Ιδιαίτερα αγαπητός στο ελληνικό κοινό, ο σκωτσέζος συγγραφέας Φίλιπ Κερ επιστρέφει με μια ολοκαίνουργια αστυνομική σειρά, όπου πρωταγωνιστεί ο Σκοτ Μάνσον. Ο οποίος δεν είναι ντετέκτιβ. Τουλάχιστον επαγγελματικά. Γίνεται εξ ανάγκης. Ξεκινά τη μυθιστορηματική καριέρα του ως βοηθός προπονητή της φανταστικής ομάδας Λόντον Σίτι στο πρώτο βιβλίο της σειράς με τίτλο «Ξαφνικός θάνατος» (εκδ. Κέδρος, μτφ. Γιώργος Μαραγκός). Εκεί ο προπονητής της ομάδας δολοφονείται μυστηριωδώς, με αποτέλεσμα στο δεύτερο βιβλίο, «Το χέρι του Θεού» (επίσης από τις εκδ. Κέδρος, μτφ. Γιώργος Μαραγκός), για το οποίο θα μιλήσουμε εκτενέστερα εδώ, να αναλαμβάνει το πόστο του βασικού προπονητή και να κατεβαίνει Ελλάδα για τα προκριματικά του Τσάμπιονς Λιγκ με τον Ολυμπιακό. Πριν προχωρήσουμε περαιτέρω, ας γυρίσουμε λίγο τον χρόνο πίσω.
Για τον Φίλιπ Κερ το έγκλημα είναι άμεσα συνδεδεμένο με την πολιτική. Ηδη από την «Τριλογία του Βερολίνου» ο επιθεωρητής Μπέρνι Γκούντερ με εφόδια το σαρκαστικό χιούμορ, τον κυνικό πραγματισμό και την άκαμπτη θέληση ενός πρώην λοχία διεισδύει στο σκληρό υπόστρωμα του ναζιστικού κράτους. Η διαφθορά που έκανε το νέο φυλετικό καθεστώς να θεριέψει, προϊόν βαθύτατης σήψης των κοινωνικών δομών αλλά και της εξαέρωσης κάθε ηθικού ερείσματος μπροστά στην εθνική εκδίκηση, γέννησε ένα νέο είδος εγκλήματος: εκείνο που είχε ως αφετηρία την ανθρωποφαγική επικράτηση ανάμεσα στους νέους παρίες και ως τερματισμό το οικονομικό όφελος κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Διότι, καλώς ή κακώς, όλα εκεί καταλήγουν. Ο συγγραφέας από τότε έβλεπε πως ο δρόμος του ολοκληρωτισμού φέρνει τη βίαιη αναδιάταξη των οικονομικών δυνάμεων.
Ο προπονητής
Πριν από λίγες μέρες ο Φίλιπ Κερ βρέθηκε στην Αθήνα για την προώθηση των νέων του βιβλίων. «Αναζητούσα τρόπους να αποδράσω για λίγο από την Ιστορία, αφήνοντας τον Μπέρνι Γκούντερ να ξεκουραστεί. Τώρα θέλω να ασχοληθώ με κάτι εντελώς σύγχρονο» μας είπε στην ολιγόλεπτη κουβέντα που είχαμε μαζί του. Διάλεξε ως αφηγηματικό φόντο το ποδόσφαιρο για αρκετούς λόγους. Οι δύο κύριοι είναι οι εξής: το ποδόσφαιρο, κατά τον Κερ, είναι προέκταση της κεντρικής πολιτικής μιας χώρας στο γρασίδι και, από την άλλη μεριά, υπάρχει το αναδυόμενο πρότυπο του προπονητή. «Στο νέο επικοινωνιακό περιβάλλον το οποίο ζούμε, ο προπονητής πόρρω απέχει από το να είναι το παλιό μαντρόσκυλο των πάγκων. Από την εποχή που ο Ζοζέ Μουρίνιο βρέθηκε στον πάγκο της Τσέλσι, το επάγγελμα απέκτησε μεγάλη αίγλη και άλλη κατεύθυνση. Πολλοί πιτσιρικάδες στη Βρετανία αλλά και παγκοσμίως θέλουν να γίνουν προπονητές. Ο προπονητής πια είναι ο τύπος που προσέχει το στυλ και αλλάζει ρόλους πλασάροντας τη δημόσια εικόνα του. Το κλειδί της επιχειρηματικής δραστηριότητας της ομάδας, η βιτρίνα. Αποτελεί ένα είδος συμβούλου και συμβόλου μαζί. Βρίσκεται στο επίκεντρο της ροής του χρήματος και φυσικά έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στους διαδρόμους της διαπλοκής» είπε στο «Βιβλιοδρόμιο» ο Φίλιπ Κερ. Κάπως έτσι και με μια επιπλέον διάσταση πατρικής φιγούρας είναι ο Σκοτ Μάνσον. Η ομάδα του, η Λόντον Σίτι, ανήκει σ’ έναν ανερχόμενο ρώσο ολιγάρχη. Aδιαφανείς επενδύσεις στην Αφρική, διακλαδιζόμενες εξωχώριες εταιρείες και αμοιβαία κεφάλαια υψηλού κινδύνου, η καθημερινότητά του. Κανόνες δεν υπάρχουν, όποιος προλάβει. Ο ανταγωνισμός, θανάσιμος.
Συμπεριφορές
Οσοι παρακολουθούν το έργο του συγγραφέα έχουν καταλάβει πως δεν αποκόπτει την κορυφή της οικονομικής πυραμίδας από την εκάστοτε κοινωνική της βάση. Η ποδοσφαιρική ομάδα στο «Χέρι του Θεού», δεύτερο βιβλίο της σειράς, εμφανίζεται ως μια κοινότητα πολυπολιτισμικής διεργασίας, της οποίας τα μέλη είναι αποδέκτες ενός πακτωλού χρημάτων και πιόνια ταυτόχρονα επιχειρηματικών σκοπιμοτήτων. Ενας χώρος όπου η επίδειξη του φανταχτερού συμβαδίζει με το ταλέντο και την παρασκηνιακή ίντριγκα. Παράλληλα είναι και μια δεξαμενή εθνικιστικών, θρησκευτικών και εξεγερσιακών συμβόλων που «τρέχουν» στην επικαιρότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο πανηγυρισμός ενός παίκτη αραβικής καταγωγής, με τα τέσσερα δάχτυλα τεντωμένα. Το σύμβολο των υποστηρικτών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και του πρώην προέδρου της Αιγύπτου Μοχάμεντ Μόρσι, «4Rabia». Οπαδικές συμπεριφορές επηρεασμένες από την έκσταση των εθνικών συμβόλων. Παράλληλα, όποιο πρόταγμα διεκδίκησης εκβάλλεται από τα μέσα μαζικής δικτύωσης ή τις κοινωνικές αναταραχές αναπαράγεται στο γήπεδο ως μιμητισμός. Η Λόντον Σίτι, λοιπόν, παίρνει μέρος στα προκριματικά του Τσάμπιονς Λιγκ για την περίοδο 2015-2016, στο Καραϊσκάκη, με τον Ολυμπιακό. Περιγράφεται ένα γήπεδο ζούγκλα, με έμφαση στην απουσία στοιχειώδους αστυνόμευσης. Αφήνονται υπονοούμενα ότι αυτό γίνεται ηθελημένα. Ξάφνου, το αστέρι της Λόντον καταρρέει αναίσθητο στο χορτάρι. Σπάνιο φυσικό αίτιο; Κάτι άλλο; Επειτα από λίγο, μια νεαρή Ρωσίδα βρίσκεται πνιγμένη στη Μαρίνα Ζέας. Λίγες ώρες πριν, είχε επισκεφθεί το δωμάτιο του νεκρού ποδοσφαιριστή. Τουλάχιστον έτσι λένε οι φήμες και η Ελληνική Αστυνομία. Λόγω αυτών των δυσάρεστων περιστατικών, η ομάδα υποχρεώνεται να παραμείνει εντός Αττικής. Εως ότου ξεκαθαρίσει κάπως η κατάσταση.

«Πάντα θα βρειςκακούς χούλιγκαν»

«…Πρέπει όμως να θυμάσαι ότι οι μισοί κάτω των τριάντα στην Ελλάδα είναι άνεργοι και εκεί που υπάρχει τέτοια μαζική ανεργία, πάντα θα βρεις κακούς χούλιγκαν. Οπως και στη Γερμανία της Βαϊμάρης. Οπως και στη Νότια Αμερική. Και επιπλέον θα βρεις στημένα παιχνίδια, γιατί υπάρχει η μαφία. Είναι δύσκολο να είσαι τίμιος άνθρωπος του αθλητισμού στην Ελλάδα, Σκοτ. Και αν σου πάρουν συνέντευξη από καμιά εφημερίδα, να θυμάσαι να κρατήσεις το στόμα σου κλειστό. Επειδή οι άνθρωποι που μιλάνε γι’ αυτά τα πράγματα βρίσκουν τον μπελά τους…».

(απόσπασμα από το βιβλίο)

Η μάταιη ελπίδατου κουρέματος χρέους

Ο Φίλιπ Κερ εισέρχεται δυναμικά στο ναρκοπέδιο της επταετούς ελληνικής κρίσης. Μιλά για την παρατεταμένη ανεργία και την τυφλή βία που σιγοβράζει στα σωθικά της. Υπογραμμίζει την εγκατάλειψη της πόλης. Στηλιτεύει τις αδηφάγους αγορές, που έχουν εξελιχθεί σε πολύπλοκα εργαλεία χρεοκοπίας. Παρατηρεί τη διόγκωση της γραφειοκρατίας. Την πρωτόγνωρη έλλειψη εμπιστοσύνης σε βασικούς θεσμικούς πυλώνες. Κάνει και το σχόλιο πως ίσως η χώρα να ζούσε πάνω από τις δυνατότητές της. Μιλάει για τη συνεχή λήψη μέτρων με τη μάταιη ελπίδα του κουρέματος χρέους. Ολα τα παραπάνω εκφράζονται μέσα από δηλώσεις του Σκοτ Μάνσον και των παικτών. Η παρατήρηση που έχουμε να κάνουμε εδώ είναι πως ο Φίλιπ Κερ μεταφέρει έναν μέσο όρο απόψεων ένθεν κακείθεν, που ακούστηκαν στην Ευρώπη και τη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Μέσα από το βιβλίο εξάγεται το συμπέρασμα πως ο συγγραφέας τοποθετείται κάπου στη μέση. Ο ίδιος μας είπε: «Ο γερμανικός συγκεντρωτισμός και η συνεχιζόμενη λιτότητα δημιουργούν πολλά προβλήματα σ’ ένα έτσι κι αλλιώς αδύναμο οικοδόμημα (ΕΕ), αλλά υπάρχει και ένα μεγάλο ζήτημα που αφορά αποκλειστικά τις οικονομικές τρύπες του κάθε κράτους ξεχωριστά. Είμαστε σ’ ένα κλειστό σύστημα οικονομικής κυρίως εξάρτησης, όπου οι ασθενέστεροι κρίκοι του τρώνε τις σάρκες τους».

Ενα αστυνομικό μυθιστόρημα με επιχειρηματικό πνεύμα. Παίρνει από το ποδόσφαιρο τα περισσότερα συστατικά των μυστικών διαβουλεύσεων, που λαμβάνουν χώρα πίσω από κλειστές πόρτες, και τα απλώνει πάνω στην κοινωνική πληβειοποίηση των ημερών μας. Αν και διαβάζεται ευχάριστα, «Το χέρι του Θεού» ίσως κάνει να τσινήσουν όσοι οπαδοί δεν θέλουν να δουν πέρα από τη μύτη τους.

Philip Kerr

Το χέρι

του Θεού

Μτφ. Γιώργος Μαραγκός

Εκδ. Κέδρος, 2016, σελ. 432

Τιμή 16,60 ευρώ

Τελευταία Νέα