Είναι αυτό που έλειπε από την ενωμένη Ευρώπη: μια «πολιτιστική αντεπανάσταση» με πρωταγωνιστές τον Βίκτορ Ορμπαν και τον Γιάροσλαβ Κατσίνσκι. Ο ούγγρος πρωθυπουργός και ο ηγέτης του κυβερνώντος κόμματος στην Πολωνία πραγματοποίησαν την πρώτη κοινή τους εμφάνιση ενώπιον του κοινού. Για να υποσχεθούν μια ριζική αλλαγή στον τρόπο που λειτουργεί η ΕΕ. «Μου αρέσει να συζητώ με τον Γιάροσλαβ Κατσίνσκι γιατί οι πολιτικοί στην Ευρώπη είναι κοντόφθαλμοι» δήλωσε ο Ορμπαν σε εκδήλωση για τον «οικονομικό πατριωτισμό» που φιλοξενήθηκε στην Κρίνικα, μια κωμόπολη 11.000 κατοίκων στα σύνορα της Πολωνίας με τη Σλοβακία. Ως «ανοιχτόμυαλοι», οι μεγαλύτεροι εκφραστές της υπερσυντηρητικής Ευρώπης άσκησαν κριτική στον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τα προβλήματα η ΕΕ. Και είναι μια κριτική που ξεκινά από την προσφυγική κρίση και τους μετανάστες που «σβήνουν τις ιστορικές ταυτότητες» έως το «διεθνές κεφάλαιο» που «μυρίζει».

Η εκδήλωση έγινε ενώπιον ενός ευάριθμου κοινού πολιτικών και επιχειρηματιών και ενόψει της Συνόδου Κορυφής της Μπρατισλάβας που έχει προγραμματιστεί για την ερχόμενη εβδομάδα. «Στην Ουγγαρία έχουμε μια παροιμία για κάποιον που είναι πρόσωπο εμπιστοσύνης. Λέει “μπορείς να κλέψεις άλογα μαζί του”» είπε Ορμπαν, ο οποίος κυβερνά την Ουγγαρία από το 2010 με έναν τρόπο που έχει φέρει πολλές φορές σε αμηχανία τις Βρυξέλλες. «Υπάρχουν λίγοι στάβλοι, αλλά ιδιαίτερα ένας είναι μεγάλος. Λέγεται ΕΕ και μπορούμε να κλέψουμε άλογα από εκεί μαζί με τους Ούγγρους» αντιγύρισε ο Κατσίνσκι, ο οποίος θεωρείται ο ισχυρός άνδρας της Πολωνίας. Το φλερτ ανάμεσα στη Βουδαπέστη και τη Βαρσοβία άρχισε αμέσως μετά τη νίκη του κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη στις πολωνικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο Οκτώβριο. Για τη νέα κυβέρνηση της Πολωνίας, η «ανελεύθερη δημοκρατία» της Ογγαρίας, δηλαδή ο ασφυκτικός έλεγχος των μέσων ενημέρωσης και της δικαιοσύνης, καθώς και η εθνικοποίηση των βασικών βιομηχανιών και των τραπεζών, αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση. Ηταν ζήτημα χρόνου να ενώσουν οι δύο κυβερνήσεις τις φωνές τους για να επιτεθούν στην ΕΕ. Η έξοδος της Βρετανίας από την ενωμένη Ευρώπη τροφοδότησε με ακόμη περισσότερα βέλη τη φαρέτρα της «ριζικής αλλαγής» που υποτίθεται ότι χρειάζεται η ΕΕ. Και ριζική αλλαγή δεν μπορεί να σημαίνει τίποτε λιγότερο από αλλαγή των ευρωπαϊκών συνθηκών.

Από αυτή την άποψη, ο Ορμπαν ήταν απολύτως σαφής όταν χαρακτήριζε το Brexit «καταπληκτική ευκαιρία» για την ανελεύθερη δημοκρατία του. «Διανύουμε μια ιστορική πολιτιστική στιγμή. Τώρα μπορούμε να κάνουμε μια πολιτιστική αντεπανάσταση». Ο Κατσίνσκι έδειξε να βιάζεται. «Θα πρέπει να περιμένουμε τον πιο δυνατό [να αναλάβει δράση];» είπε αναφερόμενος στη Γερμανία. «Ή πρέπει να αναλάβουμε εμείς την πρωτοβουλία; Εγώ λέω ότι πρέπει να αναλάβουμε εμείς την πρωτοβουλία». Για να γίνει τι; «Για να ολοκληρωθεί αυτή η αντεπανάσταση θα πρέπει να αλλάξει ίδια η ΕΕ, η δομή της, ο τρόπος που λαμβάνονται αποφάσεις και να δοθεί περισσότερη εξουσία στα εθνικά κοινοβούλια».

«Ανδρες της χρονιάς»

Ο Βίκτορ Ορμπαν και ο Γιάροζλαβ Κατσίνσκι έχουν συναντηθεί δύο φορές στο παρελθόν ιδιωτικά – η μία ήταν σε ένα ποταμόπλοιο στον Δούναβη και η άλλη σε ένα μικρό ξενοδοχείο της πολωνικής επαρχίας. Στο πλαίσιο αυτής της πρώτης κοινής δημόσιας εμφάνισή τους ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας ανακηρύχθηκε «άνδρας της χρονιάς» από το πολωνικό ινστιτούτο που διοργάνωσε την εκδήλωση στο Κρίνιτσα. «Ανδρας της χρονιάς» το αμέσως προηγούμενο έτος είχε ανακηρυχθεί ο Γιάροζλαβ Κατσίνσκι.

Το παράδειγμα

«Για εμάς, ο Βίκτορ Ορμπαν απέδειξε στην Ευρώπη ότι τα πράγματα είναι δυνατά.

Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας έδωσε το παράδειγμα κι εμείς διδασκόμαστε από αυτό»

Γιάροσλαβ Κατσίνσκι