Κρύβει ανθρωποθυσία το ιερό του Δία στην Αρκαδία;

Τελετή ανθρωποθυσίας ήταν η αιτία θανάτου του εφήβου που ανακάλυψαν οι αρχαιολόγοι στο ιερό του Διός στο Λύκαιο Ορος της Αρκαδίας, εκεί όπου μια εκδοχή του μύθου θέλει να γεννήθηκε και να ανατράφηκε ο πατέρας θεών και ανθρώπων; Ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα αφήνουν οι επιστήμονες οι οποίοι ανακάλυψαν την πρώτη ανθρώπινη ταφή σε υψόμετρο 1.400, εκεί όπου έχει εντοπιστεί βωμός τέφρας για τις θυσίες κυρίως προβάτων και κατσικιών προς τιμήν του Δία από τον 16ο αι. έως τον 4ο αι. π.Χ. Ο σκελετός του νεκρού άνδρα, που σώζεται σε καλή κατάσταση και από τον οποίο λείπει μόνο το κρανίο, εντοπίστηκε από την αρχαιολογική σκαπάνη στο μέσο του βωμού, κοντά σε μια πλατφόρμα λαξευμένη στον φυσικό βράχο. Είχε τοποθετηθεί σε ύπτια θέση σε ένα στενό όρυγμα μήκους 1,52 μ., το οποίο ήταν μόνο στις δύο πλευρές του επενδεδυμένο με αδρά δουλεμένες πλάκες.

Οι πρώτες ενδείξεις κάνουν λόγο για άνδρα σε εφηβική ηλικία, ενώ τα αγγεία που εντοπίστηκαν δείχνουν πως η ταφή χρονολογείται στον 11ο αι. π.Χ., σε μια σκοτεινή ιστορικά περίοδο όπως θεωρείται εκείνη που ακολούθησε την κατάρρευση των μεγάλων μυκηναϊκών κέντρων. Αν και οι αρχαιολόγοι δηλώνουν ιδιαιτέρως επιφυλακτικοί, προς το παρόν, απέναντι στο ενδεχόμενο να συνδέσουν τη συγκεκριμένη ταφή με τελετή ανθρωποθυσίας, δεν παραλείπουν να επισημάνουν τη θέση της στο μέσο του βωμού όσο και το γεγονός ότι υπάρχουν γραπτές πηγές από τον 4ο αι. π.Χ. και εξής που κάνουν λόγο για ανθρωποθυσίες στον συγκεκριμένο βωμό, στη νοτιότερη κορυφή του Λυκαίου Ορους. Τα ανασκαφικά δεδομένα, ωστόσο, δεν επιβεβαίωναν ώς τώρα ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεδομένου ότι δεν είχε εντοπιστεί ανθρώπινο οστεολογικό υλικό.

Η ανασκαφή του Λυκαίου Ορους, η οποία άρχισε το 2004 και αποτελεί μια ελληνοαμερικανική συνεργασία υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, με συνδιευθυντές την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αρκαδίας δρα Αννα Βασιλική Καραπαναγιώτου και τους δρες Ντέιβιντ Γκίλμαν Ρομάνο και Μαίρη Βογιατζή από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνας, διερεύνησε και το κάτω ιερό, εκεί όπου διοργανώνονταν αθλητικοί αγώνες με την επωνυμία Λύκαια. Ανάμεσα στα ευρήματα που ξεχωρίζουν είναι ένας διάδρομος, στη μια άκρη του οποίου βρέθηκε μνημειακή λίθινη κλίμακα και στην άλλη μια εντυπωσιακή αψιδωτή είσοδος του 4ου αι. π.Χ., από όπου προφανώς οι αθλητές προσέγγιζαν τον ιππόδρομο και το στάδιο.