεύσουν μόνο αυτοί που έχουν το αναγκαίο ταλέντο. Αντιθέτως, το κοινό συνήθως μαγεύεται, παρασύρεται και συχνά απογοητεύεται. Εξού και στις εκλογές καταψηφίζει όσο και ψηφίζει.

Πώς εξηγούνται λοιπόν όλα όσα ζήσαμε και ζούμε; Είναι απλό. Ο Αλέξης Τσίπρας χρειαζόταν να πει Οχι η κοινωνία, για να μπορέσει εκείνος να πει Ναι στη συμφωνία. Το Οχι ισοπέδωνε την αντιπολίτευση και τα κομμάτια του συστήματος εξουσίας που είναι αντίθετα στον Τσίπρα – αφού τοποθετήθηκαν από την άλλη πλευρά, δηλαδή με το Ναι. Το δημοψήφισμα, ως ακραία επιλογή, στόχευε στο να εκτονώσει το κόμμα και το σώμα των οπαδών του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ συγχρόνως έδινε στον Τσίπρα τη δυνατότητα να διαπραγματευθεί στο μάξιμουμ. Δηλαδή να φτάσει σε απόσταση μερικών εικοσιτετραώρων από το Grexit. Οπως έλεγε την Τετάρτη το βράδυ, έχοντας μόλις επιστρέψει από Βρυξέλλες, ένας δικός του άνθρωπος, «όλοι ξέρουν πια ότι η συμφωνία που μπορεί να φέρει ο Τσίπρας είναι η καλύτερη δυνατή» – έστω κι αν είναι κακή. Το αποδέχθηκε με ευφυή και εύστροφο τρόπο και ο ίδιος Τσίπρας στην ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ δείχνοντας ότι μπορεί και να ήταν έτοιμος από καιρό. Με τη στάση του δικαίωσε, άλλωστε, τη γραμμή της πληροφόρησης που επέμενε ότι δεν ήταν ποτέ υπέρ της δραχμής γιατί θα ισοπέδωνε τα κοινωνικά στρώματα που ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζεται ότι επιχειρεί να προστατέψει.

Κάπως έτσι, ο Τσίπρας επιχείρησε να περάσει την ευθύνη πρώτα στο υπόλοιπο πολιτικό σύστημα – που την ανέλαβε, εξού και το τελικό σκορ των 251 ψήφων – και ύστερα στη συμπολίτευση. Δηλαδή, κυρίως, στο κόμμα και στους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ – που όμως δεν την πήραν όλοι. Οι απώλειες είναι σημαντικές. Τυπικά, ζήτημα δεδηλωμένης δεν υπήρξε χθες βράδυ. Ουσιαστικά όμως το δεκάωρο της χθεσινής κοινοβουλευτικής διαδικασίας πάει να τα αλλάξει όλα αφού η αριθμητική είναι αμείλικτη και η πλειοψηφία είναι στον αέρα. Οχι μόνο γιατί κάποιοι στον ΣΥΡΙΖΑ ψήφισαν Οχι και κάποιοι άλλοι ψήφισαν «παρών». Αλλά και γιατί αρκετοί που ψήφισαν χθες στη Βουλή Ναι, φέρονται κι αυτοί πολιτικά όπως έκανε και ο Πρωθυπουργός μετατρέποντας το Οχι σε Ναι. Μόνο που αυτοί το κάνουν αντίστροφα. Δηλαδή με τον έναν ή τον άλλον τρόπο αφήνουν να διαφανεί ότι το Ναι μπορεί μεν να εξουσιοδοτεί την κυβέρνηση να πάει σε συμφωνία ώς την Κυριακή το βράδυ, παραμένει όμως Οχι για τα μέτρα που έρχονται.