Θηλιά στον λαιμό…

Ενα κορίτσι κάνει κούνια. Ενας βασιλιάς αναλογίζεται την τραγωδία που προκάλεσε καθισμένος σε αυτή την ίδια κούνια. Ενδιαμέσως, τα σχοινιά απ’ όπου κρεμόταν η κούνια έγιναν θηλιές, θηλιές θανάτου. Αυτό είναι το κεντρικό στοιχείο του ξύλινου σκηνικού της «Αντιγόνης» του Σοφοκλή που παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου ο Στάθης Λιβαθινός με το Εθνικό Θέατρο –σε σύμπραξη με το ΚΘΒΕ και τον ΘΟΚ. Και με το βλέμμα πάνω στο παιδί που οι μεγάλοι οδηγούν στον θάνατο διάβασε την εκδοχή του για την τραγωδία.

Ενα από τα κορυφαία έργα του αρχαίου δράματος, η «Αντιγόνη» (441 π.Χ.) φέρνει αντιμέτωπους τους νόμους του κράτους με τους νόμους της ηθικής, μια σύγκρουση που φθάνει στα άκρα καθώς Κρέων και Αντιγόνη διατηρούν το απόλυτο των απόψεών τους. Τραγικά πρόσωπα και οι δύο, όσο και όλοι εκείνοι που βρίσκονται στο περιβάλλον τους, ακολουθούν τη μοίρα τους. Τα δύο νεκρά αδέλφια της υπόκεινται για την ταφή τους στην εξουσία του Κρέοντα, ο οποίος έχει διατάξει να παραμείνει άταφος ο Πολυνείκης που πολέμησε ενάντια στην πατρίδα του και να ταφεί, με όλες τις τιμές, ο Ετεοκλής. Η Αντιγόνη αρνείται να υποταχθεί και αποφασίζει να θάψει τον αδελφό της, αψηφώντας τους νόμους. Συλλαμβάνεται, οδηγείται ενώπιόν του και εκείνος με τη σειρά του την καταδικάζει σε θάνατο. Αμετάπειστος, παρά τις παρεμβάσεις, ακόμη και του ίδιου του γιου, του Αίμονα, ο οποίος ετοιμάζεται να παντρευτεί την Αντιγόνη, διατάζει να ταφεί ζωντανή σε μια σπηλιά.

Ο μάντης Τειρεσίας παρεμβαίνει και προβλέπει τα δεινά που έπονται. Ο Κρέων τελικά υπαναχωρεί αλλά το κακό έχει ήδη συμβεί. Η Αντιγόνη έχει απαγχονιστεί μέσα στη φυλακή, στο πλάι της ο Αίμονας έχει αυτοκτονήσει και ως αποτέλεσμα η γυναίκα του Κρέοντα, η Ευρυδίκη, αυτοκτονεί επίσης, μην μπορώντας να αντέξει τον θάνατο του γιου της.

O Στάθης Λιβαθινός αντιμετώπισε τη σοφόκλεια τραγωδία εστιάζοντας στο χάσμα γενεών και ηλικιών, στο χάσμα που ανοίγεται ανάμεσα στο παλιό και στο καινούργιο, στο νέο και στο γερασμένο. Είδε την Αντιγόνη σαν ένα παιδί, το παιδί μιας χαμένης γενιάς που βιώνει τον χαμό του, κι αυτή είναι η τιμωρία της σύγχρονης εποχής.

Με οδηγό τη μετάφραση του Δημήτρη Μαρωνίτη, με έναν λόγο ξεκάθαρο, σύγχρονο και σαφή, ο σκηνοθέτης επέλεξε να ερμηνεύσει την τραγική ηρωίδα μια νέα ηθοποιός (Αναστασία – Ραφαέλα Κονίδη) που σκηνικά δείχνει ακόμα νεότερη. Από τη μια η άποψη του σκηνοθέτη για την σχεδόν παιδική διάσταση της Αντιγόνης (που παίζει κούκλες με τις φίλες της / Χορός) και από την άλλη η έλλειψη εμπειρίας της ηθοποιού στέρησαν από το αποτέλεσμα τη δύναμή του. Δύσκολο να πείσει ότι αρθρώνει λόγο ισχυρό απέναντι στην εξουσία που εκφράζει ο Κρέων ένα κοριτσάκι –κι ας προσπάθησε πολύ η νεαρή ηθοποιός.

Ο Δημήτρης Λιγνάδης έχει και το βάρος και το κύρος ώστε να ερμηνεύσει το απόλυτο του Κρέοντα και να τον ακολουθήσει στην καταστροφική διαδρομή του.

Η Μπέτυ Αρβανίτη απέδειξε ότι φέρει μέσα της το αρχαίο δράμα, δίνοντας έναν πλήρη και λιτό Τειρεσία. Θετική η παρουσία του Αίμονα –του νεαρού Βασίλη Μαγουλιώτη. Εξοχος ο Αντώνης Κατσαρής.