«Με βοηθάει πολύ ότι ξεκίνησα ως ηθοποιός και δεν θέλω να χάσω αυτή την επαφή με την υποκριτική» λέει ο Ενκε Φεζολάρι, ο οποίος εισέρχεται στη νέα σεζόν όχι ως ανερχόμενος σκηνοθέτης της νέας γενιάς, αλλά ως ηθοποιός υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες της Σίσσυς Παπαθανασίου. «Γι’ αυτό επιλέγω μικρά και πιο προσωπικά κείμενα, όπως είναι ο “Φιλοκτήτης” του Γιάννη Ρίτσου. Η μεγάλη ποίησή του αποτελεί για μένα ένα διαρκές στοίχημα. Στο παρελθόν έχω ασχοληθεί άλλη μία φορά, όταν ανεβάσαμε μια παράσταση στα αλβανικά με την κόρη του Θόδωρου Αγγελόπουλου, την Ελένη. Με απασχολεί αναπόφευκτα ο πολιτικός λόγος του Ρίτσου. Νιώθω ότι αυτή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση».
Η παράσταση που ανεβαίνει στο Βρυσάκι του αθηναϊκού κέντρου παρουσιάστηκε ήδη στο ElaiΩnas Festival 2016 ως work in progress, στη συνέχεια στο Φεστιβάλ Βόλου και πρόσφατα στο Undercloud Festival de Teatru Independent de Orice της Ρουμανίας. «Είναι ένα έργο φεστιβαλικό που θέλει μεγάλο χώρο, αυτό που λέμε open space» λέει η σκηνοθέτρια Σίσσυ Παπαθανασίου. «Στο Βουκουρέστι ήταν sold out και υπάρχει ήδη ένα πρόγραμμα παρουσιάσεων της παράστασης στο εξωτερικό. Νομίζω ότι ήταν η πρώτη φορά που παρουσιάστηκε θεατρικό του Ρίτσου εκεί, παρόλο που η Ρουμανία είναι η χώρα στην οποία τα κείμενα του έλληνα ποιητή είχαν εκδοθεί ήδη από το 1960». «Hταν εμφανές ότι οι θεατές στο Βουκουρέστι είχαν πρώτη φορά επαφή με αυτόν τον μεγάλο ποιητή της Ελλάδας» συμπληρώνει ο Φεζολάρι. «Νομίζω πως αυτό που ένιωθα την ώρα της παράστασης ήταν ότι αφουγκράζονταν –κοίταζαν συνεχώς τους υπέρτιτλους –τη δόνηση που μπορούν να έχουν οι λέξεις.
Οι αντιδράσεις από τους θεατές μέχρι στιγμής είναι ότι έρχονται σε επαφή με ένα κείμενο πρωτόγνωρο, που τους ξαφνιάζει ευχάριστα επειδή μιλάει περί ματαιότητας. Πραγματεύεται πολλά ζητήματα και φτάνει σε μια δραματική και τραγική έκβαση. Αυτό ήταν και το μεγάλο στοίχημα. Αυτό το θέατρο λόγου, μια site specific performance θα το έλεγα και όχι τόσο μια θεατρική παράσταση. Πρόκειται για έναν περφόρμερ που ανεβάζει την ποίηση στη σκηνή. Θα έλεγα ότι δεν είναι ακριβώς μονόλογος, αλλά στην ουσία μια αναπαράσταση του ποιητικού σύμπαντος».
Ο ΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΡΙΤΣΟΥ. Καλοκαιριάτικο απόγευμα, σε μια ερημική ακρογιαλιά νησιού –ίσως της Λήμνου. Δέκατος χρόνος του Τρωικού Πολέμου. Ο χρησμός λέει πως χωρίς τον Φιλοκτήτη και τα όπλα του Ηρακλή που αυτός έχει η Τροία δεν κατακτιέται. Τον Φιλοκτήτη στο έρημο νησί όπου τον έχουν εγκαταλείψει οι σύντροφοί του καθ’ οδόν προς την Τροία τον επισκέπτεται ο Νεοπτόλεμος, ο γιος του Αχιλλέα, παρέα με τον Οδυσσέα. Προσπαθεί να του αποσπάσει τα όπλα. Να πείσει τον ήρωα να επιστρέψει στη μάχη. Ο Νεοπτόλεμος μιλάει προς τον Φιλοκτήτη με μια εξομολογητική διάθεση, ο Φιλοκτήτης ακούει βουβός τον νέο σε μια επώδυνη αναδρομή του στο παρελθόν. Συγκεκριμένα στην παιδική του ηλικία με τις εικόνες του πατέρα και της μητέρας, προσώπων που κυριαρχούν στο ψυχικό σύμπαν του παιδιού.
Η παράσταση δεν παύει να βασίζεται στα μυθολογικά μοτίβα που ενσωμάτωσε και στο δικό του έργο ο Ρίτσος. Στον δραματικό μονόλογο του Γιάννη Ρίτσου, βέβαια, ο Φιλοκτήτης δεν μιλά. Μιλά μόνο ο νεαρός Νεοπτόλεμος για την προδοσία, την εγκατάλειψη, την εκμετάλλευση και την πολιτική ευθύνη. Για τη μνήμη και το τραύμα. «Μιλάει, περιγράφει και εξομολογείται τα μεγάλα θέματα που θέτει το ποίημα», συνεχίζει ο Φεζολάρι, «τα οποία είναι η αυταπάτη, τα όπλα, η χαμένη γενιά, ο πολίτης, το πώς ο πολίτης στην ουσία είναι υποταγμένος στην ανάγκη και στην εύκολη ελπίδα των στρατηγών, άρα των πολιτικών.
Πώς αυτό το αξιακό πολιτικό σύστημα χρησιμοποιεί τα όπλα του πολίτη». Οπως ακούγεται κάποια στιγμή στον μονόλογο: «Μεγάλα πρότυπα μας κληροδότησαν∙/ –ποιος τους τα ζήτησε; –/ ας μας άφηναν μέσα στο ελάχιστο, στο δικό μας ελάχιστο∙/ δε θέλουμε να μετρηθούμε μ’ αυτά∙ / –τι κερδίσατε άλλωστε; Τι κερδίσαμε;». «Είναι σαν να λέμε ότι μέχρι να πεθάνεις θα πληρώνεις ΕΝΦΙΑ», συμπληρώνει ο Φεζολάρι, «είτε το λέει μια αριστερή κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ είτε μια κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.
Ο καθένας αναζητά τον δούρειο ίππο, αυτόν που μας τάζουν για να φτάσουμε στην Τροία. Τα τελευταία χρόνια ζούμε σε μια διαπραγμάτευση, βλέπουμε συνέχεια δούρειους ίππους να πηγαινοέρχονται στις Βρυξέλλες και μέσα σε αυτό το κούφωμα των δούρειων ίππων βρίσκονται οι απλοί άνθρωποι, ο καθένας εκ των οποίων είτε από κρυφή φιλοδοξία, ματαιοδοξία ή κοινό σκοπό είναι συνήθως εκείνος που πληρώνει τα σπασμένα. Δεν είναι μόνο ένα αντιπολεμικό μανιφέστο, είναι και ένα μανιφέστο για την ίδια μας την ύπαρξη». Στην παράσταση τραγουδάει η ηθοποιός Βέφη Ρέδη ένα μοιρολόι των Βαλκανίων, υπενθυμίζοντάς μας, πίσω από τα πέπλα της, τις «σύγχρονες σειρήνες» του πολέμου.
INFO
«Φιλοκτήτης» του Γιάννη Ρίτσου. Σκηνοθεσία: Σίσσυ Παπαθανασίου. Μουσική: The Milena principle project. Ερμηνεύει ο Ενκε Φεζολάρι. Πρεμιέρα τη Δευτέρα 5/9 στις 21.30 και κάθε Δευτέρα και Τρίτη έως 27/9. Στο Βρυσάκι, Χώρος Τέχνης και Δράσης (Bρυσακίου 17, Πλάκα, τηλ. 210-3210.179).
Αναζήτηση
