Στην Πλατεία Ταξίμ, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι υπάκουσαν χθες σε κάλεσμα του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) και διαδήλωσαν εναντίον της απόπειρας πραξικοπήματος και οποιασδήποτε απόπειρας να καταλυθεί η δημοκρατία. Την ίδια ώρα, στο Λονδίνο, η Διεθνής Αμνηστία ανακοίνωνε ότι έχει αξιόπιστες ενδείξεις πως πολλοί απ’ όσους έχουν συλληφθεί μετά την εκδήλωση του αποτυχημένου πραξικοπήματος έχουν πέσει θύματα βασανισμού, κακοποίησης, ακόμη και βιασμού, σε επίσημα και ανεπίσημα κέντρα κράτησης σε όλη τη χώρα.
Οπως είπε ο ίδιος ο πρόεδρος Ερντογάν το βράδυ του Σαββάτου, τις τελευταίες ημέρες έχουν συλληφθεί συνολικά 13.165 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων 8.838 στρατιώτες, 2.101 δικαστές, 1.485 αστυνομικοί και 689 άμαχοι. Ανάμεσα στους συλληφθέντες είναι κι ένας ανιψιός του Φετουλάχ Γκιουλέν, του ανθρώπου που σύμφωνα με τον Ερντογάν είναι πίσω από το πραξικόπημα. Πρόκειται για τον Μουχάμεντ Σαΐτ Γκιουλέν, ο οποίος συνελήφθη στο Ερζερούμ και θα μεταφερθεί στην Αγκυρα για ανάκριση. Συνελήφθη επίσης ο Χαλίς Χαντζί, δεξί χέρι του ιεροκήρυκα, ο οποίος εισήλθε στο τουρκικό έδαφος δύο ημέρες πριν από την απόπειρα πραξικοπήματος.
Πολλές ευρωπαϊκές χώρες και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εκφράσει τις ανησυχίες τους για αυτό το κύμα καταστολής και έχουν ζητήσει από την τουρκική κυβέρνηση να σεβαστεί το κράτος δικαίου. Αλλά η εικόνα που περιγράφουν δικηγόροι και γιατροί στη Διεθνή Αμνηστία είναι ζοφερή. Μια δικηγόρος στο δικαστήριο Τσαγκλαγιάν της Κωνσταντινούπολης περιέγραψε πώς ένας κρατούμενος προσπάθησε να πηδήξει από τον έκτο όροφο. Αλλοι καταγγέλλουν ότι στους κρατούμενους δεν χορηγούνται νερό, τροφή και ιατρική περίθαλψη. Τα σοβαρότερα βασανιστήρια, περιλαμβανομένων βιασμών, γίνονται σε ανώτερα στελέχη του στρατού.
Η κυβέρνηση διαψεύδει φυσικά τα πάντα. Και το κλίμα στην Πλατεία Ταξίμ ήταν χθες ενωτικό. Παρόντες δεν ήταν μόνο οπαδοί της αντιπολίτευσης αλλά και της κυβέρνησης, η κρατική τηλεόραση μετέδωσε άλλωστε απευθείας στιγμιότυπα από τη συγκέντρωση. «Η απόπειρα πραξικοπήματος έγινε εναντίον του δημοκρατικού, κοσμικού, κοινωνικού κράτους, το οποίο διέπεται από κανόνες δικαίου» διεκήρυξε στην ομιλία του ο αρχηγός τoυ CHP Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Ο ομιλητής δεν επέκρινε ευθέως τον Ερντογάν για το πογκρόμ που έχει εξαπολύσει, επεσήμανε όμως τη σημασία της ελευθερίας του Τύπου και τους κινδύνους της δικτατορίας και του αυταρχισμού.
Κρούσματα αυταρχισμού. Και τέτοια κρούσματα υπήρξαν πολλά το Σαββατοκύριακο. Στο πρώτο διάταγμα που εξέδωσε μετά την κήρυξη της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ο Ερντογάν ανακοίνωσε το κλείσιμο χιλιάδων ιδιωτικών σχολείων, φιλανθρωπικών οργανώσεων, συνδικάτων, πανεπιστημίων και άλλων οργανισμών. Ο λόγος είναι πάντα ο ίδιος: διασυνδέσεις με το κίνημα του Γκιουλέν. Ο τούρκος πρόεδρος αποφάσισε επίσης την παράταση της κράτησης υπόπτων από 4 σε 30 ημέρες. Επιπλέον, η ετήσια συνεδρίαση του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου θα πραγματοποιηθεί νωρίτερα, την ερχόμενη Πέμπτη, και μάλιστα στο προεδρικό μέγαρο, όχι στο αρχηγείο του Γενικού Επιτελείου όπως συνήθως.
«Η μάχη μεταξύ Ερντογάν και Γκιουλέν δεν έχει σχέση με ιδεολογίες, γιατί η ιδεολογία τους είναι η ίδια» λέει στο πρακτορείο Ρόιτερ ένας τούρκος αναλυτής που ζήτησε να διατηρηθεί η ανωνυμία του. «Και οι δύο θέλουν να μετατρέψουν την Τουρκία σε μια συντηρητική ισλαμική κοινωνία. Η συμμαχία τους έσπασε λόγω διαφωνιών για τον καταμερισμό των εξουσιών».
