Ναι μεν η απόφαση για το βρετανικό δημοψήφισμα μπορεί να μην ήτο η σοφότερη. Και ναι μεν το αποτέλεσμα μπορεί ν’ αποβεί τελικά αίολο για όλους. Αλλά μάλλον, άλλα τα όντως δρώμενα και άλλα τα φαινόμενα.
Το πρώτο: Μετά τον αρχικό αιφνιδιασμό, έπεται η ψυχραιμότερη –και άρα ουσιαστικότερη –αποτίμηση της βρετανικής ετυμηγορίας. Είτε ως πολιτικής ενέργειας. Της οποίας είναι τουλάχιστον αφελής η απλοποίηση που επιχειρείται, ως μιας περίπου «ελαφρά τη καρδία» επιλογής! Είτε ως στρατηγικού σχεδιασμού. Αν μη τι άλλο, στο πλαίσιο εναλλακτικής μετεξελίξεως μιας δημοψηφισματικής διαδικασίας, με άδηλο αποτέλεσμα γι’ αυτούς που την ενεργοποίησαν. Η οποία και ήδη τείνει να διαμορφώσει νέες γεωπολιτικές ισορροπίες, πολύ πέραν του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι.
Το δεύτερο: Θα ήτο εξίσου αφελές να θεωρηθεί ότι μια εξόχως συντηρητική ηγεσία μεγάλης δυνάμεως (όπως είναι με όρους οικονομικής ευρωστίας και στρατιωτικής ισχύος η Βρετανία) υιοθέτησε μια τέτοια στάση, χωρίς να προϋπολογίσει τα επέκεινα. Χωρίς δηλαδή να έχει κατά νουν εναλλακτικές ενέργειες σε περίπτωση που τα πράγματα θα ήσαν διαφορετικά εκείνων που ενδεχομένως ανέμενε. Οπως ακριβώς και συνέβη. Να υποσημειωθεί δε το γεγονός ότι: εκείνοι που κατεξοχήν υποστήριξαν την έξοδο ήσαν τα πρωτοκλασάτα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος.
Το τρίτο: Το ίδιο αφελές θα ήτο να θεωρηθεί ότι δεν προϋπελογίσθησαν οι άλλες και κρισιμότερες εσωτερικές αναταράξεις και τα βέβαιά τους συνακόλουθα. Τα οποία και άπτονται αποσχιστικών δυναμικών. Που πάντοτε σοβούσαν.
Το τέταρτο: Οτι πολλοί Βρετανοί όχι απλώς δεν είναι καθόλου ευτυχείς για τις εξελίξεις, είναι αναντίλεκτο. Αλλά το ίδιο αναντίλεκτο είναι και το γεγονός ότι: όχι μόνο η ετυμηγορία είναι πλέον μη αναστρέψιμη, αλλά και αν αυτό τυχόν επισυνέβαινε, θα ισοδυναμούσε με δυνάμει αυτοχειριασμό για το Λονδίνο. Που αυτονοήτως «θα σερνόταν» ως περίπου ικέτης στα σκαλοπάτια της γερμανικής καγκελαρίας! Πράγμα που απλώς –και με όρους κοινής λογικής –δεν πρόκειται να συμβεί. Οχι μόνο για λόγους γοήτρου, αλλά περισσότερο για το προβλεπτό κόστος μιας τέτοιας παλινδρομήσεως. Η εξαργύρωση της οποίας θα ήτο πέραν και από δεινή. Επομένως: και αν ακόμη αναζητηθούν επανασυγκολλητικές διέξοδοι, αυτές δεν μπορεί να περνούν από την ίδια θύρα της εξόδου!
Το πέμπτο: Είτε λανθασμένη ενέργεια είτε όχι, το θέμα είναι ότι: από την επομένη της ετυμηγορίας, η Ευρωπαϊκή Ενωση και κυρίως οι προοπτικές της δεν είναι πλέον οι ίδιες. Κι αυτό δεν μπορεί ενδεχομένως να γίνει από πολλούς επαρκώς αντιληπτό. Γιατί ακόμη και αν η Βρετανία υποστεί πλήγμα, η Ευρώπη θα έχει χάσει: α) Μια πυρηνική δύναμη με πρωτοβάθμια στρατηγική ισχύ. β) Εναν εταίρο – μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας με δικαίωμα βέτο. γ) Μια οικονομία με παραγωγικό πρόσημο αλλά και καταναλωτική δυναμική.
Ως κατακλείδα: Ο,τι και να έγινε και ό,τι και αν προκύψει, το αναπόδραστο διαζύγιο δεν μπορεί ν’ αποκλείσει εταιρική συνεργασία της ΕΕ με τη βρετανική της προέκταση. Γιατί περί αυτής πρόκειται. Και η οποία συνιστά, συν άλλοις, ουσιώδη κρίκο που συνάπτει την Ευρώπη με την πέραν του Ατλαντικού δύναμη.