Καζάνι που βράζει θυμίζει η Ιεραρχία της Εκκλησίας τις τελευταίες ημέρες: οι βεβηλώσεις εκκλησιών, η ανακίνηση του θέματος του τεμένους, το ενδεχόμενο αποποινικοποίησης της βλασφημίας, το θέμα των Θρησκευτικών αλλά και της παρουσίας ιερέων στα σχολεία έχουν δημιουργήσει ένα εκρηκτικό κοκτέιλ, προκαλώντας δυσφορία και αντιδράσεις ακόμη και σε ιεράρχες που σπανίως προχωρούν σε παρεμβάσεις και φραστικές επιθέσεις.

Και μόνο από τα κηρύγματα αρκετών μητροπολιτών τις ημέρες του Δεκαπενταύγουστου, είναι εμφανές ότι στους κόλπους της Ιεραρχίας επικρατεί αναστάτωση και ανησυχία για μια σειρά από θέματα, αλλά και προβληματισμός για τη στάση που κρατούν η κυβέρνηση και τα αρμόδια υπουργεία. Για ακόμη μία φορά οι σχέσεις της Εκκλησίας με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ δοκιμάζονται. Και μένει να φανεί τι θα συμβεί από τον Σεπτέμβριο και μετά, με το άνοιγμα των σχολείων. Κι αυτό διότι η Ιεραρχία έχει εκφράσει ενστάσεις σε πολλά θέματα στον τομέα της Παιδείας.

Το Μαξίμου και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν επιθυμούν κρίση στις σχέσεις τους με την Ιεραρχία σε μια περίοδο που επιχειρούν να καλλιεργήσουν κλίμα επιστροφής της χώρας σε θετικά πρόσημα. Το κυβερνών κόμμα της Αριστεράς τόσο προεκλογικά όσο και μετεκλογικά έχει επιχειρήσει άνοιγμα στην Εκκλησία –ποντάροντας και στην άριστη σχέση του Αλέξη Τσίπρα με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο –με στόχο να αποκομίσει πολιτικά οφέλη από το πολυπληθές ποίμνιό της. Η παρουσία του Τσίπρα σε ιερούς χώρους της Ορθοδοξίας πριν και μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά και η συνεργασία της κυβέρνησης με την Εκκλησία στο Προσφυγικό είναι σ’ αυτή την κατεύθυνση. Εντούτοις, αρκετές φορές η επαφή των δύο πλευρών παρουσίασε αναταράξεις. Οπως στις αρχές του μήνα, όταν οι υπουργοί Παιδείας και Δικαιοσύνης καθυστέρησαν να καταδικάσουν τη διακοπή της Θείας Λειτουργίας από αντιεξουσιαστές στη Θεσσαλονίκη.

ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ. Μολονότι οι τόνοι από την πλευρά της κεντρικής διοίκησης της Εκκλησίας, της Ιεράς Συνόδου, έπεσαν όταν η κυβερνητική εκπρόσωπος Ολγα Γεροβασίλη έσπευσε να καταδικάσει στις 8 Αυγούστου την εμπρηστική επίθεση στη Μονή Πετράκη, πολλοί ιεράρχες εξακολουθούν να διατυπώνουν την ενόχλησή τους. Ο συνήθως μετρημένος στις παρεμβάσεις του μητροπολίτης Σύρου Δωρόθεος στο κήρυγμά του ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο με αφορμή τις πρόσφατες βεβηλώσεις ναών είπε πως «η Εκκλησία σήμερα δέχεται επιθέσεις και βάλλεται» κάνοντας λόγο για αντικληρικαλισμό, τον οποίο απέδωσε στην επιρροή κάποιων λογιότατων άθρησκων ημιμαθών, σύμφωνα με την έκφραση του Μακρυγιάννη.

Πολύ πιο αιχμηρός και με φρασεολογία που θυμίζει τους «σκληρούς» της Ιεραρχίας, ο 51χρονος μητροπολίτης Χίου Μάρκος σε κήρυγμά του εξαπέλυσε επίθεση κατά των πολιτικών που στήριξαν τη δημιουργία του μουσουλμανικού τεμένους λέγοντας πως οι πολιτικοί «έχουν κατεβάσει τα παντελόνια και προσκυνούν». Ζήτησε δε από τους πιστούς να εκφράσουν την αντίθεσή τους στη στάση αυτών των βουλευτών. Σε άλλο κήρυγμά του τα έβαλε με τον υπουργό Παιδείας Νίκο Φίλη, με αφορμή το ενδεχόμενο κατάργησης του αγιασμού, ενώ διατύπωσε τη διαφωνία του για το σύμφωνο συμβίωσης και τον πολιτικό γάμο.

ΕΚΚΛΗΣΕΙΣ. Στις επιθέσεις εναντίον εκκλησιών αναφέρθηκε στην εγκύκλιό του για τον Δεκαπενταύγουστο και ο μητροπολίτης Λαγκαδά Ιωάννης, τονίζοντας πως, όπως τότε έτσι και τώρα, «υπάρχουν αυτοί που ενοχλούνται από την παρουσία μας, από την παρουσία του Κυρίου, από την παρουσία της Θεοτόκου. Υπάρχουν αυτοί που απλώνουν τα βέβηλα χέρια». Προβληματισμό εκφράζουν όμως και οι ιεράρχες από την Εκκλησία της Κρήτης με αφορμή τους βανδαλισμούς ναών που παρατηρούνται το τελευταίο διάστημα. Αρκετοί εξ αυτών σημειώθηκαν και στην Κρήτη. Παραμονές του Δεκαπενταύγουστου ο μητροπολίτης Γόρτυνος και Αρκαδίας Μακάριος απηύθυνε έκκληση στην Πολιτεία να τηρηθεί η αρχή της αμοιβαιότητας. «Δεν ζητάμε κάτι περισσότερο ή κάτι λιγότερο. Να γίνονται οι ορθόδοξοι χριστιανικοί ναοί και οι τόποι λατρείας σεβαστοί, όπως γίνονται σεβαστοί οι τόποι λατρείας των ετεροδόξων και αλλοθρήσκων. Οπως σεβόμαστε το τζαμί στη Θράκη, να σεβόμαστε και τον ναό τον χριστιανικό στην Κρήτη».

Φωτιές έχει ανάψει στην Ιεραρχία και το ενδεχόμενο το υπουργείο Δικαιοσύνης να προχωρήσει σε αποποινικοποίηση της βλασφημίας. Μάλιστα το θέμα συζητήθηκε στη χθεσινή και προχθεσινή συνεδρίαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου. Πρώτος άνοιξε τον χορό των αντιδράσεων ο μητροπολίτης Πειραιά. Με επιστολή του προς τον υπουργό Δικαιοσύνης Νίκο Παρασκευόπουλο υποστηρίζει μεταξύ άλλων πως «με την αποποινικοποίηση της κακόβουλης βλασφημίας οδηγείτε αναποδράστως στην κακουργηματική θρησκευτική αυτοδικία, διότι δεν θα υφίσταται πλέον έννομος τρόπος αντιδράσεως του πλησσομένου θρησκευτικού συναισθήματος».

Ο παράγοντας Φίλης

Ανθρωποι που έχουν γνώση των σχέσεων Εκκλησίας – Πολιτείας σημειώνουν πως ανέκαθεν ρόλο βαρόμετρο στη συνύπαρξη των δύο πλευρών παίζει ο υπουργός Παιδείας. Η περίπτωση Φίλη είναι κάτι παραπάνω από ενδεικτική όπως προσθέτουν. Μεγάλη μερίδα ιεραρχών είναι εδώ και καιρό έντονα ενοχλημένοι με τη στάση που κρατά ο υπουργός Παιδείας αλλά και με τις δηλώσεις του. Ειδικά τα σχέδιά του να αναμορφωθεί το μάθημα των Θρησκευτικών, η πρόθεσή του ο αγιασμός στα σχολεία να αποφασίζεται από τη σχολική κοινότητα όπως και οι επισκέψεις ιερέων έχουν εξοργίσει τους μητροπολίτες. Ιεράρχης έχει πει με νόημα στα «ΝΕΑ», εκφράζοντας τη δυσφορία του για τον υπουργό: «Ο Φίλης; Είναι απρόβλεπτος. Αλλα λέει μπροστά μας και άλλα κάνει μετά. Οταν συζητάμε μας καλοπιάνει και λέει “εγώ την ξέρω την Εκκλησία” και μετά κάνει τα αντίθετα».