Αναζήτηση
Την ενεργοποίηση της Τράπεζας Γης –θα αποτελεί έναν διαχειριστή δικαιωμάτων δόμησης –επιχειρεί το υπουργείο Περιβάλλοντος.
Προς την κατεύθυνση αυτή, από το υπουργείο –μέσω του νέου νόμου για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων –ξεμπλοκάρουν τη μεταφορά συντελεστή δόμησης με τον καθορισμό Ζωνών Υποδοχής σε μια προσπάθεια να εναρμονιστούν με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Σημειώνεται ότι η μεταφορά συντελεστή δόμησης έχει κριθεί αντισυνταγματική από το Συμβούλιο της Επικρατείας αφού για να εφαρμοστεί πρέπει προηγουμένως να οριστούν ζώνες μεταφοράς συντελεστή, κάτι που τα τελευταία χρόνια δεν έχει γίνει και επιχειρείται –εκ νέου –τώρα.
Παράλληλα, από το υπουργείο Περιβάλλοντος στοχεύουν στην αξιοποίηση των εγκαταλειμμένων κτιρίων του Δημοσίου για τη δημιουργία «κοινωνικής κατοικίας» προκειμένου από τη μια να δοθεί στέγη σε ευάλωτες οικονομικά ομάδες –στα πρότυπα των εργατικών κατοικιών –και από την άλλη να περιοριστεί η αυθαίρετη δόμηση.
Επιπλέον, μετά την Ηλεκτρονική Ταυτότητα του Κτιρίου που θα τεθεί σε εφαρμογή με τον νόμο για τα αυθαίρετα και ο οποίος αναμένεται να δοθεί σε διαβούλευση μέσα στις επόμενες ημέρες και οι δήμοι θα αποκτήσουν τη δική τους πολεοδομική ταυτότητα.
Στόχος του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι με την Τράπεζα Γης να δημιουργηθεί ένα απόθεμα γης μέσω του οποίου να μπορούν να αποζημιώνονται ιδιοκτήτες των οποίων για παράδειγμα τα οικόπεδα ρυμοτομούνται για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων.
Οπως λένε πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, μέχρι σήμερα η αποζημίωση αυτών των ιδιοκτητών είναι χρηματική. Επειδή όμως εξαιτίας της οικονομικής κρίσης δεν υπάρχουν τα απαραίτητα κονδύλια, στόχος του νέου μέτρου είναι να δίνεται σε αυτούς τους ιδιοκτήτες συντελεστής δόμησης προκειμένου να χτίζουν στις Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή.
Επιπλέον, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο σχεδιασμός προβλέπει να αποζημιώνονται με τον ίδιο τρόπο και ιδιοκτήτες εκτάσεων σε οικοδομικούς συνεταιρισμούς –σε ιδιωτικές δασικές εκτάσεις –που έχασαν το δικαίωμα δόμησης. Αυτό θα γίνεται επειδή όταν είχαν αγοράσει γη προβλεπόταν το χτίσιμο σε αυτές τις εκτάσεις.
Επίσης μέσω της Τράπεζας Γης θα αποζημιώνονται και οι ιδιοκτήτες διατηρητέων κτιρίων. Αυτοί, επειδή δεν μπορούν να χτίζουν στις περιοχές που είναι τα διατηρητέα θα μπορούν να το κάνουν στις Ζώνες Υποδοχής.
Οι Ζώνες Υποδοχής θα ορίζονται με Προεδρικό Διάταγμα. Οπως λένε πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία με την τακτοποίηση των αυθαιρέτων θα οριστούν οι λεγόμενες Ζώνες Αυξημένης Επιβάρυνσης.
Ο σχεδιασμός προβλέπει οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων με πολύ υψηλές πολεοδομικές παραβάσεις που με το ισχύον καθεστώς τακτοποιούνται προσωρινά (για 30 χρόνια) και βρίσκονται σε εκτός σχεδίου περιοχές να αγοράζουν τη διαφορά του συντελεστή δόμησης προκειμένου να νομιμοποιούνται.
Για τις εντός σχεδίου πολύ μεγάλες παραβάσεις, ο σχεδιασμός προβλέπει καταρχήν δράσεις αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς που θα γίνει μέσω του πολεοδομικού σχεδιασμού. Εδώ το πλάνο δράσης –περιλαμβάνει σύμφωνα με πληροφορίες και τη συμμετοχή του Πράσινου Ταμείου –δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, κάτι που αναμένεται να γίνει, όπως λένε στο ΥΠΕΚΑ, το αμέσως επόμενο διάστημα.
Οι μελέτες για τον καθορισμό Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης (ΖΥΣ) για την πιλοτική τους εφαρμογή στην Περιφέρεια Αττικής θα εκπονούνται σε δύο στάδια.
Το πρώτο στάδιο, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, περιλαμβάνει τη συγκέντρωση των εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων σε επίπεδο δήμου, την ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης, τη διάγνωση των προβλημάτων κ.λπ. Στο δεύτερο στάδιο θα γίνεται η επεξεργασία και η αιτιολόγηση των εναλλακτικών προτάσεων.
Στη συνέχεια, αφού ληφθούν υπόψη όλες οι παράμετροι που προβλέπονται προκειμένου να καθοριστεί μια περιοχή ως Ζώνη Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης, θα ακολουθεί έλεγχος επάρκειας από την αναμενόμενη πληθυσμιακή αύξηση που θα επιφέρει η μεταφορά συντελεστή δόμησης, αύξηση πυκνοτήτων και αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου.
Σημειώνεται ότι σε περίπτωση ανεπάρκειας εγκεκριμένων κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων είναι δυνατόν να προταθεί ο περιορισμός της έκτασης της ΖΥΣ, είτε περιορισμός της σε περιοχές κυρίως μεικτών χρήσεων (γενική κατοικία, πολεοδομικό κέντρο), βιομηχανικές, βιοτεχνικές περιοχές που δημιουργούν λιγότερες ανάγκες σε κοινωφελείς χώρους.
Οπως υποστηρίζουν πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος, με την «κοινωνική κατοικία» επιχειρείται η αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης μέσω της κοινωνικής πολιτικής.
Στο πλαίσιο αυτό περιλαμβάνεται και η αξιοποίηση των εγκαταλειμμένων κτιρίων, αφού σύμφωνα με ειδικούς χωρίς την επαναφορά της κατοικίας στο κέντρο των πόλεων δεν υπάρχει δυνατότητα να χτυπηθούν τα γκέτο που δημιουργούνται.
Ακόμη, προκειμένου να μπει φραγμός στην αυθαίρετη δόμηση σχεδιάζεται η σύνδεση των τιμολογίων για οικοδομικά υλικά (δηλαδή τα δελτία αποστολής) με τον αριθμό της οικοδομικής άδειας.
Παράλληλα, προωθείται η δημιουργία Παρατηρητηρίου Δομημένου Χώρου μέσω του οποίου θα παρακολουθείται όλη η δόμηση (υπάρχουσα και νέα).
Από το υπουργείο Περιβάλλοντος αναγνωρίζουν ότι ο έλεγχος της δόμησης δεν μπορεί να γίνεται μόνο μέσω των πολεοδομιών –οι οποίες μεταξύ άλλων αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα με τη στελέχωσή τους -, γι’ αυτό σχεδιάζουν το Παρατηρητήριο Δομημένου Χώρου προκειμένου να λειτουργεί ως «δεύτερο μάτι».
Την ίδια ώρα, προβλέπεται η δημιουργία ηλεκτρονικής πολεοδομικής πλατφόρμας για κάθε δήμο. Εδώ θα μπαίνουν τα σχέδια πόλης, οι πράξεις εφαρμογής κ.ά. Ολα τα στοιχεία θα είναι διαθέσιμα στους πολίτες σε πραγματικό χρόνο (real time).
Ετσι, όπως λένε από το υπουργείο, ο επενδυτής θα γνωρίζει την πολεοδομική ταυτότητα της περιοχής στην οποία θέλει να επενδύσει και ο πολίτης θα ξέρει πού να αναζητήσει ευθύνες σε περίπτωση που ένας σχεδιασμός (για παράδειγμα πολεοδομικός) πέσει έξω.
Σημειώνεται πως σε ό,τι αφορά την Ηλεκτρονική Ταυτότητα των Κτιρίων, τα κτίρια θα πρέπει να καταγραφούν ηλεκτρονικά μέσα στην επόμενη δεκαετία. Για τα αυθαίρετα το χρονικό διάστημα είναι τα πέντε χρόνια. Χωρίς την Ηλεκτρονική Ταυτότητα το ακίνητο δεν θα μπορεί να πωληθεί ή να μεταβιβαστεί.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο σχεδιασμός του υπουργείου προβλέπει να δοθούν κίνητρα ώστε όταν κάποιος ιδιοκτήτης προβαίνει σε μια μεταβίβαση να κάνει και την Ταυτότητα Κτιρίων. Για τον λόγο αυτό υπάρχει η εισήγηση να υπάρξει σύνδεση με το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» προκειμένου να χρησιμοποιηθούν χρήματα από το ΕΣΠΑ.
Τα εγκαταλειμμένα κτίρια, δημόσια ή ιδιωτικά, αποτελούν σήμερα μια μεγάλη πληγή για τις πόλεις και ο φάκελος για την αξιοποίησή τους –με σκοπό την επανάχρηση και επανακατοίκησή τους –ανοίγει και κλείνει τα τελευταία χρόνια, χωρίς μέχρι στιγμής να έχει επιτευχθεί η οποιαδήποτε πρόοδος.
Σύμφωνα με την τελευταία καταγραφή, στην περιοχή του Δήμου Αθηναίων υπάρχουν 1.800 εγκαταλειμμένα κτίρια τα οποία στην πλειονότητά τους αποτελούν εστίες ρύπανσης και παράνομων δραστηριοτήτων.
Την ίδια ώρα, εκατοντάδες εγκαταλειμμένα κτίρια έχουν μετατραπεί σε υγειονομικές βόμβες όπου συμβιώνουν άνθρωποι και τρωκτικά. Το πρόβλημα έχει γίνει ακόμη μεγαλύτερο εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και της αύξησης των μεταναστευτικών ροών, με συνέπεια πολλοί άστεγοι και μετανάστες να έχουν βρει καταφύγιο σε αυτά τα κτίρια.
Μάλιστα, μεταξύ των εγκαταλειμμένων κτιρίων περιλαμβάνονται και πολλά διατηρητέα. Εκτιμάται ότι σε όλη την Ελλάδα ο αριθμός των διατηρητέων ξεπερνά τις 10.000. Στην πλειονότητά τους έχουν αφεθεί στη μοίρα τους αφού πλέον η συντήρηση και ανακατασκευή τους είναι απαγορευτικές για τους περισσότερους ιδιοκτήτες.
Σε ό,τι αφορά τα εγκαταλειμμένα κτίρια, εκτός από το κίνητρο για την αξιοποίηση του συντελεστή δόμησης μέσω της Τράπεζας Γης, από το υπουργείο Περιβάλλοντος σχεδιάζουν –όπως ανέφεραν «ΤA ΝΕΑ» τον περασμένο Ιούλιο –να αντιμετωπίσουν το θέμα και με φορολογικές ελαφρύνσεις και δυνατότητα χρηματοδότησης μέσω του νέου αναπτυξιακού νόμου.
Στις περιοχές με τα περισσότερα εγκαταλειμμένα κτίρια συγκαταλέγονται ο Κεραμεικός, το Μεταξουργείο, ο Βοτανικός, η Πλατεία Αμερικής, το Ρουφ, το Γκάζι, ο Αγιος Παντελεήμονας, η Πλατεία Αττικής, τα Πατήσια και το Θησείο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το σχέδιο που επεξεργάζεται το υπουργείο Περιβάλλοντος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
n Την κατηγοριοποίηση των εγκαταλειμμένων (σε δημόσια, ιδιωτικά, διατηρητέα και αγνώστου ιδιοκτήτη).
n Το αντάλλαγμα που πρέπει να λάβουν οι ιδιοκτήτες (και κατά περίπτωση οι μισθωτές) για τον περιορισμό των δικαιωμάτων τους επί του ακινήτου όταν αυτό αξιοποιείται από τον δήμο.
n Τα ποσά των φοροαπαλλαγών και την κλίμακα μοριοδότησης για την ένταξη των εγκαταλειμμένων στον αναπτυξιακό νόμο ιδίως των διατηρητέων και αλλαγές στον ΕΝΦΙΑ.
