«Η απόφαση του Ριβέρα είναι η πρώτη πράξη πολιτικής ευθύνης μετά τις εκλογές». Τα εύσημα είναι για τον επικεφαλής του κόμματος των Πολιτών. Και προέρχονται από έναν πολύ γνωστό και παλιό Σοσιαλιστή: τον επί 14 χρόνια πρωθυπουργό της Ισπανίας Φελίπε Γκονθάλεθ. Κι ο λόγος είναι ότι ο Αλμπερτ Ριβέρα άνοιξε την πρώτη χαραμάδα για την άρση του κυβερνητικού αδιεξόδου που όχι μόνο ταλαιπωρεί τη χώρα της Ιβηρικής από τον περασμένο Δεκέμβριο, αλλά και την απειλεί με τρίτες εκλογές μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο. Η χαραμάδα άνοιξε στη συνάντηση που είχε χθες ο Ριβέρα με τον Μαριάνο Ραχόι, απερχόμενο πρωθυπουργό και ηγέτη του Λαϊκού Κόμματος.

Το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι εάν αυτή η χαραμάδα θα ανοίξει και τον δρόμο για μια κυβέρνηση συνεργασίας. Η εξίσωση δεν είναι απλή: ο ένας συντελεστής είναι οι έξι όροι που έθεσε ο Ριβέρα στον Ραχόι για να ικανοποιήσει τη φιλοδοξία τού απερχόμενου πρωθυπουργού να παραμείνει στη θέση του. Ο άλλος συντελεστής, ωστόσο, έχει δύο αγνώστους: θα εγκρίνει το Λαϊκό Κόμμα τους όρους του δυνάμει εταίρου του; Και –δεύτερον –θα δώσουν ψήφο ανοχής οι Σοσιαλιστές στη νέα κυβέρνηση; Ο πρώτος άγνωστος x θα γίνει γνωστός στις 17 Αυγούστου, όταν το Λαϊκό Κόμμα θα ψηφίσει για την αποδοχή ή μη των όρων του δυνάμει εταίρου του. Ο δεύτερος θα γίνει επίσης γνωστός στο προσεχές διάστημα. Και από αυτόν εξαρτάται εξίσου –αν όχι και περισσότερο –η τύχη της μελλοντικής κυβέρνησης: ο Ραχόι ξεκαθάρισε χθες ότι εάν δεν δώσουν ψήφο ανοχής οι Σοσιαλιστές, η χώρα θα οδηγηθεί σε τρίτες εκλογές.

Με τη δήλωσή του ο Φελίπε Γκονθάλεθ άσκησε εμμέσως πίεση στο Σοσιαλιστικό Κόμμα να δώσει την ψήφο ανοχής σε μια νέα κυβέρνηση Ραχόι, βασικοί εταίροι της οποίας θα είναι το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα και οι φιλελεύθεροι Πολίτες. Σε μια τέτοια περίπτωση, η Ισπανία θα αποκτήσει μια κυβέρνηση μειοψηφίας –κάτι που δεν συμβαίνει για πρώτη φορά. Στο μεταξύ, όμως, θα πρέπει να ξεπεραστεί ο σκόπελος των έξι όρων. Και δεν είναι απλοί για ένα κόμμα το οποίο βαραίνει η σκιά της διαφθοράς. Γιατί ο πρώτος όρος που θέτουν οι Πολίτες είναι να παυθούν από οποιοδήποτε δημόσιο αξίωμα όλα τα πρόσωπα που έχουν κατηγορηθεί για διαφθορά. Ο δεύτερος όρος είναι να «σφίξει» το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την ασυλία, ο τρίτος να αλλάξει ο εκλογικός νόμος, ο τέταρτος να καταργηθεί η αμνηστία για όσους ενέχονται σε σκάνδαλα πολιτικής διαφθοράς, ο πέμπτος να περιοριστούν οι θητείες του πρωθυπουργού σε οκτώ χρόνια ή δύο κοινοβουλευτικές περιόδους.

Αγκάθι η εξεταστική επιτροπή. Οι όροι που θέτουν οι Πολίτες είναι ένα μείγμα κάθαρσης και μεταρρυθμίσεων. Αλλά είναι ο έκτος όρος που αγγίζει προσωπικά τον Μαριάνο Ραχόι: ο Ριβέρα ζητά να συσταθεί εξεταστική επιτροπή στη Βουλή η οποία θα ερευνήσει την υπόθεση Μπάρθενας. Κι ο Λουίς Μπάρθενας δεν είναι άλλος από τον πρώην ταμία του Λαϊκού Κόμματος, ο οποίος είχε κατηγορηθεί πριν από τρία χρόνια για δωροληψία, φοροδιαφυγή και ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει εκείνη την περίοδο στην εφημερίδα «Ελ Μούντο» είχε αναφέρει ότι ο Μαριάνο Ραχόι «έπαιρνε τα χρήματα από τις μίζες σε σακούλες». Από την απάντηση του Λαϊκού Κόμματος θα φανεί πόσα είναι διατεθειμένος να κάνει ο Μαριάνο Ραχόι για να παραμείνει στην εξουσία.

Ο κυβερνητικός γρίφος

Ο σχετικός νόμος στην Ισπανία προβλέπει ότι ο υποψήφιος πρωθυπουργός χρειάζεται την υποστήριξη της πλειοψηφίας των βουλευτών για να αναλάβει το αξίωμα. Στη δεύτερη ψηφοφορία, ωστόσο, η οποία διεξάγεται 48 ώρες μετά την πρώτη, αρκεί οι θετικές ψήφοι να είναι περισσότερες από τις αρνητικές. Στην περίπτωση του Ραχόι, εκτός από τις θετικές ψήφους του Λαϊκού Κόμματος και των Πολιτών, θα πρέπει να απόσχουν από την ψηφοφορία επτά βουλευτές της αντιπολίτευσης.