Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί μία από τις πιο τραυματικές εμπειρίες για τη γυναίκα, διότι επηρεάζει ένα όργανο-σύμβολο της φύσης, της σεξουαλικότητας, της ταυτότητας, του μητρικού ρόλου και της προσωπικότητάς της.
Η σωτήρια σε πολλές περιπτώσεις μαστεκτομή, επιφέρει μια σειρά σημαντικών αλλαγών στον ψυχικό κόσμο της γυναίκας, τόσο όσο αναμένει να υποβληθεί στην εγχείρηση, όσο και στο στάδιο της αποκατάστασης και στην μετέπειτα ζωή της.
Η αφαίρεση του στήθους ενδέχεται να τραυματίσει, έστω προσωρινά, την εικόνα του σώματός της, να διαταράξει την ταυτότητά της, δηλαδή την σύνθεση του χαρακτηριστικών του εαυτού, να την κάνει να αισθανθεί λιγότερο γυναίκα, λιγότερο επιθυμητή, λιγότερο «μητέρα», να μειώσει το σεξουαλικό της ενδιαφέρον, να επηρεάσει αρνητικά την αυτοεκτίμησή της.
Η γυναίκα διανύει στάδια πένθους απέναντι σε μια μη αναστρέψιμη απώλεια. Στην αρχή μπορεί να νιώσει σοκ, δυσπιστία και ίσως μουδιασμένη απέναντι σε αυτό που της συμβαίνει. Είναι το πρώτο στάδιο της άρνησης το οποίο ενδόμυχα την προστατεύει από το να βιώσει μια εξαιρετικά επώδυνη πραγματικότητα. Το συναίσθημα είναι αποκομμένο από την πραγματικότητα και είναι σαν να μην πάσχει η ίδια, αλλά κάποιος άλλος.
Στην συνέχεια μπαίνει σε μια ψυχολογία «διαμαρτυρίας» όπου νιώθει άγχος, σύγχυση και θλίψη. Θλίψη και ενοχές απέναντι στον σύζυγο και στα παιδιά της, θυμό και αίσθημα προδοσίας από το σώμα της, οργή απέναντι στον «κακόΘεό», τα «κακά γονίδια», τον «κακό εαυτό», τους «κακούς γιατρούς» κ.λπ. Αρχίζει επίσης να εκδηλώνει σωματικά συμπτώματα στρες: αίσθημα κόπωσης, αϋπνίες, μυϊκούς πόνους κ.λπ.
Ακολουθεί το στάδιο του «αποπροσανατολισμού» όπου η γυναίκα στην προσπάθειά της να προσαρμοστεί στην επίπονη πραγματικότητα της μαστεκτομής νιώθει σύγχυση, κατάθλιψη και ιδιαίτερη ανησυχία. Καλείται να προσαρμόζει καθημερινά το ντύσιμό της στο νέο της σώμα, μαθαίνει να ζει μέσα σε ένα νέο και πιο «ελλιπές» σώμα, χωρίς την άνεση που εκείνο είχε και ένιωθε πριν.
Στο τέταρτο στάδιο κυριαρχεί μια ψυχολογία αποσύνδεσης όπου η γυναίκα απομονώνεται και βυθίζεται στην απώλεια που έχει βιώσει, ενώ στο τελευταίο στάδιο του πένθους επέρχεται μια ουσιαστική επίλυση της πραγματικότητας και προσπάθειας αποδοχής της.
Επώδυνο και καταλυτικό στοίχημα η μαστεκτομή ωστόσο κάθε γυναίκα που την βιώνει αξίζει να νιώθει νικήτρια στη ζωή.
Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας-ψυχοθεραπεύτρια, email myrsini.kostopoulou@gmail.com, www.myrsinikostopoulou.com
