«Μπλε φεγγάρι» ανέτειλε απόψε στον ουρανό καθώς είναι η δεύτερη πανσέληνος μέσα στον ίδιο μήνα. Η μπλε πανσέληνος, που κάποτε, χάρη σε ένα τρομακτικό γεγονός που συνέβη στη Γη, φαινόταν να έχει πράγματι το χρώμα της θάλασσας, είναι συνυφασμένη και με την έννοια του ανέφικτου, κάτι του μοναδικού. Και θα δούμε γιατί.

Η δεύτερη πανσέληνος τον ίδιο μήνα λοιπόν, αποκαλείται μπλε, όχι μόνο επειδή είναι ασυνήθιστη αλλά και επειδή κάποτε ήταν πραγματικά μπλε. Και όχι για μία νύχτα, αλλά για χρόνια.

Ηταν το 1883 όταν έγινε η μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα στην Ινδονησία. Σε απόσταση 600 χιλιομέτρων μακριά, ο κόσμος άκουσε την έκρηξη σαν βολή κανονιού. Ισοδυναμούσε η έκρηξη με βόμβα ισχύος 100 μεγατόνων.

Στα ανώτατα στρώματα τις ατμόσφαιρας εκτινάχθηκαν χώμα και στάχτη. Τότε το φεγγάρι έγινε μπλε και ήταν τόσο σπάνιο το γαλάζιο πρόσωπο της σελήνης που αντίκριζαν οι άνθρωποι ώστε το μπλε φεγγάρι έμεινε στα χρονικά ως έκφραση ενδεικτική της έννοιας του σχεδόν ποτέ».

Με αυτή λοιπόν την έννοια χρησιμοποιείται και η φράση «μπλε Σελήνη» για να χαρακτηρίσει την ύπαρξη δύο πανσελήνων σε έναν μήνα. Η δεύτερη δηλαδή πανσέληνος σε έναν μήνα ονομάζεται «μπλε Σελήνη» παρ’ όλο που ένα τέτοιο φαινόμενο, αν και ασυνήθιστο (αφού η περίοδος από τη μία πανσέληνο έως την επόμενη φτάνει τις 29,5 ημέρες περίπου και για την ακρίβεια 29,53059 ημέρες) δεν είναι ιδιαίτερα σπάνιο.

Τα σύννεφα σκόνης που εκτοξεύτηκαν από το ηφαίστειο στην Ινδονησία έκρυβαν μέσα τους μικροσωματίδια που είχαν μέγεθος όσο ένα εκατομμυριοστό του μέτρου. Τα μικροσωματίδια που παρέμεναν επί χρόνια στην ατμόσφαιρα σκέδαζαν τις λευκές ακτίνες φωτός του φεγγαριού την ώρα που αυτές διαπερνούσαν τα νέφη από στάχτη στον ουρανό. Ετσι η Σελήνη φαινόταν μπλε.

Το παράδοξο είναι ότι ακόμη και εκείνα τα σωματίδια που εκτοξεύτηκαν από τα έγκατα της Γης είχαν την κατάλληλη διάμετρο για να προσδώσουν στο φεγγάρι τη γαλαζωπή του απόχρωση. Τα σωματίδια πρέπει να έχουν διάμετρο λίγο μεγαλύτερη από το μήκος κύματος του ερυθρού φωτός, δηλαδή 0,7 εκατομμυριοστά του μέτρου. Είναι σπάνιο το φαινόμενο να κυριαρχούν στον ουρανό τέτοια σωματίδια αλλά συμβαίνει κάποιες φορές να εκτοξεύονται από μεγάλες εκρήξεις ηφαιστείων.

Πιο πρόσφατα, το 1950, το μπλε φεγγάρι φάνηκε στον ουρανό ύστερα από μεγάλες δασικές πυρκαγιές στη Σουηδία και τον Καναδά.

Στα επόμενα 40 χρόνια θα έχουμε 17 μήνες που θα περιλαμβάνουν δύο πανσελήνους, ενώ στη διάρκεια του 2018 και του 2037 θα έχουμε δύο μήνες με διπλές πανσελήνους, και συγκεκριμένα τον Ιανουάριο και τον Μάρτιο.