Στο υπουργείο Οικονομικών τις τελευταίες ημέρες κρατούσαν την ανάσα τους. Το στοίχημα αναφορικά με τις εισπράξεις εσόδων τον Ιούλιο θεωρούνταν καθοριστικό. Ο πήχης είχε μπει πολύ ψηλά, με φόντο το τσουνάμι επιβαρύνσεων σε άμεσους και έμμεσους φόρους που έχει προηγηθεί και τις προσδοκίες πληρωμών 1,2 δισ. ευρώ μόνο από την πρώτη δόση των εκκαθαριστικών του φόρου εισοδήματος.

Τα πρώτα στοιχεία ήταν ένα ισχυρό σοκ. Εδειξαν υστέρηση των καθαρών εσόδων κατά 513 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο, καθώς οι εισπράξεις είχαν προϋπολογιστεί στα 5,367 δισ. ευρώ και τελικά διαμορφώθηκαν σε 4,854 δισ. ευρώ.

Αν ήταν ένας οποιοσδήποτε άλλος Ιούλιος του παρελθόντος, το σοκ της υστέρησης θα ήταν μικρότερο. Με τον αυτόματο κόφτη μισθών και συντάξεων όμως να αποτελεί νόμο του κράτους, η εικόνα είναι τελείως διαφορετική. Αν δεν γυρίσει η παρτίδα των εσόδων τούς επόμενους μήνες και οι επιδόσεις του Ιουλίου αποδειχθούν μη συγκυριακές, το καμπανάκι μπορεί σύντομα να μετουσιωθεί σε εφιάλτη.

Επί του παρόντος, το μόνο συγκυριακό στοιχείο θεωρείται η απλοχεριά της ΓΓΔΕ στις επιστροφές φόρων. Τον Ιούλιο έφτασαν τα 388 εκατ. ευρώ έναντι στόχου 208 εκατ. ευρώ.

Οι αυξημένες επιστροφές εξηγούν την υστέρηση του Ιουλίου κατά 180 εκατ. ευρώ. Ακόμα και μετά την αφαίρεσή τους, όμως, προκύπτει απώλεια στόχου κατά 333 εκατ. ευρώ. Αρμόδιες πηγές δείχνουν για το μεγαλύτερο μέρος της υστέρησης στην κατεύθυνση των τελωνειακών εσόδων, σημειώνοντας ότι οι εισπράξεις των Εφοριών πήγαν σχετικά καλά.

Η κατρακύλα των εσόδων του Ιουλίου έχει δύο ακόμα χαρακτηριστικά, τα οποία δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητα και αναδεικνύονται κατά τη σύγκριση με τις επιδόσεις του Ιουλίου του 2014 και του 2015.

Τον Ιούλιο του 2014, οι εισπράξεις καθαρών εσόδων ήταν 5,595 δισ. ευρώ. Δύο χρόνια νωρίτερα δηλαδή και χωρίς να έχουν μεσολαβήσει οι αλλεπάλληλες αυξήσεις φόρων σε ό,τι… κινείται, το υπουργείο Οικονομικών είχε εισπράξει 741 εκατ. ευρώ παραπάνω. Ακόμα όμως και η σύγκριση με τις περσινές επιδόσεις δείχνει ότι τον φετινό Ιούλιο κάτι πήγε πολύ στραβά. Πέρυσι, με το σοκ των capital controls νωπό και πολλούς φορολογουμένους –η αλήθεια είναι –να πληρώνουν φόρους σε μια προσπάθεια να γλιτώσουν από ενδεχόμενο κούρεμα καταθέσεων, τα καθαρά έσοδα είχαν διαμορφωθεί σε 5,029 δισ. ευρώ ή 175 εκατ. ευρώ περισσότερα σε σχέση με φέτος. Χωρίς να έχει αυξηθεί ο ΦΠΑ από το 23% στο 24%, χωρίς να έχουν καταργηθεί οι εκπτώσεις στα νησιά, χωρίς να έχουν μεσολαβήσει μαζικές μετατάξεις προϊόντων από τους χαμηλότερους συντελεστές στους υψηλότερους, χωρίς να έχουν αυξηθεί οι προκαταβολές φόρου εισοδήματος, χωρίς καλά καλά να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία εκκαθάρισης των φορολογικών δηλώσεων.

Τα αποτελέσματα του φετινού Ιουλίου ενδέχεται να αποδειχθούν καθοριστικά. Το μόνο ευτύχημα, προς το παρόν, είναι ότι στο επτάμηνο τα καθαρά έσοδα συντηρούνται πάνω από τον στόχο. Εκεί που στο εξάμηνο όμως ήταν παραπανίσια κατά περίπου 800 εκατ. ευρώ, μέσα σε έναν μήνα η καβάτζα συρρικνώθηκε στα 260 εκατ. ευρώ, ενώ τους επόμενους μήνες ακολουθεί ο εφιάλτης του ΕΝΦΙΑ.

Στο μέτωπο των εισπράξεων, τα περιθώρια είναι στενά και προδιαγράφονται από τις συνθήκες υπερφορολόγησης και εκτίναξης των ληξιπρόθεσμων χρεών. Στο μέτωπο των δαπανών, τα όποια περιθώρια αναζητούνται. Με απόφαση του γενικού γραμματέα Δημοσιονομικής Πολιτικής Φραγκίσκου Κουτεντάκη, συγκροτείται ειδική επιτροπή η οποία θα αναζητήσει τα περιθώρια περικοπών στις δαπάνες των υπουργείων Οικονομικών, Οικονομίας, Πολιτισμού και Αθλητισμού, συντάσσοντας ένα πιλοτικό spending review το οποίο σταδιακά σχεδιάζεται να επεκταθεί σε όλα τα υπουργεία.