Το 1963 ο Δημήτρης Μυράτ και η Βούλα Ζουμπουλάκη ανέβηκαν στη Θεσσαλονίκη για να παρουσιάσουν το «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε». Για την παράσταση αναζήτησαν παιδιά στο παιδικό θέατρο της Μαίρης Σοΐδου. Για ένα από αυτά –δεκάχρονο τότε –εκείνη η παράσταση σφραγίστηκε για πάντα με τη μαγεία της σκηνής. Πενήντα τρία χρόνια αργότερα η Τάνια Τσανακλίδου χρησιμοποιεί εκείνη την «πρώτη μαγιά» της μνήμης για να δημιουργήσει την παράσταση «Μείναν τα τραγούδια μόνο». «Εμείς οι άνθρωποι στο θέαμα έχουμε έναν καημό: τελειώνει η παράσταση και χάνεται! Ο,τι μείνει είναι στον αέρα, στις καρδιές των ανθρώπων και στη μνήμη τους. Με το που ακούς ένα τραγούδι μιας παράστασης, τα ζωντανεύει όλα. Αυτό που μου συνέβη τότε στη Θεσσαλονίκη, και ας ήμουν μικρό παιδί. Χαράχτηκαν μνήμες μέσα μου που ξεπηδούν όταν ακούω τα τραγούδια της παράστασης. Λέγαμε το “Η πέτρα είναι ο θάνατος” του Χατζιδάκι και αισθανόμουν ότι κάτι συνέβαινε εκείνη τη στιγμή».

Τι έλεγε ένα τόσο σκληρό τραγούδι σε ένα δεκάχρονο παιδί; «Μα δεν ήταν μόνο αυτό, αλλά όλη η ατμόσφαιρα. Οπως κι όταν άκουγα το “Η παράσταση δεν είναι φώτα, δεν είναι σκηνικό, είναι οι άνθρωποι, εσείς κι εγώ”. Σε αυτό το σύμπαν κατοικώ κι αυτό θέλω να σας δείξω. Εχει όμως και λύπη, πόνο, λύτρωση, έρωτα, απόγνωση, σοφία. Ο τρόπος που τα προσεγγίζουμε δεν είναι καθόλου νοσταλγικός. Η νοσταλγία και το αρχειακό υλικό δεν μου λένε κάτι. Δεν θέλω να δείξω τίποτα. Το στοίχημά μου είναι πάντα το παρόν, το “έλα να ζήσουμε τώρα”. Μπορούμε να νιώσουμε πάλι μαζί; Αυτή η μαγεία να μπει για λίγο μέσα μας ξανά και να την πάρει στο σπίτι του ο θεατής φεύγοντας; Η μόνη δίοδος για να φτάσει το τραγούδι είναι η αλήθεια. Και ο μόνος τρόπος για να την αφηγηθείς είναι να είσαι ξανά αθώος».

ΜΠΡΕΧΤ – ΒΑΪΛ. Δίπλα στις μελωδίες του Χατζιδάκι, του αιώνιου έρωτά της, όπως λέει, στέκονται τραγούδια όπως «Το τραγούδι της λίμνης» από τον «Γλάρο» του Τσέχοφ και το «Χάθηκα μέσα στη ζωή μου» από την τελευταία παράσταση της Τζένης Καρέζη «Διαμάντια και μπλουζ» –αμφότερα της Ελένης Καραΐνδρου -, το «Αντίο δρόμοι του Βερολίνου» από την παράσταση «Μπεντ». «Είναι οι μνήμες μου από τραγούδια που έχω ακούσει από το θέατρο ή έχω πει εγώ. Δεν έχω βάλει τίποτα από “Καμπαρέ”, αλλά λάμπουν τα κομμάτια των Μπρεχτ – Βάιλ “Σουραμπάγια Τζόνι” και “Τζένι των πειρατών”. Δεν λείπει ο Κουν, αλλά θα πω και το “Ας πάν’ να δουν τα μάτια” από την “Γκόλφω” του Νίκου Καραθάνου». Είναι οι στιγμές που φώτισαν μέσα της, όπως τονίζει, την ανάγκη να πει κάπου τα μυστικά της όχι μόνο ως καλλιτέχνης αλλά και ως θεατής. «Μόνο έτσι η σκηνή σε αθωώνει και σε εξαγνίζει. Οσοι ανεβήκαμε στη σκηνή είναι γιατί κατά βάθος έχουμε ένα τεράστιο έλλειμμα αγάπης». Αλήθεια, της έχει λείψει η αγάπη; «Κανείς δεν χορταίνει αγάπη. Θα ήταν ψέμα μεγάλο να το πει κανείς». Τι ψέμα έχει πει; «Ποτέ δεν ίσχυσε το “εγώ ποτέ”. Με εκδικήθηκε η ζωή. Τα “ποτέ” μου τα λούστηκα. Νιώθω όμως ότι πήρα πολλά πράγματα από ανθρώπους που ήταν ουσιαστικά δίπλα μου και από την τέχνη μου. Δεν νομίζω ότι μου έκλεψε κάποιος κάτι. Εκτός από τους πολιτικούς που ληστεύουν τη ζωή και την ψυχή μας. Σε αυτό το κομμάτι νιώθω προδομένη. Αν αύριο γίνουν εκλογές, δεν θα ξέρω τι να ψηφίσω». Και αν κάποιος σας πει ότι η Αριστερά προσπάθησε; «Τα είδαμε τα χαΐρια. Δεν μπορεί να κάνει κανείς τίποτα. Οφειλαν να παραιτηθούν».

INFO:

«Μείναν μόνο τα τραγούδια», Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου, 6-9/7, στις 21.30. Παίζουν: Τάκης Φαραζής, Γιάννης Παπαζαχαριάκης, Παναγιώτης Τσεβάς, Τάσος Μισυρλής, Κώστας Κωνσταντίνου