Ανοίγει παράθυρο στην κοινωνία

Στις 16 Ιουνίου με μια εκδήλωση στα παλιά πλέον κεντρικά γραφεία του κόμματος, στη Συγγρού, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, έχοντας στο πλευρό του τον αντιπρόεδρο Κωστή Χατζηδάκη, ανακοίνωνε πως η ΝΔ αποφάσισε να ξεκινήσει μια δημόσια διαβούλευση για το κυβερνητικό της πρόγραμμα, το οποίο έχει αρχίσει ήδη να γράφεται. Κοινώς, να ρωτήσει τους πολίτες την άποψή τους πάνω σε ζητήματα χάραξης πολιτικής. Σήμερα, ο πρώτος κύκλος αυτής της διαβούλευσης έχει ολοκληρωθεί και «ΤΑ ΝΕΑ» παρουσιάζουν τα αποτελέσματά του.

Τι λέει λοιπόν η κοινωνία στο κόμμα; Εχει όντως όρεξη να στηρίξει μια φιλελεύθερη μεταρρυθμιστική ατζέντα, με το πρόταγμα της οποίας κέρδισε ο Κυριάκος την εσωκομματική μάχη τον χειμώνα που μας πέρασε; Και η οποία λίγη σχέση έχει με το κυβερνητικό παρελθόν της κεντροδεξιάς παράταξης, πρόσφατο και απώτερο.

Οσοι μπήκαν στον κόπο να επισκεφθούν την ηλεκτρονική πλατφόρμα diavoulefsi.nd.gr και επωνύμως να απαντήσουν τις 20 ερωτήσεις, προκειμένου να συνδράμουν στη συγγραφή του νεοδημοκρατικού προγράμματος, «ακόμα κι αν δεν ανήκουν στο στενό κομματικό μας ακροατήριο, είναι ιδεολογικά προσκείμενοι», αναγνωρίζουν από τη ΝΔ. Σχεδίασαν, λοιπόν, εξαρχής αυτά τα ερωτήματα έτσι ώστε να αποκαλύπτουν τις διαθέσεις της εκλογικής τους βάσης, υπαρκτής και δυνητικής. Εξού και τη ρώτησαν ευθέως αν επιθυμεί να μειωθούν οι μισθοί στο Δημόσιο ή αν πρέπει να συνδέεται η κρατική επιχορήγηση σε ΑΕΙ και ΤΕΙ με την αξιολόγηση των ιδρυμάτων.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι συνεργάτες του Μητσοτάκη σε κάθε ευκαιρία επαναλαμβάνουν πως «προγραμματίζονται κι άλλες ανάλογες πρωτοβουλίες για να ξέρουμε τι επιθυμεί ο κόσμος». Η απόφαση, άλλωστε, να γίνει αυτή η έρευνα – διαβούλευση πιστώνεται αποκλειστικά στον Κυριάκο και οι άνθρωποί του λένε και ξαναλένε ότι «θέλει να έχει εικόνα της κοινωνίας».

Αφήνοντας στην άκρη τον προφανή πολιτικό καθωσπρεπισμό αυτής της επισήμανσης σχετικά με τον πρόεδρο της ΝΔ, δεν μπορεί κανείς να μη διαγνώσει ότι η συγκεκριμένη μητσοτακική πρόθεση υποκρύπτει και μια ρεαλιστική πολιτική στρατηγική. Ποια είναι αυτή; Σύμφωνα με παρατηρητές των νεοδημοκρατικών πραγμάτων, ο Μητσοτάκης προσπαθεί «να επιβληθεί στο κόμμα του με όπλο την κοινωνία». Εύλογο, η «κοινωνία» ήταν άλλωστε αυτή που από την αρχή τον επέβαλε ως αρχηγό στη ΝΔ. Οι παροικούντες τη γαλάζια Ιερουσαλήμ εξάλλου θυμίζουν ότι ούτε ένας από την Κοινοβουλευτική Ομάδα δεν είχε ταχθεί ανοιχτά στο πλευρό του στη μάχη για την ηγεσία. Πόσοι, προσθέτουν, πίστευαν πριν από τον πρώτο γύρο των εσωκομματικών εκλογών ότι ένας Μητσοτάκης θα κέρδιζε ένα κατά βάση καραμανλικό κόμμα;

Αυτή η ανάγνωση φαίνεται να ενισχύεται και από το βασικό συμπέρασμα στο οποίο έχουν καταλήξει στο προεδρικό επιτελείο αναλύοντας τις απαντήσεις των συμμετεχόντων στη διαβούλευση. Οπως υποστηρίζουν, είναι «ξεκάθαρη» η προτίμησή τους «σε ένα κράτος με λιγότερους φόρους, λιγότερες δαπάνες, που θα ενθαρρύνει την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις». Ενα κράτος, δηλαδή, διαφορετικό από την καραμανλική του εκδοχή. Ακόμη κι από την ύστερη σαμαρική. Αρα, θα μπορούσε να προσθέσει κανείς, το ακροατήριο της ΝΔ μάλλον προτιμά και μια κομματική μηχανή απαλλαγμένη από στελέχη με ροπή στον κρατισμό. Δεν είναι άλλωστε μυστικό στους γαλάζιους διαδρομιστές ότι ο νέος πρόεδρος δεν έχει μεγάλη απήχηση –για να το πούμε κομψά –σε αυτήν τη μερίδα στελεχών. Ούτε βέβαια ότι δεν έχει κατορθώσει ακόμη να ελέγξει πλήρως το κόμμα του. Η πιο πρόσφατη απόδειξη αυτού είναι η προ ημερών γκρίνια των καραμανλικότερων του Καραμανλή για την κατ’ αυτούς χλιαρή, αν όχι ανύπαρκτη, αντίδραση της ΝΔ στη δικαστική ανακίνηση της υπόθεσης της διόγκωσης του ελλείμματος του 2009. Το να δώσει λοιπόν στους πολίτες τη δυνατότητα να «μιλήσουν» δεν είναι μόνο μια έξυπνη κίνηση πολιτικού μάρκετινγκ εκ μέρους του, είναι μέρος της στρατηγικής του ενάντια στους εσωκομματικούς του αντιπάλους.

Τα αποτελέσματα του εν λόγω «γκάλοπ», πάντως, φαίνεται να δικαιώνουν αυτήν τη θεωρία. Οσοι έλαβαν μέρος σε αυτό τείνουν ευήκοα ώτα σε θέσεις που κατά καιρούς έχει εκφράσει ο Μητσοτάκης. Για παράδειγμα, το 88% συμφωνεί με τη μείωση των κρατικών δαπανών αλλά και των φόρων, αν ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα πέσει από το 3,5% στο 2%. Ή το 92,7% ζητά άμεση αλλαγή του συνδικαλιστικού νόμου προκειμένου να καταργηθούν τα προνόμια των συνδικαλιστών.

Αυτή η «στήριξη» γίνεται πιο εμφανής ειδικά από τις τοποθετήσεις στις πρώτες δυο ερωτήσεις. Στην πρώτη που κλήθηκαν να πουν ποια «θα έπρεπε να είναι η προτεραιότητα για τον προϋπολογισμό του Δημοσίου σήμερα», το 60,2% δήλωσε «να μειωθούν οι δαπάνες του κράτους» και το 39,8% «να παταχθεί η φοροδιαφυγή και να διευρυνθεί η φορολογική βάση». Στη δεύτερη περί περικοπών, οι προθέσεις των ερωτηθέντων γίνονται σαφέστερες –κι εντός μητσοτακικής γραμμής. Το 84% στηρίζει το λουκέτο σε κρατικούς φορείς. Το 50,8% τη μείωση των εξοπλιστικών δαπανών. Το 90,4% τη μείωση των λειτουργικών δαπανών του κράτους. Το 47,2% την περαιτέρω μείωση των μισθών στο Δημόσιο –αν και μόλις το 19,1% ζητά μείωση των συντάξεων. Το 58,6% τις περικοπές στις επιδοτήσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και μόλις το 1,5% την αύξηση των φόρων.

Ενα ακόμη στοιχείο που τονίζουν από το περιβάλλον του προέδρου είναι η έκπληξη που τους προκάλεσε το ενδιαφέρον των πολιτών, μιας και απάντησαν 24.677 άτομα. Οπως το θέτουν επί λέξει, «ο αριθμός αυτός είναι ρεκόρ για τα δεδομένα της ελληνικής πολιτικής τα τελευταία χρόνια».

Από αυτό το ευρύ ομολογουμένως δείγμα, το 77,8% ήταν άνδρες και μόλις το 22,2% γυναίκες. Παρ’ όλα αυτά, οι νεοδημοκράτες εμφανίζονται ευχαριστημένοι γιατί, όπως τονίζουν, υπήρχε σημαντική εκπροσώπηση των λεγόμενων παραγωγικών ηλικιών. Το 20,5% των συμμετεχόντων ανήκε στην ηλικιακή κατηγορία 30 ώς 39 ετών και το 29,3% σε αυτή των 40 ώς 49. Ενδιαφέρον θα είχε να γινόταν γνωστή και η γεωγραφική κατανομή των ερωτηθέντων, μιας και ο αρχηγός συχνά λέει σε ανθρώπους που μιλούν μαζί του ότι τον ενδιαφέρει οι προτάσεις της ΝΔ «να έχουν απήχηση και στο Αιγάλεω».

Η διαδικασία διαβούλευσης δεν περιορίστηκε στην ηλεκτρονική δημόσια σφαίρα. Ο Κωστής Χατζηδάκης έχει ήδη κάνει μια σειρά συναντήσεων με κοινωνικούς εταίρους, φορείς αυτοδιοίκησης και επιστημονικά επιμελητήρια. Τον Σεπτέμβριο, μάλιστα, το καρνέ των ραντεβού του περιλαμβάνει ήδη μια λίστα κι άλλων φορέων που θα κληθούν να καταθέσουν τις δικές τους προτάσεις. Βέβαια, όσον αφορά τα αποτελέσματα της ηλεκτρονικής διαβούλευσης, η ΝΔ είχε εξαρχής ξεκαθαρίσει ότι αυτά δεν θα ήταν δεσμευτικά για το κόμμα. Το βασικό τους επιχείρημα συνοψιζόταν στην ατάκα «δεν θα γίνουμε ΣΥΡΙΖΑ 2». Ο αρχικός σχεδιασμός, ωστόσο, που προέβλεπε ότι τον Σεπτέμβριο θα παρουσιαζόταν τουλάχιστον το σκέλος του προγράμματος που αφορά την οικονομία φαίνεται να έχει αναιρεθεί. Οπως λένε τώρα, «θα παρουσιαστεί ένα πλαίσιο προγράμματος». Η επίσημη πρώτη αυτού του πλαισίου, όπως όλα δείχνουν, θα γίνει στη ΔΕΘ, στις 16 με 18 Σεπτεμβρίου.

Η εξήγηση που δίνουν για αυτή την αλλαγή σχεδίων είναι πως η κατάρτιση του προγράμματός τους θα εξαρτηθεί από τον χρόνο των επόμενων εκλογών και το οικονομικό κλίμα. Οπως σημειώνουν χαρακτηριστικά, «δεν μπορούμε να παρουσιάσουμε κυβερνητικό πρόγραμμα με ορίζοντα διετίας». Παράλληλα, βρίσκονται ήδη στα τηλέφωνα με τους ευρωπαίους «συντρόφους» τους ώστε μέσα στον Σεπτέμβριο να διοργανώσουν και μια ημερίδα με το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Στόχος; Να παρουσιαστούν «καλές πρακτικές» από όλη την ΕΕ, οι οποίες θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις σε αρκετά από τα χρόνια προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και της διοίκησης.

Ολες οι παραπάνω πρωτοβουλίες και κυρίως οι ερωτήσεις που τέθηκαν στους πολίτες δίνουν ένα αχνό περίγραμμα του κόμματος που φαντάζεται ο Μητσοτάκης. Από τις απαντήσεις τους οι δυνητικοί ψηφοφόροι μοιάζει να συμφωνούν με αυτό. Μένει, λοιπόν, να φανεί αν ο Κυριάκος θα κατορθώσει να αλλάξει τη σκουριασμένη νεοδημοκρατική μηχανή.