Εναν μήνα: τόσο διάστημα ζήτησε από τον βασιλιά ο Πέδρο Σάντσεθ για να πείσει τα άλλα κόμματα να τον βοηθήσουν να σχηματίσει μια βιώσιμη και σταθερή κυβέρνηση, ώστε να δοθεί τέλος στο αδιέξοδο στο οποίο περιήλθε η Ισπανία μετά τις εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου. Αν δεν τα καταφέρει, το πιθανότερο είναι να γίνουν νέες εκλογές τον ερχόμενο Ιούνιο.
Σύμφωνα με τη Λουθία Μέντεθ, πολιτική αναλύτρια της εφημερίδας «El Mundo», αν ο ηγέτης των ισπανών Σοσιαλιστών καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση θα του αξίζει το βραβείο Νομπέλ. Το κόμμα του έχει σήμερα στο Κοινοβούλιο 90 έδρες, 86 λιγότερες από την απόλυτη πλειοψηφία. Για να κυβερνήσει ο Σάντσεθ χρειάζεται την υποστήριξη ή την αποχή ενός από τα δύο άλλα μεγάλα κόμματα, του Λαϊκού (123 έδρες) και του Podemos (69 έδρες), καθώς και τη λιγότερο ή περισσότερο διακριτική στήριξη μικρότερων περιφερειακών κομμάτων. Το εγχείρημα δεν θα είναι καθόλου, μα καθόλου εύκολο.
Πράγματι, στην προσπάθειά του να γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός ο Πέδρο Σάντσεθ έχει τέσσερις ισχυρούς αντιπάλους.
Το Λαϊκό Κόμμα
Ο πρώτος αντίπαλος είναι το Λαϊκό Κόμμα του Μαριάνο Ραχόι, που κέρδισε τις πρόσφατες εκλογές και θεωρεί ότι έχει τον πρώτο λόγο για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Η αλήθεια όμως είναι ότι ο απερχόμενος πρωθυπουργός αρνήθηκε δύο φορές να λάβει την εντολή από τον βασιλιά, γνωρίζοντας ότι αν αναγκαστεί να την παραδώσει –αφού έτσι κι αλλιώς κανένα κόμμα δεν τον στηρίζει –θα πρέπει την ίδια στιγμή να παραιτηθεί και από τη θέση του. Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, η άρνηση αυτή ήταν ένα στρατηγικό λάθος.
Το Podemos
Ο δεύτερος αντίπαλος του Σάντσεθ είναι το Podemos του Πάμπλο Ιγκλέσιας, που θέτει σχεδόν εξευτελιστικούς όρους για να συνεργαστεί με τους Σοσιαλιστές. Η αδιάλλακτη γραμμή του δείχνει να αποφέρει καρπούς: σύμφωνα με χθεσινή δημοσκόπηση, το Podemos θα εκτόπιζε από τη δεύτερη θέση το Σοσιαλιστικό Κόμμα αν γίνονταν σήμερα εκλογές. Πρώτο θα ερχόταν και πάλι το Λαϊκό Κόμμα με 28,8% (έναντι 28,7% που έλαβε τον Δεκέμβριο), δεύτερο το κόμμα του Ιγκλέσιας με 21,9% (έναντι 20,6%), τρίτοι οι Σοσιαλιστές με 20,5% (έναντι 22%) και τέταρτοι οι Ciudadanos με 13,3% (έναντι 13,9%).
Ο Ιγκλέσιας έχει ξεκαθαρίσει ότι απορρίπτει το «πορτογαλικό σενάριο», δηλαδή τη στήριξη μιας κυβέρνησης μειοψηφίας των Σοσιαλιστών από το κόμμα του. Οι όροι του όμως για τη συμμετοχή σε μια κυβέρνηση (αντιπροεδρία για τον ίδιο και τα υπουργεία Αμυνας, Εξωτερικών και Οικονομίας για το κόμμα του) είναι πολύ δύσκολο να ικανοποιηθούν. Επιπλέον, υπάρχει και το αγκάθι του δημοψηφίσματος για την Καταλωνία. Το Podemos τάσσεται ανοιχτά υπέρ της διεξαγωγής δημοψηφίσματος (αν και διαφωνεί με την ανεξαρτησία της Καταλωνίας), γνωρίζοντας ότι αυτό αποτελεί κόκκινη γραμμή για τους Σοσιαλιστές. Ακόμη κι αν «ξεχάσει» αυτή τη δέσμευση στο όνομα του πραγματισμού, δεν θα κάνουν το ίδιο οι αριστεροί περιφερειακοί του σύμμαχοι. Το 40% των εδρών του Podemos στο Κοινοβούλιο είναι προϊόν προεκλογικών συμφωνιών με περιφερειακά κόμματα στην Καταλωνία, στη Βαλένθια και στη Γαλικία.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα
Ο τρίτος αντίπαλος του εντολοδόχου πρωθυπουργού είναι το ίδιο το κόμμα του, όπου πολλά στελέχη διαφωνούν ανοιχτά μαζί του και τον περιμένουν στη γωνία. Το πιο γνωστό από τα στελέχη αυτά είναι η Σουσάνα Ντίαθ, επικεφαλής της περιφερειακής κυβέρνησης στην Ανδαλουσία, ένα παραδοσιακό οχυρό των Σοσιαλιστών που τον Δεκέμβριο έδωσε στο κόμμα το ένα τέταρτο των ψήφων του. Η Ντίαθ κατηγόρησε επανειλημμένως κατά την προεκλογική περίοδο τον Σάντσεθ για την πολιτική του γραμμή και την αδυναμία του να προτείνει μια έξοδο από την κρίση.
Και ο βετεράνος Φελίπε Γκονθάλεθ όμως, που υπηρέτησε ως πρωθυπουργός από το 1982 έως το 1996, την περασμένη εβδομάδα εξέφρασε την κατηγορηματική αντίθεσή του σε συνεργασία με το Podemos. Ο πρώην ηγέτης των Σοσιαλιστών, όπως και άλλα στελέχη της παλιάς φρουράς, φοβούνται ότι μια τέτοια εξέλιξη θα στερήσει από το κόμμα την ηγεμονία του στην Αριστερά και θα οδηγήσει στην «πασοκοποίησή» του.
«El Pais»
Ο τελευταίος, αν και όχι λιγότερο σημαντικός αντίπαλος του Σάντσεθ είναι η εφημερίδα «El Pais» και το ισπανικό κατεστημένο. Η «El Pais» που γεννήθηκε τη μεταβατική περίοδο από τη δικτατορία προς τη δημοκρατία και ασκεί ισχυρή επιρροή στη χώρα, και ιδιαίτερα στην ισπανική Αριστερά, έχει ταχθεί ανοιχτά εναντίον μιας κυβέρνησης συνασπισμού του PSOE και του Podemos που θα υποστηρίζεται από δυνάμεις οι οποίες διάκεινται θετικά στην ανεξαρτησία της Καταλωνίας. Σε πρόσφατο κύριο άρθρο της η εφημερίδα έγραψε ότι ο Σάντσεθ θα πρέπει να είναι αφελής για να πιστεύει ότι μπορεί να γίνει πρωθυπουργός έχοντας πετύχει το χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα στην ιστορία του κόμματός του.
Από την άλλη, ορισμένες ηχηρές φωνές του κατεστημένου ζητούν ανοιχτά να συγκροτηθεί ένας μεγάλος συνασπισμός στα πρότυπα του γερμανικού κυβερνητικού συνασπισμού μεταξύ Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών. Ανάμεσά τους είναι πρώην υπουργοί και από τα δύο κόμματα, όπως ο Χοσέ Μπόνο και ο Εδουάρδο Θαπλάνα, καθώς και στελέχη του επιχειρηματικού κόσμου όπως ο Χουάν Ροσέλ, επικεφαλής του κυριότερου επιχειρηματικού λόμπι της χώρας. Αν οι φωνές αυτές υπερισχύσουν, δύσκολα ο Σάντσεθ θα είναι ο συναινετικός υποψήφιος για την πρωθυπουργία. Και τα φώτα θα στραφούν ξανά στον Ραχόι.
