Τα παιδιά ενός κατώτερου θεού

Πριν από μερικά χρόνια έφτασε σε ένα από τα σπίτια του Χαμόγελου του Παιδιού. Κατόπιν εισαγγελικής εντολής, ήταν επιτακτική ανάγκη η μικρή Μ. –μαζί και τα αδελφάκια της –να φύγει μακριά από το οικογενειακό περιβάλλον. Παρόλο που ήταν ήδη 6 ετών, δεν είχε κατακτήσει ούτε καν τις βασικές κοινωνικές δεξιότητες που μπορεί να έχει ένα παιδί στην ηλικία της: από την ομιλία και τη συμπεριφορά μέχρι και τη λεπτή κινητικότητα, όπως το να πιάσει το μολύβι. Η συμπεριφορά της θύμιζε πιο πολύ αγρίμι.

Το μικρό κορίτσι, όταν πια είχε τη φροντίδα που της άρμοζε, κατάφερε να κατακτήσει πολύ περισσότερα από αυτά που περίμεναν ειδικοί και εθελοντές του Οργανισμού, διαγράφοντας έτσι ένα μέλλον πολύ πιο αισιόδοξο και ευοίωνο.

Εν έτει 2016 υπάρχουν ακόμη παιδιά –και δυστυχώς είναι πολλά –που ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες, σε κατάσταση ακραίας φτώχειας, χωρίς την απαιτούμενη ιατροφαρμακευτική κάλυψη, αλλά και σε περιβάλλον βίας και κακοποίησης. Αυτά τα παιδιά ενός κατώτερου θεού –εάν είναι τυχερά και εντοπιστούν από τις Αρχές –εντάσσονται στη μεγάλη οικογένεια των μη κυβερνητικών οργανώσεων, μέχρι να ανοίξουν μόνα τα φτερά τους.

Είναι ενδεικτικό ότι μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2016 το Χαμόγελο του Παιδιού υποστήριξε μέσα από όλες τις δράσεις του συνολικά 52.200 παιδιά, όσος είναι και ο πληθυσμός της Λαμίας, όταν το 2011 –τότε που η οικονομική κρίση βρισκόταν ακόμη στις αρχές –ο αριθμός αυτός ήταν 23.000 και πέρυσι, από τις αρχές έως το τέλος του χρόνου, συνολικά 95.000.

Τα αιτήματα φιλοξενίας που δέχεται πια ο Οργανισμός είναι καθημερινά, οι δυνατότητές του όμως, πλέον, λίγες. «Μόλις πριν από λίγες ημέρες δεχθήκαμε αίτημα για συνολικά 13 παιδιά, κάποια από τα οποία ήταν αδέλφια μεταξύ τους. Τα ανήλικα αυτά έπρεπε να απομακρυνθούν άμεσα καθώς κινδύνευε η ζωή τους μέσα στο πλαίσιο της οικογένειας. Δεν αντέχεται, όμως, όταν δεν μπορείς να βοηθήσεις» εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος του Οργανισμού Κώστας Γιαννόπουλος.

Η κακοποίηση. Ενα από τα πιο συχνά περιστατικά που καλούνται εδώ και τουλάχιστον 20 χρόνια να αντιμετωπίσουν οι άνθρωποι του Οργανισμού είναι η παιδική κακοποίηση. Και, δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι το πρόβλημα αυτό γιγαντώνεται. «Στο τελευταίο αυτό εξάμηνο διαπιστώσαμε ότι αυξήθηκαν τα τηλεφωνήματα για κακοποίηση παιδιών, κυρίως παραμέληση από το οικογενειακό τους περιβάλλον, χωρίς βέβαια να αποκλείονται τα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης» προσθέτει ο Κώστας Γιαννόπουλος.

Είναι ενδεικτικό ότι τους πρώτους έξι μήνες του 2016 οι άνθρωποι του Χαμόγελου του Παιδιού χρειάστηκε να προχωρήσουν σε επιτόπια παρέμβαση σε 50 περιστατικά που αφορούσαν συνολικά 77 παιδιά. Από αυτά, μάλιστα, τα 59 είχαν ανάγκη άμεσης απομάκρυνσης από το οικογενειακό περιβάλλον, εκ των οποίων 5 βίωναν σωματική κακοποίηση και 38 είχαν εγκαταλειφθεί ή παραμεληθεί. «Μεγαλώνουμε παιδιά παρόλο που δεν είμαστε μια οικογένεια με τη στενή έννοια του όρου. Εχουμε, όμως, τέτοια ζεστασιά για τα παιδιά αυτά. Υπάρχουν ιστορίες που κανείς δεν μπορεί να τις πιστέψει. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι υπάρχει άνθρωπος που μπορεί να φερθεί τόσο βάναυσα στο παιδί του ή αδελφάκια να μένουν μόνα τους σε εγκαταλειμμένα σπίτια. Γιατί, να ξέρετε, αυτά τα θυμωμένα παιδιά, που έχουν κακοποιηθεί, έχουν παραμεληθεί, έχουν βασανιστεί, αν δεν τους δώσεις μια διέξοδο για αξιοπρεπή ζωή, ενδεχομένως να τιμωρήσουν κάποια στιγμή την κοινωνία που δεν στάθηκε δίπλα τους» συμπληρώνει.

Η ΑΝΕΡΓΙΑ. Παντρεύτηκαν πριν από 10 χρόνια και απέκτησαν δύο παιδιά, ηλικίας 8 και 6 ετών σήμερα. Η Π. και ο Σ. εργάζονταν στην ίδια εταιρεία. Ολα είχαν μπει σε ένα πρόγραμμα και αποπλήρωναν και το στεγαστικό τους δάνειο.Το 2014, όμως, λόγω οικονομικών προβλημάτων της εταιρείας απολύθηκαν. Για έναν χρόνο λάμβαναν το επίδομα του ΟΑΕΔ, το οποίο βέβαια δεν επαρκούσε για να καλύψει τις ανάγκες τους, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιήσουν και όσα χρήματα είχαν καταφέρει να αποταμιεύσουν. Από τότε, όμως, δεν κατάφεραν να βρουν μια σταθερή εργασία. Απασχολήθηκαν για τέσσερις μήνες –μέσω προγραμμάτων του ΟΑΕΔ –και μετά πάλι στην ανεργία. Οι γονείς τους είναι αυτοί που προσπαθούν –όσο μπορούν –να βοηθήσουν. Η κατάσταση έφτασε σε σημείο που δεν μπορούσαν να καλύψουν ούτε τις βασικές ανάγκες, γι’ αυτό και απευθύνθηκαν στο Χαμόγελο του Παιδιού ώστε να τους βοηθήσουν τόσο σε τρόφιμα, σχολικά και είδη ένδυσης και υπόδησης για τα παιδιά όσο και συμβουλευτικά, καθώς όλο αυτό το διάστημα οι γονείς βίωναν μεγάλη πίεση και στρες και είχαν ανάγκη την αποφόρτιση και κυρίως την καθοδήγηση.

Η οικονομική κρίση είχε ως αποτέλεσμα να φτάνουν τα τελευταία χρόνια στα γραφεία των μη κυβερνητικών οργανώσεων άνθρωποι οι οποίοι μέχρι πρότινος δεν φαντάζονταν πως θα βρεθούν στη θέση να ζητήσουν βοήθεια. Οικογένειες από τη μικρομεσαία τάξη, επαγγελματίες από κλάδους όπως η οικοδομή αλλά και μικροεπιχειρηματίες, μακροχρόνια άνεργοι είναι κυρίως εκείνες οι ομάδες ανθρώπων που ζητούν τη στήριξη των Παιδικών Χωριών SOS Ελλάδος.

Το 2011 παρατήρησαν κατακόρυφη αύξηση στα αιτήματα από ευάλωτες οικογένειες, οι οποίες έκαναν έκκληση για βοήθεια προκειμένου να μη φύγουν τα παιδιά τους από το σπίτι. «Καταγράψαμε μια κοινωνική ανάγκη και το 2012 ξεκινήσαμε το στήσιμο ενός δικτύου Κέντρων Στήριξης Παιδιών και Οικογένειας, στα οποία γίνεται μια ολιστικού τύπου παρέμβαση στις οικογένειες ενώ παρέχεται και υλική βοήθεια σε είδος, όπως τρόφιμα, είδη ένδυσης, σχολικά είδη» εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο κοινωνιολόγος – κοινωνικός λειτουργός και υπεύθυνος Κοινωνικού Τομέα στην οργάνωση Δημήτρης Τζούρας.

Μέχρι το 2014 έξι ήταν τα συγκεκριμένα Κέντρα Στήριξης –σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Καλαμάτα, Αλεξανδρούπολη και Κομοτηνή. Η ροή των αιτημάτων, όμως, ήταν και είναι σταθερά μεγάλη, γεγονός που έκανε τους υπευθύνους των Παιδικών Χωριών SOS Ελλάδος να ανοίξουν άλλα τρία Κέντρα, σε Πειραιά, Περιστέρι και πιο πρόσφατα στα Ιωάννινα. Είναι ενδεικτικό πως από τη χρονιά που ξεκίνησαν τη λειτουργία τους τα Κέντρα μέχρι και τον περασμένο Ιούνιο έχουν εξυπηρετηθεί 4.500 οικογένειες, με περίπου 8.500 παιδιά, ενώ υλική βοήθεια έχει δοθεί συνολικά σε 11.000 άτομα. Μάλιστα, μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2016 εξυπηρετήθηκαν και εξυπηρετούνται 2.500 οικογένειες.

Μεγάλο άγχος. «Η κρίση επιδείνωσε ένα προϋπάρχον προβληματικό οικογενειακό πλαίσιο πυροδοτώντας συγκρούσεις. Σε μια τέτοια κατάσταση τα μικρότερα παιδιά βιώνουν την κρίση και την εκδηλώνουν με άγχος, άρα η οικογένεια θα πρέπει να αναγνωρίσει το πρόβλημα και να το διαχειριστεί. Τα μεγαλύτερα παιδιά, από την άλλη, είτε κατανοούν την κατάσταση της οικογένειας και προσπαθούν να μη δημιουργούν άγχος στους γονείς, αποφεύγοντας να προβάλλουν σε αυτούς τις επιθυμίες τους, είτε το εκδηλώνουν με επιθετικότητα» προσθέτει ο Δημήτρης Τζούρας.

Η στήριξη παιδιών με σοβαρά προβλήματα υγείας, τα οποία οι οικογένειες αδυνατούν να αντιμετωπίσουν από μόνες τους, έχουν γίνει καθημερινό φαινόμενο για τις ΜΚΟ την περίοδο της κρίσης.

Πριν από λίγο καιρό το Χαμόγελο του Παιδιού δέχθηκε τηλεφώνημα από τη μητέρα του μικρού Μιχάλη. Αναζητούσε μια ορθοστατοπεριπατητούρα για το παιδί της, το οποίο παρουσιάζει σπαστική τετραπληγία και αδυνατεί να σταθεί όρθιο. Με τη βοήθεια του ιατρικού αυτού βοηθήματος το παιδί θα μπορεί να βρίσκεται σε όρθια στάση και να διευκολυνθούν η κίνηση των άκρων του αλλά και η λειτουργία των ζωτικών του οργάνων.

Το κόστος για το συγκεκριμένο βοήθημα μεγάλο και το ποσό που δικαιολογούσε ο ασφαλιστικός τους φορέας πολύ μικρό. Ο Οργανισμός μαζί με μεγάλη εταιρεία παιχνιδιών ανέλαβαν να καλύψουν το υπόλοιπο κόστος. Τώρα ο Μιχάλης στέκεται όρθιος και κάνει βήματα με τη βοήθεια της ορθοστατοπεριπατητούρας.