Αναζήτηση
Ενας κυνικός θα έλεγε ότι η εξέλιξη ήταν αναπόφευκτη. Οχι γιατί η επιχείρηση ήταν θνησιγενής: τις πόρτες της άνοιξε ο Κώστας Ελευθερουδάκης το 1898 στο Σύνταγμα και εκείνο το κατάστημα επιβίωσε μέχρι το 1963, όταν μετακόμισε στην οδό Νίκης. Εκεί διέπρεψε για τρεις δεκαετίες, το 1995 όμως μεταφέρθηκε σε ένα οκταώροφο κτίριο στο νούμερο 17 της Πανεπιστημίου, που όσο και αν επιχειρούσε να συντονιστεί με τις αγγλοσαξονικές αλυσίδες ή τα μεγέθη της FNAC και του Public, από μια άποψη έμοιαζε υπερβολικό. Η πρώτη δεκαετία ήταν καλή: τα 20 παραρτήματα, με ιδιαιτέρως κερδοφόρα του αεροδρομίου ή της Μυκόνου, οι 30.000 τίτλοι ή οι επενδύσεις 6.000.000 ευρώ είχαν καταστήσει το βιβλιοπωλείο πολιτιστικό σημείο αναφοράς. Κάτι όμως οι διαδηλώσεις του 2008 που, σύμφωνα με τη Σοφίκα Ελευθερουδάκη, μείωσαν έκτοτε την κίνηση, κάτι το ακατέβατο ενοίκιο ή ένα αποτυχημένο εγχείρημα δικτύου διανομής, και οι μετακομίσεις σε μικρότερους χώρους δεν άργησαν. «Σήμερα πάντως δεν κλείνουμε την επιχείρηση, αλλά το τελευταίο μας κατάστημα» τονίζει και αναφέρεται και σε υψηλότερη προσφορά άλλου υποψήφιου ενοικιαστή. «Κάνουμε και χονδρική πώληση, εξαγωγές, εκτυπώσεις ψηφιακές, έχουμε το books.gr. Σε αυτά θα ρίξουμε το βάρος».
Η ΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ. Η γενικότερη κατάσταση στην πώληση του βιβλίου έπαιξε επίσης ρόλο. Για λόγους που περιλαμβάνουν από την κρίση και τα capital controls μέχρι την κατάργηση της ενιαίας τιμής και την απουσία εθνικής πολιτικής, τα βιβλιοπωλεία που έκλεισαν από το 2008 είναι, σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΕΝΕΛΒΙ, πάνω από 400. Αφήνοντας εκτός τα βιβλιοχαρτοπωλεία, τα αμιγή έχουν μειωθεί από 500 σε 250 πανελλαδικά. Η αγορά γενικώς έπεσε κατά 50% από το ζενίθ του 2007. Στην ανακοίνωσή της η Σοφίκα Ελευθερουδάκη έκανε λόγο και για απουσία «θετικού και σταθερού επιχειρηματικού περιβάλλοντος», αυτό όμως ισχύει για όλους, σωστά; «Αλλοι τα καταφέρνουν καλύτερα, άλλοι χειρότερα, εξαρτάται και πώς θα σε βρει η κρίση. Αν δεν είχαμε τόσα βάρη, κάπως θα επιβιώναμε» απαντά. Η στάση των εκδοτών απέναντί της ήταν ιδανική; «Υπήρχαν κάποιοι που μας στήριξαν: Καστανιώτης, Ικαρος, Ωκεανίδα, Γκοβόστης, Αρμός. Υπήρχαν όμως και 2-3 που ήταν απαράδεκτοι».
ΜΠΑΖΑΡ. Οπως και να έχει, από τις 15 ώς τις 26 Σεπτεμβρίου στο κατάστημα της Πανεπιστημίου 15 φιλοξενείται ένα μεγάλο μπαζάρ βιβλίων, με προσφορές έως και 80%: «Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες και εκτός λογοτεχνίας, στους οδηγούς, στα καλλιτεχνικά ή στα φροντιστηριακά βιβλία» επισημαίνει η Ελευθερουδάκη. Ταυτόχρονα –μαζί με την αδελφή της Μαρίνα –ετοιμάζει και εκείνο το επόμενο βιβλιοπωλικό βήμα, για το οποίο έχει μιλήσει και στο παρελθόν, χωρίς πάντως πολλή σαφήνεια. «Ισως χρειάζεται ένα βιβλιοπωλείο με άποψη, χωρίς πάρα πολλά βιβλία, που να μπορεί να μεταμορφωθεί και σε κάτι άλλο» λέει μόνο, ενώ ετοιμάζει και το σχετικό επιχειρηματικό πλάνο. Κι αν έπρεπε συμπερασματικά να κάνει μια κριτική στο παρελθόν ή μια ευχή για το μέλλον; «Ισως θα έπρεπε να ήμουν σε άλλη χώρα» απαντά στο πρώτο σκέλος. «Οσον αφορά το μέλλον, οι Αθηναίοι πρέπει να γυρίσουν στην Αθήνα. Να στηρίξουν το κέντρο της. Αλλιώς ο Ελευθερουδάκης θα είναι μια περίπτωση σαν τις άλλες».
