Ηταν η νύχτα που ανακοινώθηκαν οι τηλεοπτικές άδειες. Προχθές. Ενα ελαφρύ αεράκι χάιδευε τις πλάτες μας στις κερκίδες του Ηρωδείου. Μπροστά μας ξεδιπλώθηκε αυτό το τσίρκο ηλεκτρικό που τριβελίζει το μυαλό του Διονύση Σαββόπουλου εδώ και δεκαετίες. Αλλη μια διαγενεαλογική σύναξη, απ’ αυτές που ξέρει τόσο καλά να στήνει. Με ιστορίες για μικρούς και μεγάλους, με παραμύθια και αλληγορίες –να παίρνει την ευθύνη, να είναι αρχηγός σ’ αυτό το πανηγύρι. Με τα βλέμματα των θεατών να κοιτούν όχι μόνο εκείνον, αλλά και τη ζωή που ο καθένας έζησε από τότε που συναντήθηκε με τα τραγούδια του Νιόνιου.
Σε μια μεγάλη έρευνα που έκανε πρόσφατα αμερικανικό πανεπιστήμιο, μια ερώτηση τέθηκε σε χιλιάδες ανθρώπους άνω των 65 ετών: «Για ποιο πράγμα μετανιώνετε περισσότερο στη ζωή σας;». Οι επιστήμονες περίμεναν απαντήσεις που θα περιείχαν χαμένες ερωτικές ιστορίες, λανθασμένες επαγγελματικές αποφάσεις ή εξαρτήσεις. Κι όμως η απάντηση των περισσοτέρων ήταν αναπάντεχη: «Εύχομαι να μην είχα περάσει τόσο μεγάλο κομμάτι της ζωής μου ανησυχώντας. Διότι η διαρκής ανησυχία με φρέναρε από εκείνα που πραγματικά ήθελα να κάνω».
Τα βλέμματα. Αυτό ήταν το πιο ενδιαφέρον προχθές το βράδυ στο Ηρώδειο. Ιδιαίτερα τα βλέμματα όσων ήταν από μια ηλικία και πάνω. Ακούγοντας τα τραγούδια της νεανικής τους ηλικίας δεν ήταν λίγοι εκείνοι που προφανώς αισθάνθηκαν τον παθιασμένο νεανικό τους εαυτό να συμμετέχει στη γιορτή. Και το ερώτημα φάνηκε στα βλέμματα. Εγινα ο άνθρωπος που ονειρευόμουν; Εκανα αυτά που ήθελα να κάνω;
Αξίζει να σκεφτόμαστε και να εξετάζουμε τις ζωές που δεν ζήσαμε; αναρωτιέται ο ψυχαναλυτής Ανταμ Φίλιπς στο βιβλίο του «Αβίωτου βίου εγκώμιον». Ισως είναι ένα παράξενο ερώτημα έως ότου κάποιος συνειδητοποιήσει πόσο συχνά αναρωτιόμαστε για τις ζωές που δεν ζούμε, για τα πράγματα που δεν κάναμε, για όσα θα μπορούσαμε να έχουμε βιώσει. Εκείνο που φαντασιωνόμαστε, που επιθυμούμε είναι οι εμπειρίες, οι καταστάσεις και οι άνθρωποι που είναι απόντες. Πρέπει να ξέρουμε τι λείπει από τη ζωή μας, υποστηρίζει ο Φίλιπς, ακόμα κι αν μερικές φορές επισκιάζει αυτά που ήδη έχουμε και αυτά που είναι πράγματι εφικτά, επειδή είναι καλό να παραμένουμε συντονισμένοι με τις επιθυμίες μας.
«Γουστάρω ελεύθερη και πλούσια ζωή/Και χαιρετώ σας και φιλώ σας/Οντα μικρά χρωματιστά/Μες στον καθρέφτη κλειδωμένα» τραγουδούσε ο Διονύσης κι όλοι εμείς αναρωτιόμασταν για τα χρώματά μας, τα κόκκινα του πάθους, τα γαλάζια της ηρεμίας, τα σκούρα της ανησυχίας. Αυτής της ίδιας ανησυχίας που τόσο άχρηστη αποδεικνύεται στο πέρασμα του χρόνου.
Μοιραζόμαστε τη ζωή μας με έναν εαυτό που δεν καταφέραμε να φέρουμε εν ζωή. Μέσα στο μυαλό μας που ‘χει όρια και μιαν ελευθερία ζόρικια, στο κατά Νιόνιον ευαγγέλιο, γράφεται μια ελεγεία για τους δρόμους που δεν πήραμε, για τις επιθυμίες που θυσιάσαμε. Κι αν αληθεύει η πεποίθηση του Γιουνγκ ότι ο μοναδικός σκοπός της ανθρώπινης ύπαρξης είναι να ανάψει ένα κερί στο σκοτάδι της ύπαρξης, μπορεί να είναι εξίσου σημαντικό να ανάψουμε ένα κερί στο σκοτάδι της μη ύπαρξης, στον βωμό όσων δεν πραγματώσαμε, όμως υπάρχουν στη συνείδησή μας. Οι ουτοπίες ήταν πάντα σημαντικές στην Ιστορία του ανθρώπου.
Η ώσμωση της ματαίωσης και της ικανοποίησης, η εμπειρία της επιτυχίας και της αποτυχίας. Η γέφυρα μεταξύ του ιδεατού και του πραγματικού. Μπροστά στην πύλη με τις κουβέρτες στη μασχάλη, πράγματα του μύθου φαντάζουν όχι μόνο οι φίλοι και οι εχθροί αλλά και αυτός ο άγνωστος που ονομάζεται «εαυτός».
Ηταν η νύχτα που ανακοινώθηκαν οι τηλεοπτικές άδειες. Ενα ελαφρύ αεράκι χάιδευε όλους εμάς, όντα μικρά χρωματιστά που παρέα με τα επαμφοτερίζοντα είδωλά μας αναρωτιόμασταν εάν γίναμε αυτό που γεννηθήκαμε να είμαστε. Τώρα που το πανηγύρι των ειδώλων υποδύεται την αλλαγή του είναι καλό να θυμηθούμε το παιχνίδι των αντικατοπτρισμών. Ελευθερία, πάντα, ζόρικια.
