Ο Αντώνης Σαμαράς τράβηξε παράμερα τον Προκόπη Παυλόπουλο για μια σύντομη συζήτηση που αφορούσε διάφορα ζητήματα της τρέχουσας ατζέντας, τα οποία τέμνουν και τον άξονα κυβέρνησης – αντιπολίτευσης. Η σκηνή καταγράφηκε σχεδόν από όλους στα πρόσφατα εγκαίνια του Μουσείου Μαστίχας στη Χίο, που δημιούργησε το Πολιτιστικό Ιδρυμα του Ομίλου Πειραιώς –και από τα χαμόγελα ήταν αντιληπτό ότι είχε βρεθεί κοινός τόπος στη στιχομυθία του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον πρώην πρωθυπουργό.
Οι δεύτερες σκέψεις
Είναι προφανές ότι η συνομιλία Παυλόπουλου – Σαμαρά αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη ΝΔ, καθώς το ζήτημα της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας κυριαρχεί την τελευταία περίοδο στο γαλάζιο στερέωμα και, σε έναν βαθμό, διχάζει το στελεχικό δυναμικό και την κομματική βάση. Το κλίμα που διαμορφώνεται, καθώς στη συζήτηση έχουν σπεύσει να πάρουν θέση σχεδόν όλα τα προβεβλημένα στελέχη, δεν περνά απαρατήρητο από την κομματική ηγεσία, η οποία κάνει πλέον δεύτερες σκέψεις και ξαναζυγίζει την κατηγορηματική άρνησή της να αποδεχθεί αλλαγές στην ισχύουσα συνταγματική διαδικασία για την προεδρική εκλογή.
Η θέση των βαρόνων
Το μήνυμα είναι ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν επιλέγει την προεδρική εκλογή ως πεδίο μιας εσωκομματικής σύγκρουσης, έστω κι αν το ζήτημα θα προσέφερε την ευκαιρία –κι ο πειρασμός υπήρξε –για ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών με τα γαλάζια συστήματα, αφού σχεδόν όλοι οι βαρόνοι του κόμματος έχουν ταχθεί με τον έναν ή τον άλλον τρόπο υπέρ της άμεσης εκλογής Προέδρου. Ως προαναγγελία για μια ελαστικότερη στάση της κομματικής ηγεσίας, εξάλλου, ερμηνεύθηκαν από τους περισσότερους στη ΝΔ τα σχόλια Μητσοτάκη για τη δημόσια παρέμβαση του Βαγγέλη Μεϊμαράκη στο θέμα της εκλογής Προέδρου: ο μεγάλος αντίπαλός του στις εσωκομματικές κάλπες προέβαλε ως ενδεδειγμένη την πρόταση του Προκόπη Παυλόπουλου και ο Μητσοτάκης, αν και επανέλαβε τη διαφωνία του για αλλαγή στον τρόπο εκλογής, χαρακτήρισε ενδιαφέρουσα και συζητήσιμη την ανάδειξη Προέδρου από τον λαό εφόσον δεν καταφέρει να εκλεγεί από τη Βουλή.
Η πρόταση του 2014
Σε κάθε περίπτωση, ο διάλογος Παυλόπουλου – Σαμαρά στα Μαστιχοχώρια της Χίου αποκαλύπτει νέες πτυχές στο διαχρονικό γαλάζιο παρασκήνιο για την προεδρική εκλογή, ενώ η παρέμβαση Μεϊμαράκη ειδικά για το ζήτημα αυτό ενδέχεται να μην έγινε εν αγνοία της Προεδρίας. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μιλάει δημόσια, αλλά ο Προκόπης Παυλόπουλος έχει στο παρελθόν πολλάκις μιλήσει –και συγκρουστεί μέσα στη ΝΔ –για το ίδιο ζήτημα. Στην αναθεωρητική πρόταση του 2014, που έφερε την υπογραφή του, πριν λάβει την τελική υπογραφή του Αντώνη Σαμαρά, συνοψίζονται οι θέσεις για όλα τα ζητήματα που θα μπορούσαν να ανοίξουν σε μια νέα αναθεώρηση. Εκείνη η πρόταση έριχνε το βάρος στην αποσύνδεση της αδυναμίας εκλογής Προέδρου από τη διάλυση της Βουλής –και η άμεση εκλογή προέκυπτε μέσα από αυτήν τη στόχευση. Τα κόμματα θα προτείνουν υποψηφίους, η διαδικασία εκλογής θα περνά κατ’ αρχάς μέσα από τη Βουλή και εάν οι τρεις κοινοβουλευτικές ψηφοφορίες οδηγούνται σε αδιέξοδο, τότε οι συγκεκριμένοι και μόνο υποψήφιοι θα τίθενται στη λαϊκή κρίση, με τη Βουλή να συνεχίζει τη θητεία της. Η θέση του Παυλόπουλου δεν έχει αλλάξει.
Η παρατήρηση Σαμαρά για το «δίκιο» του Προκόπη, ωστόσο, φανερώνει πως είχε αλλάξει η θέση του πρώην πρωθυπουργού και επιπλέον ότι εκείνη την περίοδο οι διαβουλεύσεις με τον Παυλόπουλο υπήρξαν έντονες για τη μεταβολή. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2014 ο Σαμαράς ήταν υπέρμαχος της απευθείας εκλογής Προέδρου, με πλήρη αποδέσμευση της Βουλής από τη διαδικασία. Τη θέση αυτή, άλλωστε, είχε υιοθετήσει επισήμως η ΝΔ από το 2012, με την αναθεωρητική επιτροπή υπό τον Δημήτρη Αβραμόπουλο, ο οποίος εξακολουθεί να προκρίνει την άμεση εκλογή με παράλληλη ενίσχυση των εξουσιών. Για τη στροφή της ΝΔ –ακριβέστερα, για να μεταπεισθεί ο Σαμαράς –υψηλόβαθμα κομματικά στελέχη εκμυστηρεύονται ότι ο Παυλόπουλος είχε επιστρατεύσει και τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη, ο οποίος ως πρόεδρος της Βουλής είχε εκείνη την περίοδο σημαίνοντα ρόλο στο κόμμα και για τα θεσμικά. Η διπλή πίεση στον Σαμαρά, έπειτα από μια σύντομη περίοδο αμφιταλαντεύσεων, είχε πιάσει τόπο και η πρόταση της ΝΔ μετεξελίχθηκε.
Οι δύο πόλοι εξουσίας
Πάντως, η απευθείας λαϊκή εκλογή Προέδρου απορρίπτεται κατηγορηματικά, καθώς κρίνεται ότι οδηγεί σε έμμεση αλλοίωση πολιτεύματος, προσκρούοντας και σε μη αναθεωρητέες συνταγματικές διατάξεις, καθώς και στη διαμόρφωση δύο ισχυρών πόλων πολιτικής εξουσίας. Ακόμη κι αν η μεταβολή δεν συνδυαστεί με προεδρικές υπερεξουσίες, ένας Πρόεδρος με απευθείας λαϊκή νομιμοποίηση θα είναι εκ των πραγμάτων ισχυρότερος και σταδιακά το πολίτευμα θα αποκτήσει χαρακτηριστικά προεδρικής δημοκρατίας, αλλοιώνοντας το πλαίσιο του κοινοβουλευτικού συστήματος και τροφοδοτώντας συγκρούσεις ανάμεσα στους δύο πόλους εξουσίας –που στο παρελθόν κατέληξαν και σε εθνικές καταστροφές.
«Εκλογικός νόμος – οπερέτα»
Για εκλογικό νόμο-οπερέτα κάνει λόγο η ΝΔ κατηγορώντας την κυβέρνηση για ανικανότητα και ιδεοληψία καθώς και ότι επέλεξε να δώσει στη δημοσιότητα τις παρεμβάσεις της «την ημέρα που σε εκατομμύρια Ελληνες πετσοκόβονται μισθοί και συντάξεις». «Βαθιά απομονωμένη από τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων αναζητεί συνενόχους στην επιχείρηση πολιτικής σωτηρίας της. Δεν θα τα καταφέρει. Πολύ σύντομα θα είναι ένας κακός εφιάλτης που οι Ελληνες θα θέλουν να ξεχάσουν για πάντα» υπογραμμίζεται σε ανακοίνωση της Συγγρού.