«Το θέμα σήμερα δεν είναι πως μας εκμεταλλεύονται οι εργοδότες, αλλά πως δεν μας εκμεταλλεύονται», μου έλεγε τις προάλλες πολύπειρος παράγοντας των κινημάτων. Οσο παράδοξη κι αν ακούγεται η παραπάνω φράση, σε μια χώρα όπως η Ελλάδα που η ανεργία πλησιάζει δυσθεώρητα ύψη, αρχίζεις να την επανεξετάζεις.

Ασφαλώς μεγάλα κομμάτια της παγκόσμιας εργατικής τάξης είναι περιττά πλέον για την αναπαραγωγή του κεφαλαίου, τόσο από την άποψη της παραγωγής όσο και της κατανάλωσης, εφόσον τα πιο μεγάλα κεφάλαια αναπαράγονται έξω από τον συνήθη κύκλο παραγωγή – κατανάλωση – επενδύσεις. Μικρό μόνο ποσοστό των παγκόσμιων κεφαλαίων επανεπενδύεται στην παραγωγή.

Και κάτι ακόμη: πέραν του ανησυχητικού φαινομένου της ανεργίας που καλπάζει, σου δίνεται η εντύπωση πως «δεν μας έχουν πια ανάγκη», όπως μου έλεγε στην ίδια συζήτηση άνεργος πολυπτυχιούχος που μαζεύει τα μπαγκάζια του για έξω.

Αυτή η πρωτόγνωρη κατάσταση –την οποία επιτείνει ο χαρακτήρας της ελληνικής αστικής τάξης –σπάει κάθε ερμηνευτικό εργαλείο της παλιάς κατάστασης και των παλιών βεβαιοτήτων. Βασικοί νόμοι της καπιταλιστικής αναπαραγωγής όπως η αξία, τίθενται σε κλονισμό λόγω της νεοφιλελεύθερης επέλασης.

Οχι τυχαία και όλες οι παράγωγες διαδικασίες της εργασίας μοιάζει να αφορούν άλλες κοινωνίες. Σωματεία που απλώς βλέπουν τα τρένα να περνούν. Εργοδοτικές ενώσεις που φαίνεται να συσπειρώνονται με παλιούς όρους. Οχι τυχαία, ακόμη και οι συμφωνίες που θα έχουμε από φθινόπωρο και θα αφορούν τα εργασιακά, θα είναι απλώς υπενθύμιση του παλιού κύκλου ζωής με ολίγη από συμπίεση του εργατικού κόστους και λίγο πιο προωθημένη απορρύθμιση του παλιού προστατευτικού πλαισίου.

Κι όμως. Είδατε να γίνονται όλα τα παραπάνω κέντρο γόνιμης διαπάλης του σημερινού μας πολιτικού συστήματος; Η Αριστερά από τη μία, δίνει τη μάχη της υπεράσπισης της εργασίας, αλλά σήμερα η τελευταία αγνοείται. Η Κεντροδεξιά πάλι, φλερτάρει με την περαιτέρω συμπίεση του εργατικού κόστους ως όρου για επενδύσεις, λες και το φθηνό εργατικό κόστος από μόνο του αποτελεί προωθητική αναπτυξιακή δύναμη.

Την ίδια ώρα που οι παλιές δυνάμεις διεκδικούν να υπερασπιστούν το ελάχιστο εργασιακό πλήθος (έστω και το επισφαλές), το μείζον πλήθος δεν αποτελεί δείκτη για καμία δημοσκόπηση ή μέτρηση των κομματικών εργαστηρίων.

Κι όμως, ακόμη και σήμερα, αυτό το πρώτο πλήθος παραμένει καθοριστικό για τις πολιτικές διεργασίες και την αναπαραγωγή του πολιτικού προσωπικού. Ενοποιητικό παραμένει το ευρώ και η χρηματοπιστωτική «ησυχία», προσφέροντας και προσωρινή ευστάθεια στο κοινωνικό σώμα. Οι εξελίξεις στις ιταλικές τράπεζες και η ίδια η καταστροφική αρχιτεκτονική της Ευρωπαϊκής Ενωσης ενδέχεται να αλλάξουν το μείγμα.