Αθήνα – Καμπούλ, μια Documenta δρόμος; Οι πρώτες ενδείξεις φαίνεται να δείχνουν πως η ερώτηση δεν απέχει και πολύ από την πραγματικότητα. Κι αυτό διότι η ηλικίας 61 ετών εικαστική διοργάνωση που θεωρείται ως μία από τις μεγαλύτερες και πλέον πολιτικού χαρακτήρα παγκοσμίως τολμά για δεύτερη φορά στην ιστορία της να βγει εκτός από τα όρια της γενέτειρας της, της γερμανικής πόλης Κάσελ. Κι αν κατά τη διάρκεια της προηγούμενης διοργάνωσης το 2012 αποφάσισε να συνδεθεί με την εμπόλεμη πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, την Καμπούλ, όπου πραγματοποίησε επί διετία σειρά διαλέξεων και εικαστικών εργαστηρίων μαζί με μια σχετικά περιορισμένη για το μέγεθος της Documenta έκθεση 27 καλλιτεχνών, τώρα σειρά παίρνει η Αθήνα της οικονομικής κρίσης. Μόνο που η συνεργασία των δύο πόλεων στην παρούσα φάση δεν θα εστιαστεί σε ομιλίες και συζητήσεις, αλλά σε ένα μεγάλο κομμάτι της κεντρικής εικαστικής έκθεσης που θα φιλοξενηθεί στην Αθήνα.

Ως «μεγάλη κυρία» των εικαστικών, η Documenta, δεν μπορούσε να μην τηρήσει τους κανόνες καλής συμπεριφοράς. Και πριν εγκατασταθεί για δυο μήνες στην ελληνική πρωτεύουσα, από 8 Απριλίου έως 16 Ιουλίου 2017 (στο Κάσελ το αντίστοιχο τμήμα της έκθεσης θα παρουσιαστεί από τις 10 Ιουνίου έως τις 17 Σεπτεμβρίου 2017 και καθ’ όλη τη διάρκεια θα υπάρχει απευθείας αεροπορική σύνδεση των δύο πόλεων) και υπό τον τίτλο «Μαθαίνοντας από την Αθήνα», ξεκινά από την επόμενη Τετάρτη να συστήνεται στο ελληνικό κοινό μέσω μιας «πειραματικής κατάστασης» όπως την χαρακτήρισε ο επιμελητής του προγράμματος δημοσίων δράσεων της Documenta Πολ Πρεσιάδο.

ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ. Τι θα συμβεί λοιπόν επί δέκα ημέρες στο Κέντρο Τεχνών στο Πάρκο Ελευθερίας, στον χώρο που επί δικτατορίας βρίσκονταν τα κολαστήρια της ΕΣΑ, στο πλαίσιο του προγράμματος που περιλαμβάνει «34 ασκήσεις ελευθερίας» πάνω στα 68 μαλακά καθίσματα ντυμένα με ύφασμα που παραπέμπει σε τσιμέντο, τα οποία σχεδίασε ειδικά για τον χώρο ο Ανδρέας Αγγελιδάκης, και θα τοποθετούνται σε διαφορετικούς σχηματισμούς κάθε μέρα; «Αυτό που θα συμβεί δεν είναι ούτε συνέδριο ούτε έκθεση» σημειώνουν οι διοργανωτές, οι οποίοι έχουν καλέσει 45 προσωπικότητες εντός κι εκτός ευρωπαϊκών συνόρων –από πολιτικούς επιστήμονες όπως ο θεωρητικός που κυριάρχησε στη ριζοσπαστική ιταλική Αριστερά Αντόνιο Νέγκρι έως ακτιβιστές όπως ο υπερασπιστής των δικαιωμάτων των αυτόχθονων πληθυσμών στη Βόρεια Νορβηγία Νίλας Σόμπι, εικαστικούς, όπως η Γεωργία Σαγρή, ιστορικούς όπως ο Τάσος Σακελλαρόπουλος και ο Κωστής Κορνέτης, σκηνοθέτες του κινηματογράφου όπως ο Παντελής Βούλγαρης και του θεάτρου όπως η Αντζελα Μπρούσκου, θεατρικές ομάδες όπως οι Αδέσποτες Σκύλες. Θα θέσουν ζητήματα όπως η κρατική και οικιακή βία, οι δημοκρατικές μεταβάσεις στην Ευρώπη, το πέρασμα στον νεοφιλελευθερισμό διαμορφώνοντας ένα «πολιτικό αφήγημα» που στόχο έχει «να αρθρώσει σύγχρονες γλώσσες αντίστασης, από την κουρδική επανάσταση της Rojava έως τους queer, τρανσέξουαλ εκδιδόμενους, και τις φωνές των μεταναστών στην Τουρκία, στην Ελλάδα, στο Μεξικό ή στη Βραζιλία, τους σύγχρονους αγώνες για την αποκατάσταση των αυτόχθονων πληθυσμών».

ΧΩΡΙΣ ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΗΣ. Ενα «πολιτικό αφήγημα» ωστόσο που δίνει βάση στους συμβολισμούς (όπως του χώρου που επελέγη, δίπλα στον χώρο βασανιστηρίων επί επταετίας ή στην εικόνα του τσιμέντου των καθισμάτων που παραπέμπει στην ημιτελή κι αυθαίρετη κατασκευή) και θέτει ζητήματα πολυσυζητημένα και όχι πρώτης προτεραιότητας σε μια κοινωνία όπως η ελληνική σε βαθιά ύφεση και της οποίας τα προβλήματα βρίσκονται προς άλλη κατεύθυνση. Αν και προάγγελος της έκθεσης που αναμένεται την άνοιξη, το πρόγραμμα των δημοσίων δράσεων δεν φαίνεται να είναι ό,τι περίμεναν οι φιλότεχνοι, καθώς προς το παρόν δεν προβλέπεται να εκτεθούν έργα τέχνης, ενώ είναι αμφίβολο κατά πόσον οι παραπάνω συζητήσεις μπορούν να προσελκύσουν το ευρύ κοινό και να του συστήσουν την επικείμενη εικαστική διοργάνωση. Γεγονός που μάλλον καθιστά φρούδες τις προσδοκίες του δημάρχου Αθηναίων Γιώργου Καμίνη, ο οποίος χθες κατά την επίσημη παρουσίαση του προγράμματος δήλωσε πως μέσω της Documenta «η Αθήνα γίνεται διεθνές ανοικτό πεδίο έκφρασης και δημιουργίας και αποκτά μια σημαντική θέση στον παγκόσμιο εικαστικό χάρτη».

Πόσο θα στοιχίσει στην Αθήνα το γεγονός ότι ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Documenta Ανταμ Σίμτσεκ επέλεξε να υλοποιήσει το πολύπλοκο εγχείρημά του να παρουσιαστεί η φετινή έκθεση σε δύο δόσεις στην Ελλάδα και τη Γερμανία; Για τις 100 ημέρες που θα διαρκέσει η έκθεση θα διατεθούν από τη γερμανική πλευρά περί τα 3,5 εκατ. ευρώ, ενώ άγνωστο είναι προς το παρόν το ποσό με το οποίο θα συμβάλει η Ελλάδα, αν και σύμφωνα με τον δήμαρχο «θα είναι μικρό για ευνόητους λόγους».

Τελευταία Νέα