Το ελληνικό ρίσκο, φρένο για επενδύσεις

Στα κινεζικά, αραβικά και ευρωπαϊκά κεφάλαια αναζητεί εναγωνίως σωσίβιο η κυβέρνηση για να αναστήσει το αφήγημα των επενδύσεων και ενώ η ύφεση αγγίζει το 1% στο α’ εξάμηνο, οι εξαγωγές υποχωρούν και οι ενδείξεις από το φορολογικό μέτωπο επιβεβαιώνουν την εξάντληση πολιτών και επιχειρήσεων.

Τα πάντα περπατούν αργά, και εκτός από την εξαγορά του ΟΛΠ από την COSCO, όλα τα υπόλοιπα σχέδια είναι για την ώρα επενδύσεις – μακέτες, δεν έχουν δηλαδή πάρει μπροστά ή μετουσιωθεί σε επιχειρηματικό πλάνο.

Στην πραγματικότητα, οι ξένοι επενδυτές, παρότι κινούνται πολύ, κλείνουν συνεχώς ραντεβού, συναντούν υπουργούς και κάνουν σχέδια, θεωρούν πως λίγα πράγματα έχουν αλλάξει το τελευταίο εξάμηνο σε ό,τι αφορά το επενδυτικό κλίμα. Ταυτόχρονα βλέπουν ότι είναι στενά τα περιθώρια για να αλλάξουν στην πράξη πολλά περισσότερα μέχρι το τέλος του έτους, που σημαίνει ότι ναι μεν «είμαστε στην καμπή» όπως είπε και ο Πρωθυπουργός στη Θεσσαλονίκη, αλλά η διαδρομή έχει ακόμη πολλές στροφές.

Σε αυτό το μετέωρο ακόμη βήμα των επενδύσεων, αν επιχειρούσε κανείς να ακτινογραφήσει υφιστάμενους και δυνητικούς παίκτες, θα έλεγε ότι πιο ζεστοί από όλους είναι οι Κινέζοι, που μετά τον ΟΛΠ, έκαναν την εμφάνισή τους και στηνενέργεια, υπογράφοντας μνημόνιο με τη ΔΕΗ. Εντονη είναι η παρουσία των Ιταλών (ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ΑΔΜΗΕ), ξανακοιτάζουν την Ελλάδα οι Αραβες περιμένοντας όμως πρώτα να κλείσουν ο Αστέρας Βουλιαγμένης και το Ελληνικό, ενώ κινητικότητα υπάρχει και από τους Ιρανούς. Αγνοούνται ωστόσο οι Γάλλοι παρά τις καλές μας πολιτικές σχέσεις με το Παρίσι, συνεχίζουν να γυρνούν την πλάτη στην Ελλάδα οι Αμερικανοί, ενώ οι Ρώσοι ενδιαφέρονται πάντοτε αλλά ποτέ δεν αγοράζουν.

Υπ’ αυτήν την έννοια, τα οικοδομικά υλικά που χρειάζονται για να στηρίξει κανείς το success story της ανάπτυξης προς το παρόν είναι λιγοστά, όπως αναγνωρίζει κυβερνητικός παράγοντας.

Δεν είναι τυχαίο πως παρότι Ελλάδα είναι εξαιρετικά υποτιμημένη σε όρους αξίας περιουσιακών στοιχείων, παραμένει υψηλού ρίσκου με βάση την αναλογία επενδυτικού κινδύνου και προσδοκώμενης απόδοσης. Η εξήγηση απλή. Το επενδυτικό έλλειμμα εμπιστοσύνης προς την Ελλάδα θα πάρει αρκετό καιρό για να καλυφθεί, ενώ τα δείγματα γραφής που περιμένουν οι ξένοι είναι πάνω – κάτω τα ίδια που ήταν και πριν από μήνες: να επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις, να κλείσει την 1η αξιολόγηση, να διαμορφωθεί ένα φιλικό προς τις επενδύσεις περιβάλλον με σταθερό φορολογικό καθεστώς και διαφανές σύστημα κινήτρων, και να προχωρήσει σε βαθιές τομές στο Δημόσιο.Πολύ δε περισσότερο όταν δεν υφίσταται ακόμη τελική συμφωνία για τον τρόπο και χρόνο που θα υλοποιηθεί η αναδιάρθρωση του χρέους. Δεν είναι τυχαίο πως παρά τη μικρή πραγματική διασπορά στην αγορά, η απόδοση των ελληνικών δεκαετών ομολόγων επιμένει να διαμορφώνεται σταθερά σε επίπεδα της τάξης του 8%-8,5%.

Στην κυβέρνηση γνωρίζουν καλά όλα τα παραπάνω, και αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που ποντάρουν πολλά στα κινεζικά κεφάλαια. Στο πρόσωπο του Πεκίνου βλέπουν τον πιο «ζεστό» από όλους τους τωρινούς και μελλοντικούς επενδυτές, καθώς από τις επαφές σε πολιτικό, και επιχειρηματικό επίπεδο οι Κινέζοι έχουν διαβεβαιώσει ότι θα υπάρξει οπωσδήποτε ένα «follow up». Το ότι ήρθε για παράδειγμα στην Ελλάδα η CMEC είναι πολιτική απόφαση, όπως εξηγούν οι ίδιες πηγές, καθώς η κινεζική εταιρεία που θεωρείται ηγέτιδα δύναμη σε διεθνές επίπεδο είναι κρατική. Αν μετουσιωθεί σε συμφωνία το μνημόνιο που υπέγραψε την Τετάρτη ο πολυσχιδής κινεζικός όμιλος με τη ΔΕΗ για την κατασκευή και χρηματοδότηση με 750 εκατ. ευρώ της νέας λιγνιτικής μονάδας Μελίτης ΙΙ στη Φλώρινα, τότε αυτό θα μαγνητίσει κι άλλους μεγάλους κινεζικούς ομίλους, που αν και τα ονόματά τους έχουν ακουστεί προς το παρόν απουσιάζουν.

Αυτή είναι και η ανησυχία σε κάποια κυβερνητικά στελέχη που επικαλούνται και μια σειρά από παραδείγματα όπου το ελληνοκινεζικό αφήγημα συναντά εμπόδια. Στο θέμα του νέου αεροδρομίου στο Καστέλλι Ηρακλείου, για παράδειγμα, ενδιαφερόμενοι κινέζοι κατασκευαστές υπάρχουν, όχι όμως και χρηματοδότες για το έργο ύψους 850 εκατ. ευρώ. Αλλαγές των όρων του διαγωνισμού ώστε να καλύπτονται οι απαιτήσεις της Eurostat και η διστακτικότητα τραπεζών να το χρηματοδοτήσουν είχαν ως αποτέλεσμα αλλεπάλληλες παρατάσεις, δίχως να είναι βέβαιο αν και στις 30 Σεπτεμβρίου που λήγει η ημερομηνία κατάθεσης προσφορών δεν θα δοθεί και νέα.

Οσο για το Θριάσιο (588 στρέμματα), έπειτα από αρκετό παρασκήνιο αλλά και χειρισμούς που κρίθηκαν ατυχείς σύμφωνα με παράγοντα κοντά στο Μαξίμου, ο διαγωνισμός έληξε δίχως την COSCO, και με μοναδική προσφορά αυτή της ελληνικής κοινοπραξίας ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ – Goldair. Αλλά χωρίς την COSCO που αναμένεται να διακινήσει τη συντριπτική πλειονότητα των φορτίων που θα διέρχονται τα επόμενα χρόνια από την Ελλάδα διατυπώνονται επιφυλάξεις για την έκταση της επιτυχίας του δρομολογούμενου εμπορευματικού κέντρου.

Συμπερασματικά, δεν αρκεί μόνο ένα ταξίδι του Πρωθυπουργού στο Πεκίνο για να πετάξουν τα κινεζικά κεφάλαια προς την Ελλάδα, χρειάζεται και υποστήριξη από τους αρμόδιους υπουργούς, όπως λένε κυβερνητικά στελέχη, που αφήνουν μπηχτές κατά συγκεκριμένων προσώπων.

Οπως και να έχει πάντως, οι Κινέζοι κινούνται πολύ στην ελληνική αγορά. Στις σιδηροδρομικές μεταφορές, η Piraeus Europe Asia Rail Logistics έχει πάρει άδεια (λέγεται ότι σχετίζεται με την COSCO και ίσως εξηγεί γιατί η τελευταία δεν διεκδίκησε την ΤΡΑΙΝΟΣΕ), στα φωτοβολταϊκά κινεζικοί όμιλοι ενδιαφέρονται για συνεργασία με ελληνικούς, ενώ παρόντες δηλώνουν επίσης στον ΟΛΘ. Καταλύτης για πολλά από τα παραπάνω είναι να ξεδιπλωθεί το νέο επενδυτικό πρόγραμμα της COSCO στον Πειραιά.