«Ανησυχία» είναι η λέξη που ακούγεται συχνότερα από κάθε άλλη στις δηλώσεις, αναλύσεις και εκτιμήσεις για την Τουρκία. Ανησυχία για τη δραματική διολίσθηση της Τουρκίας σε ένα απολυταρχικό καθεστώς. Ανησυχία για τις επιπτώσεις στις σχέσεις με την ΕΕ και την τύχη της συμφωνίας για το Προσφυγικό. Ανησυχία για τη μεταφορά της βίας οπαδών του Ερντογάν εναντίον των επικριτών του και στους δρόμους των γερμανικών πόλεων όπου ζουν τρία εκατομμύρια πολίτες τουρκικής καταγωγής.

Η ανησυχία είναι όχι μόνο δικαιολογημένη, αλλά και επιβεβλημένη. Οι εξελίξεις της τελευταίας εβδομάδας στην Τουρκία ανατρέπουν όλες τις σταθερές που καθόριζαν μέχρι τώρα τις σχέσεις της Τουρκίας με τους γείτονές της, την ΕΕ, τη Δύση.

Επισήμως το Βερολίνο κρατά χαμηλούς τόνους. Ο υπουργός Εξωτερικών Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγερ κάλεσε τον Ερντογάν να άρει το ταχύτερο δυνατόν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που κήρυξε στην Τουρκία, να μη διατηρηθεί παρά για το «απολύτως απαραίτητο» χρονικό διάστημα. Και η Ανγκελα Μέρκελ διαπίστωνε στα μέσα της εβδομάδας ότι δεν έχει ενδείξεις για αλλαγή στάσης της Αγκυρας στη συμφωνία για το Προσφυγικό. Η ανάλυση του επιτελείου της είναι ότι η συμφωνία υπηρετεί και το συμφέρον της Τουρκίας –τα έξι δισ. ευρώ της ευρωπαϊκής βοήθειας για τους πρόσφυγες από τη Συρία δεν είναι ευκαταφρόνητο ποσό.

Η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας που ήταν σύλληψη της Μέρκελ αμφισβητείται πλέον στον πυρήνα της. Η βασική της ιδέα –για κάθε πρόσφυγα που φτάνει στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου και παίρνει πίσω η Τουρκία, θα παίρνει η ΕΕ έναν πρόσφυγα απευθείας από την Τουρκία –δεν θα μπορεί να κρατηθεί για πολύ. Πώς θα θεωρείται πλέον η Τουρκία ασφαλής χώρα για πρόσφυγες όταν η ίδια θα παράγει πρόσφυγες με το όργιο βίας που έχει εξαπολύσει το καθεστώς Ερντογάν; Η ΕΕ πρέπει να προχωρήσει σε μεταφορά προσφύγων απευθείας από τη Συρία, προτείνει η ευρωβουλευτής των Πρασίνων Ρεμπέκα Χαρμς. Η επανεξέταση της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας θα καταστεί σύντομα επιβεβλημένη.

Αλλά τι θα σημαίνει η αναθεώρηση της συμφωνίας για το Προσφυγικό –την ακύρωσή της ζητά η κοινοβουλευτική ηγέτις της Αριστεράς Σάρα Βάγκενκνεχτ –για τη νατοϊκή αποστολή στο Αιγαίο; Η αποστολή αυτή ήταν επίσης ιδέα της Μέρκελ με σκοπό, για πρώτη φορά και σε πρακτικό επίπεδο, την αναβάθμιση των ελληνοτουρκικών συνόρων στο Αιγαίο σε εξωτερικά σύνορα της ΕΕ που χρήζουν φύλαξης από την ίδια την ΕΕ. Η νατοϊκή αποστολή, υπό γερμανική διοίκηση, δεν πρόκειται να εμπλακεί σε τυχόν θερμό επεισόδιο μεταξύ Τουρκίας – Ελλάδας. Αλλά η παρουσία της στο Ανατολικό Αιγαίο εστιάζει και το ενδιαφέρον –γερμανικό, ευρωπαϊκό, νατοϊκό –στην ευαίσθητη αυτή περιοχή και αυτό μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά.

Ο Ερντογάν έβαλε στον πάγο την Τουρκία, ταυτόχρονα και τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ. Ενδεχόμενη επαναφορά της θανατικής ποινής θα σημάνει τερματισμό των διαπραγματεύσεων, διαβεβαίωσε ο εκπρόσωπος της Μέρκελ. Η απελευθέρωση της βίζας για τους Τούρκους δεν πρόκειται να δοθεί καθώς συνδέεται άμεσα με την άρση του αντιτρομοκρατικού νόμου του Ερντογάν που ζητά η ΕΕ. Είναι παρωνυχίδα μπροστά στα μέτρα καταστολής που στο μεταξύ πήρε. Αλλά η πλήρης διακοπή των διαπραγματεύσεων δεν συμφέρει τον Ερντογάν, λένε γερμανοί αναλυτές, θα υποβάθμιζε και την αξιολόγηση της Τουρκίας με πρόσθετες αρνητικές επιπτώσεις για την τουρκική οικονομία, στην ανάπτυξη της οποίας στήριξε ο Ερντογάν και την πολιτική του επιτυχία.

Το «τουρκικό ζήτημα». Ο υπουργός Εσωτερικών Τόμας ντε Μεζιέρ προειδοποιούσε την Πέμπτη ότι «δεν πρέπει οι τουρκικές διενέξεις βίας να μεταφερθούν στους δρόμους της Γερμανίας». Οι εξελίξεις τον προσπέρασαν ήδη. «Το κυνήγι έχει ξεκινήσει και στη Γερμανία» λέει ο Ερκάν Καρακογιούν που εκπροσωπεί το κίνημα Γκιουλέν με 150.000 μέλη στη Γερμανία. Οπαδοί του Ερντογάν καταστρέφουν γραφεία του κινήματος και καταστήματα τούρκων αντιπάλων τους. Ο Καρακογιούν ζήτησε προστασία από την αστυνομία μετά τις απειλές κατά της ζωής του, ενώ πέντε τουρκικής καταγωγής τοπικοί βουλευτές στη Βόρεια Ρηνανία – Βεστφαλία σε κοινή επιστολή τους διαπιστώνουν με ανησυχία «ρήγμα στην τουρκική κοινότητα» στη Γερμανία. «Καθοδηγούμενοι από την Αγκυρα οπαδοί του Ερντογάν στη Γερμανία, που εκφοβίζουν πολιτικούς αντιπάλους, συνιστούν σοβαρό πρόβλημα εσωτερικής ασφάλειας της Γερμανίας» εκτίμησε ο εκπρόσωπος των Χριστιανοκοινωνιστών βουλευτών της Μπούντεσταγκ Μίχαελ Φρίζερ. «Δεν διαφέρουν σε τίποτα από το γερμανικό PEGIDA (σ.σ. αντιισλαμικό ρατσιστικό κίνημα), σημείωσε ο τουρκικής καταγωγής πρόεδρος των Πρασίνων Τζεμ Ετζντεμιρ. Χρειάζεται, λέει, «ένα καθαρό μήνυμα: STOP».

Στη διαχείριση της τουρκικής κρίσης η Μέρκελ και η γερμανική κυβέρνηση ακολουθούν μέχρι τώρα γραμμή κατευνασμού. Το ερώτημα είναι: για πόσο; «Το πείραμα “τουρκική δημοκρατία” για τον ορατό ορίζοντα έχει αποτύχει» διαπιστώνει ο Πράσινος πρόεδρος Εντζντεμιρ. Επ’ αυτού ο Ερντογάν δεν αφήνει καμία αμφιβολία.

Τελευταία Νέα