Η επικαιρότητα, αυτές τις μέρες, διακινείται με εικόνες. Ακόμη και με πίξελ –όπως αυτές από τη σφαγή στο Μπατακλάν –που χωρίς να δείχνουν κάτι φανερώνουν πολλά. Κι άλλες εικόνες. Το λιντσάρισμα, στο όνομα του Αλλάχ, των τούρκων στρατιωτών από τον αφιονισμένο αρσενικό όχλο, το σήμα της νίκης πάνω από τα ματωμένα τους πρόσωπα ή στοιβαγμένοι, γυμνοί και γονατιστοί, με τα χέρια δεμένα, σαν κοτόπουλα στο κρεοπωλείο. Τοπία μιας διαδρομής που σε πάει πίσω, στη διαστρέβλωση των βασικών ενστίκτων με επιταχυντή τον φανατισμό (μια εκτροχιασμένη μετάλλαξη του λαϊκισμού) που μόνο τον μεγάλο εχθρό μπορεί να διακρίνει. Και να τραφεί από τον αφανισμό του.

Σκεφτόμουν –γιατί μόνο για προσωπικές σκέψεις ενδείκνυνται οι συνθήκες καθώς ο ιστορικός χρόνος είναι ακόμη μετέωρος –ποια θα μπορούσε να είναι η κοινή συνιστώσα του μίσους, του αυταρχισμού, της μισαλλοδοξίας. Μετά διάβασα ότι τούρκος ιμάμης στην κηδεία θύματος του παρ’ ολίγον πραξικοπήματος αναφώνησε «Μακάρι ο Αλλάχ να μας προστατεύσει από τη μοχθηρία των μορφωμένων». Και αναλογίστηκα τον ασυνάρτητο λόγο του Ερντογάν, θυμήθηκα τα κακοποιημένα ελληνικά του Παπαδόπουλου, το παιδαριώδες λανγκάζ των δικτατόρων γενικά. Ομως ο Γκέμπελς ήταν από τους μεγαλύτερους διανοούμενους της εποχής του. Αρα η μόρφωση και η γνώση δεν προστατεύουν τον πολιτικό, κοινωνικό και ηθικό πολιτισμό. Μήπως όμως η μόρφωση δεν έχει να κάνει με το τι ξέρεις αλλά με το τι θέλεις να μάθεις; Εξάλλου πολύ πριν ασχοληθεί με τη γνώση ο θείος Ζίγκμουντ, ο θείος Σωκράτης είχε πει (με δικά μου λόγια) ότι όταν κατέκτησε τη γνώση κατάλαβε ότι δεν ήξερε την τύφλα του.