Η πρώτη κίνηση που κάνουν τα νεογέννητα όταν βρεθούν στην αγκαλιά της μητέρας τους είναι να αναζητήσουν το στήθος της. Ενστικτό επιβίωσης; Ανάγκη για επαφή; Οι ειδικοί απαντούν θετικά και στα δύο. Και προσθέτουν ότι τα βρέφη είναι σοφά, καθώς λίγα μόλις λεπτά μετά τον τοκετό αναζητούν το ισχυρότερο «φάρμακο» για την ύπαρξή τους.

Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι το μητρικό γάλα είναι ανώτερο της τροφής: είναι ένας ζωντανός ιστός με πολλούς αμυντικούς παράγοντες. Συνεπώς προσφέρει στο μωρό συνεχή προστασία από λοιμώξεις όταν ο οργανισμός του δεν μπορεί να προστατευτεί από μόνος του.

Η σωστή του αναλογία σε ενέργεια, πρωτεΐνες, βιταμίνες, νερό και άλλα διατροφικά στοιχεία, απαραίτητα για ένα μωρό κατά τους πρώτους έξι μήνες, αποδεικνύει ότι το μητρικό γάλα είναι μοναδικό.

Και την παραδοχή αυτή φαίνεται να υιοθετούν ολοένα και περισσότερες Ελληνίδες, οι οποίες «οπλίζονται» με τις απαραίτητες γνώσεις αλλά και την κατάλληλη υποστήριξη ώστε να προσφέρουν σε εκείνες και τα μωρά τους ένα δώρο της φύσης.

«Εμπειρικά διαπιστώνουμε ότι τα ποσοστά θηλασμού είναι αρκετά υψηλότερα σε σχέση με το παρελθόν» σημειώνει στα «ΝΕΑ» ο διευθυντής του Νεογνολογικού Τμήματος του Γενικού Νοσοκομείου – Μαιευτηρίου Ελενα Βενιζέλου και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Μητρικού Θηλασμού, Γιώργος Λιόσης.

Υποστηρικτικός μηχανισμός

στα περισσότερα μαιευτήρια

Στη λίστα με τις θετικές εξελίξεις οι οποίες βοήθησαν δυναμικά στην προώθηση του μητρικού θηλασμού στη χώρα μας είναι και ο υποστηρικτικός μηχανισμός που έχει οργανωθεί στην πλειονότητα των μαιευτηρίων (δημόσια και ιδιωτικά), όπου έμπειρες μαίες μυούν τις νέες μητέρες στην τέχνη του θηλασμού.

«Ηδη κάποια νοσοκομεία, όπως είναι το Ελενα και το Αττικόν, φέρουν τον τίτλο “Φιλικά για το βρέφος” –έχουν λάβει δηλαδή πιστοποίηση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τη UNICEF για τον μητρικό θηλασμό. Το 2014 ανάλογη πιστοποίηση έλαβε και το ιδιωτικό μαιευτήριο Μητέρα, ενώ στη λίστα προστέθηκε φέτος και το πανεπιστημιακό νοσοκομείο Αρεταίειο » συμπληρώνει ο Γιώργος Λιόσης.

Ακόμη όμως και εκείνα που δεν έχουν λάβει αντίστοιχο «έπαινο» από τον ΠΟΥ και τη UNICEF φαίνεται να ακολουθούν τις νέες τάσεις –όπως είναι για παράδειγμα η επιλογή 24ωρης παραμονής του βρέφους στο ίδιο δωμάτιο με τη μητέρα του (rooming in) –ικανοποιώντας τα αιτήματα του κινήματος του θηλασμού που φαίνεται να φουντώνει και στη χώρα μας.

Σήμερα, περίπου 45.000 μέλη απ’ όλες τις γωνιές της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού απαρτίζουν το Πανελλήνιο Δίκτυο Εθελοντικών Ομάδων Υποστήριξης Μητρικού Θηλασμού και Μητρότητας. Μόνο στην ομάδα της Αθήνας συμμετέχουν περίπου 15.500 μέλη, ενώ στη Θεσσαλονίκη φτάνουν τα 7.500.

Πρόκειται για μητέρες οι οποίες θήλαζαν αλλά, καθώς αντιμετώπιζαν δυσκολίες, δεν ήξεραν πού να απευθυνθούν. Κάπως έτσι ξεκίνησαν να επικοινωνούν μεταξύ τους, με στόχο την αλληλοϋποστήριξη σε αυτή την ξεχασμένη τέχνη του θηλασμού. Κάποια στιγμή επεδίωξαν να συναντηθούν και κάπως έτσι δημιουργήθηκαν στη χώρα μας οι κατά τόπους εθελοντικές ομάδες.

Δειλά δειλά ο πρώτος ταυτόχρονος θηλασμός πραγματοποιήθηκε το 2010 και δύο χρόνια αργότερα πήρε την τελική μορφή με την οποία παρουσιάζεται πλέον κάθε χρόνο.

Οπως επισημαίνει η Βίκυ Σκορδαλού, διαχειρίστρια της ομάδας Θεσσαλονίκης, το Πανελλήνιο Δίκτυο δημιουργήθηκε με στόχο την «από μητέρα προς μητέρα» προώθηση, υποστήριξη, ενημέρωση, ενθάρρυνση και ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τον μητρικό θηλασμό. Από το Ναύπλιο, τα Δωδεκάνησα και τις Κυκλάδες μέχρι την Καρδίτσα, τη Βέροια και τον Εβρο, μεταφέρονται τα μυστικά του θηλασμού.

Δίκτυο με 45 ομάδες

μέσω του facebook

«Σήμερα στο δίκτυο ανήκουν πάνω από 45 ομάδες οι οποίες λειτουργούν μέσω του facebook. Στις ομάδες αυτές υπάρχουν έμπειρες θηλάζουσες γυναίκες και είναι στη διάθεση των μητέρων αυτών που, μέσω της ανταλλαγής εμπειριών και απόψεων, θέλουν να κατανοήσουν καλύτερα τη σημαντικότητα του μητρικού θηλασμού. Αλλωστε, ένα νεογέννητο μωρό έχει ανάγκη μόνο τρία πράγματα: τη ζεστασιά από την αγκαλιά της μαμάς του, την τροφή από το στήθος της και την ασφάλεια από την παρουσία της. Και με τον θηλασμό μπορεί να καλύψει και τα τρία» σημειώνει η Βίκυ Σκορδαλού.

Η ίδια θήλασε την κόρη της μέχρι και λίγο μετά τα τέσσερά της χρόνια. «Η σύγχρονη γυναίκα έχει κάνει μια στροφή. Πλέον, επιδιώκει και επιζητεί μια φυσική προσέγγιση σε ό,τι αφορά τη γέννα της και τον θηλασμό. Νομίζω έχει γίνει ευρέως γνωστό ότι ο θηλασμός είναι η φυσιολογική διατροφή του βρέφους. Η εικόνα του θηλασμού έχει γίνει πιο οικεία κι αυτό έχει βοηθήσει στη διάδοσή του».

Η κρίση εκτοπίζει

και τα μπιμπερό

Εναν αναπάντεχο σύμμαχο βρήκαν εκείνοι που έχουν αφιερωθεί στην προώθηση του μητρικού θηλασμού: η οικονομική κρίση φαίνεται να συμβάλλει σημαντικά στην απόφαση των νέων γονέων να απορρίψουν το μπιμπερό.

«Οπως προκύπτει από διεθνείς μελέτες, το ετήσιο κόστος για την αγορά βρεφικού γάλακτος αγγίζει τα 5.000-8.000 ευρώ, ανάλογα με τη χώρα. Πέρα όμως από την ελάφρυνση του οικογενειακού προϋπολογισμού, πρέπει κανείς να συνυπολογίσει και την εξοικονόμηση πόρων που προκύπτει από τη μείωση των λοιμώξεων –και άρα από το χαμηλότερο κόστος ιατροφαρμακευτικής και νοσηλευτικής φροντίδας –σε μωρά που θηλάζουν» τονίζει ο Γιώργος Λιόσης.

Πρόσφατη μελέτη που –συνυπογράφει ο Γιώργος Λιόσης –έδειξε ότι τα βρέφη που γεννιούνται με χαμηλό βάρος, αλλά θηλάζουν έως και τον όγδοο μήνα της ζωή τους, επισκέπτονται λιγότερες φορές τον παιδίατρο εξαιτίας ιογενών λοιμώξεων συγκριτικά με βρέφη που επίσης έχουν χαμηλό βάρος, αλλά σιτίζονται με τεχνητό γάλα.

Για να διαπιστώσει κανείς πόσο επωφελές είναι το µητρικό γάλα για τα μωρά, αρκεί να επισκεφθεί το Μαιευτήριο Ελενα. Εκεί διατηρείται από το 1947 τράπεζα μητρικού γάλακτος για τα πρόωρα µωρά. «Διατηρούµε σε βαθιά ψύξη το μητρικό γάλα που λαµβάνουµε από εθελόντριες μητέρες, το οποίο πρωτίστως ελέγχεται και έπειτα παστεριώνεται ώστε να µην υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης ασθενειών. Με αυτό τρέφουμε τα πρόωρα βρέφη ώστε να τα τροφοδοτήσουµε µε έναν μηχανισμό άμυνας κατά των λοιµώξεων» τονίζει ο Γιώργος Λιόσης.

Οι μελέτες που κλειδώνουν επιστημονικά τα οφέλη του μητρικού γάλακτος είναι πολλές. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ο θηλασμός έχει συσχετιστεί με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, διαβήτη, αλλεργιών και άσθματος στην παιδική και ενήλικη ζωή.

Μόλις πέρυσι στη μακρά λίστα των θετικών συμπεριλήφθηκε ακόμη ένα: αυξημένη νοημοσύνη και κατ’ επέκταση υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο και υψηλότερο εισόδημα περιλαμβάνονται στις ευεργετικές ιδιότητες του θηλασμού σε βάθος χρόνου, σύμφωνα με ευρείας κλίμακας έρευνα που δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση «Lancet Global Health».
Εως πότε πρέπει να θηλάζει μια γυναίκα το παιδί της

Η Εβδομάδα Μητρικού Θηλασμού εορτάζεται κάθε χρόνο από 1 έως και 7 Αυγούστου και προωθεί την ενθάρρυνση του μητρικού θηλασμού και τη βελτίωση της υγείας των βρεφών σε όλο τον κόσμο.

Στο πλαίσιο αυτό, ο ΠΟΥ επιμένει στον αποκλειστικό θηλασμό μέχρι το μωρό να γίνει 6 μηνών και στη συνέχεια μέχρι τα 2 έτη ή και περισσότερο σε συνδυασμό με τις συμπληρωματικές στερεές τροφές.

Τη συμβουλή των ειδικών φαίνεται να υιοθετούν ολοένα περισσότερες Ελληνίδες, όσο όμως ο θηλασμός κερδίζει έδαφος τόσο προβάλλεται και το αίτημα από τους φανατικούς για την επιμήκυνση του θηλασμού πέραν ακόμη και των δύο ετών. Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις το ζήτημα για το μέχρι πότε πρέπει μια γυναίκα να θηλάζει το παιδί της αναδεικνύεται συχνά σε σημείο σύγκρουσης.

Η ιατρική επιστήμη δεν έχει –προς το παρόν –απάντηση, με τον Γιώργο Λιόση να σημειώνει ότι δεν υπάρχουν μελέτες για τα οφέλη του μητρικού γάλακτος σε μεγαλύτερα παιδιά.

Μήπως όμως τα βοηθά στην ψυχική ανάπτυξή τους; «Ώς τα δύο χρόνια ο μητρικός θηλασμός βοηθά το παιδί να δεθεί συναισθηματικά με τη μητέρα του και να έχει ένα κέντρο σιγουριάς και ασφάλειας στη ζωή του. Μετά τα δύο χρόνια το παιδί περνάει σε μια άλλη φάση εξέλιξης, όπου αρχίζει η ανεξαρτησία του και αναπτύσσεται η ικανότητά του να εξερευνά τον κόσμο γύρω του. Ετσι ο θηλασμός μετά τα δύο έχει να κάνει περισσότερο με τις ανάγκες της μητέρας και λιγότερο με τις ανάγκες του παιδιού. Είναι μια απόφαση κατά κύριο λόγο της μητέρας» σημειώνει η ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια Λίζα Βάρβογλη.

Ερευνες που να καταγράφουν την επίδραση του θηλασμού στην ψυχοσύνθεση του παιδιού μεγαλύτερης ηλικίας επίσης δεν είναι διαθέσιμες. Ωστόσο, κάποιες κλινικές παρατηρήσεις, σύμφωνα με τη Λίζα Βάρβογλη, δείχνουν πως τα παιδιά που συνεχίζουν τον θηλασμό σε μεγαλύτερη ηλικία είναι πιο εξαρτημένα από τη μητέρα και δυσκολεύονται περισσότερο να μπουν στην ομάδα των συνομηλίκων, «ενώ μπορεί να έχουν μειωμένες ευκαιρίες να πειραματιστούν με το νέο και το διαφορετικό».